Vì sao cố Chủ tịch Fidel Castro và Cuba được yêu mến đến thế?

Người dân Venezuela đau buồn trước sự ra đi của ông Fidel Castro.

Theo tờ Miami Herald, một trong những tờ báo lớn nhất bang Florida, cũng là tờ báo địa phương của Miami, nơi đang có rất đông người Cuba lưu vong đang sinh sống, nhiều người trên thế giới, đặc biệt là ở các nước Mỹ Latinh, yêu mến ông Fidel Castro đến vậy bởi ông nói riêng và đất nước Cuba nói chung đã có rất nhiều đóng góp đối với họ trong nhiều thập kỉ qua, từ người môi giới hòa bình đến người vun đắp các liên minh chính trị đến người có ảnh hưởng lớn đến ý thức hệ ở Mỹ Latinh.

Gần đây nhất, Cuba là nước đã tổ chức các cuộc đàm phán hòa bình kéo dài hơn bốn năm qua giữa Colombia và nhóm nổi dậy lớn nhất của nước này là Lực lượng vũ trang cách mạng Colombia (FARC).

Ngay trước khi ông Fidel Castro qua đời, Tổng thống Colombia Juan Manuel Santos và lãnh đạo của FARC Rodrigo Londono đã ký hiệp ước hòa bình. Cuba và Na Uy là những quốc gia bảo lãnh hay làm chứng cho việc kí kết này. Hiệp ước đã giúp chấm dứt một nửa thế kỉ nội chiến ở Colombia.

Người dân tụ tập tưởng nhớ ông Fidel Castro bên ngoài Đại sứ quán Cuba tại Santiago, Chile.

Khi biết tin ông Fidel Castro qua đời, ông Santos đã viết: "Ông ấy (Fidel Castro) đã đóng góp nhiều cho việc chấm dứt xung đột ở Colombia". Trong khi đó, trưởng đoàn đàm phán của FARC, Iván Márquez, cũng cảm ơn ông Castro vì “tình yêu bao la mà ông đã dành cho Colombia”. Ông này cho rằng, hiệp ước hòa bình ở Colombia thể hiện sự tôn kính dành cho ông.

Đó chỉ là một trong nhiều nghĩa cử đẹp của Cuba với các quốc gia khác trên thế giới.

Những thành quả của cách mạng Cuba trong cuộc chiến đấu chống sự can thiệp của Mỹ đã khiến ông Fidel Castro trở thành biểu tượng mạnh mẽ nhất chống lại quyền bá chủ.

Năm 2006, khi rời bỏ tất cả các chức vụ vì vấn đề sức khỏe, lãnh tụ cách mạng Cuba đã tự hào tuyên bố rằng: “Hơn 1,5 triệu người Cuba đã hoàn thành nhiệm vụ quốc tế trên cương vị là các kỹ thuật viên hay chiến sĩ. Chúng ta đã tạo ra văn hóa của chủ nghĩa quốc tế chống lại chủ nghĩa Sô Vanh nước lớn (một chủ nghĩa coi dân tộc mình đứng trên các dân tộc khác, có quyền bắt các dân tộc khác phải phục tùng)”.

Người dân đang đứng trước một bức chân dung của ông Fidel Castro tại Havana, Cuba.

Theo Bộ Y tế Cuba, từ năm 1960 đến nay, Cuba đã điều ít nhất 135.000 chuyên gia y tế tới khắp nơi trên thế giới. Hiện tại, vẫn còn khoảng 50.000 bác sĩ và nhân viên y tế đang làm nhiệm vụ tại 66 quốc gia Mỹ Latinh, châu Phi và châu Á.

Đội ngũ y tế của Cuba không chỉ hùng hậu mà còn có trình độ chuyên môn rất tốt. Họ đã tham gia rất tích cực vào các đợt cứu trợ thiên tai trên khắp thế giới như ở Algeri, Mexico, Pakistan, Armenia…

Ngay khi lên nắm quyền năm 1959, ông Fidel Castro đã luôn nhiệt tình đón tiếp và huấn luyện cho các lực lượng quân du kích ở các nước Nam Mỹ để chống lại Đế quốc Mỹ. Tiếp đó, trong những năm 1960, Cuba cũng đã cung cấp vũ khí, cố vấn quân sự, hỗ trợ về kinh tế và giáo dục, tài chính cho quân du kích của Venezuela, quân cách mạng ở Algeria và Aghentina.

Bên cạnh đó, theo các cơ quan tình báo Bồ Đào Nha, Cuba đã tập huấn cho cán bộ của các phong trào kháng chiến tại những nước thuộc địa của Bồ Đào Nha như Angola, Guine Bissau trong những năm 1960.

Cũng trong thời gian này, thủ đô Havana của Cuba được coi là mảnh đất hội tụ các nhà cách mạng trên thế giới. Ông Fidel đã từng cho biết ông cổ vũ các cuộc cách mạng trên khắp thế giới.

Sự nhiệt huyết của Cuba được thể hiện rõ nhất ở Angola. Hàng ngàn binh lính Cuba đã tới giúp Phong trào giải phóng Angola (MPLA) chống lại bọn phản động sau khi quốc gia châu Phi dành được độc lập từ Bồ Đào Nha vào năm 1975. Có những thời điểm, 30.000 binh sĩ Cuba đã có mặt tại Angola.

Quân đội Cuba cũng tham gia hỗ trợ trong các cuộc xung đột ở Ethiopia (1977-1978) hay tại Congo năm (1965).

Tại Nicaragua, một đất nước Trung Mỹ, ông Fidel Castro cũng đóng góp rất nhiều cho lực lượng Mặt trận Sandino, giúp lực lượng này đánh đổ thành công chế độ độc tài Anastasio Somoza. Quân du kích ở El Salvador cũng nhận được nhiều sự hỗ trợ của Cuba.

Chính vì vậy, tin ông Fidel Castro qua đời đã để lại sự tiếc thương ở nhiều quốc gia trên thế giới. Nhiều nước đã để quốc tang ông.

Tại Venezuela, một đồng minh thân cận nhất của Cuba, Tổng thống Nicolás Maduro tuyên bố ba ngày quốc tang. Venezuela và Cuba đã có mối quan hệ rất gần gũi kể từ thời cố Tổng thống Venezuela Hugo Chávez. Ông Chavez cũng có mối quan hệ cá nhân và tư tưởng rất thân thiết với ông Fidel Castro.

Ông Maduro viết trên Twitter: “Con người vĩ đại bất khả chiến bại đó đã đi gặp Che Guevara (là một nhà cách mạng nổi tiếng người Argentina)... và Tư lệnh Hugo Chávez".

Cũng ở nước Mỹ Latinh này, cụm từ "Chavez và Fidel" là một chủ đề được đăng tải nhiều nhất trên Twitter. Họ tỏ lòng tôn kính và trân trọng những di sản mà hai ông đã để lại.

Tại Bolivia, Tổng thống Evo Morales cho biết, ông Fidel Castro đã chỉ đường cho đất nước này chiến đấu vì "chủ quyền và phẩm giá" của quốc gia.

Tại Nicaragua, đệ nhất phu nhân cũng là người sẽ sớm trở thành Phó Tổng thống nước này, bà Rosario Murillo, cho biết đã lặng đi khi nghe tin ông Fidel Castro qua đời. Chồng bà, Tổng thống Daniel Ortega, từng là chỉ huy của Sandinista, quân cách mạng lấy cảm hứng từ Cuba, đã lật đổ chế độ Somoza năm 1979. Bà Murillo nói: "Chúng tôi đang thấy buồn sâu sắc. Chúng tôi cảm thấy hàng ngàn tòa nhà đang sụp đổ".

Tại Ecuador, người dân cũng cảm thấy rất tiếc thương sâu sắc ông Fidel Castro.

PHẠM KHÁNH (Tổng hợp)