Từ 'xóa nạn mù chữ' đến 'xây dựng xã hội học tập'

Các thế hệ thầy và trò trường THCS Lê Quý Đôn (TP Hòa Bình) ôn lại truyền thống hiếu học của dân tộc Việt Nam tại phòng truyền thống của nhà trường.

Tại Việt Nam, quyết tâm xóa nạn mù chữ được thắp sáng bởi Chủ tịch Hồ Chí Minh vĩ đại. 78 năm trước, vào ngày 8/9/1945 - tức 5 ngày sau khi Chủ tịch Hồ Chí Minh đọc bản Tuyên ngôn độc lập khai sinh nước Việt Nam Dân chủ Cộng hòa, Chính phủ đã ban hành 3 Sắc lệnh (số 17, 19, 20) về chống nạn thất học, xác định sự nghiệp bình dân học vụ vừa là một phong trào cách mạng vừa là thiết chế giáo dục của đất nước. Trước đó, trong buổi họp đầu tiên của Hội đồng Chính phủ ngày 3/9/1945, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định nhiệm vụ cấp bách lúc bấy giờ là xóa nạn mù chữ - việc quan trọng thứ hai Bác yêu cầu phải làm ngay sau việc chống nạn đói.

Theo đó, ngày 8/9/1945, Nha Bình dân học vụ được thành lập (Sắc lệnh số 19). Phong trào "Bình dân học vụ” nhanh chóng lan tỏa sâu rộng. Rất đáng tự hào, Hòa Bình là tỉnh miền núi đầu tiên trong cả nước đã xóa xong nạn mù chữ và vinh dự được nhận thư khen của Bác Hồ vào tháng 1/1961. Trước đó, tháng 11/1948, Bác gửi thư khen ngợi "đồng bào và nam nữ giáo viên bình dân học vụ xã Thanh Nông” (nay thuộc thị trấn Ba Hàng Đồi, Lạc Thủy) thanh toán xong nạn mù chữ, trở thành địa bàn đầu tiên của tỉnh chiến thắng "giặc dốt”. Những lá thư của Bác như ngọn đuốc thắp sáng tinh thần hiếu học của các thế hệ người con Hòa Bình. Dù trong bối cảnh lịch sử nào, Nhân dân các dân tộc trong tỉnh cũng đồng lòng, quyết tâm "diệt giặc dốt”. Kết quả đến nay, hòa vào công cuộc xây dựng xã hội học tập của đất nước, mặc dù là tỉnh miền núi nhưng đã vươn lên nằm trong số 34/63 tỉnh, thành phố đạt chuẩn xóa nạn mù chữ mức độ 2. Đây là nền tảng vững chắc để toàn tỉnh vươn lên xây dựng xã hội học tập trong giai đoạn phát triển mới.

Tại lễ phát động phong trào "Cả nước thi đua xây dựng xã hội học tập, đẩy mạnh học tập suốt đời giai đoạn 2023 - 2030”, lãnh đạo Bộ GD&ĐT đã khẳng định: Kể từ khi Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động phong trào "Diệt giặc dốt” đến nay, chưa có phong trào thi đua mang tầm quốc gia nào được phát động về lĩnh vực xã hội học tập. Đây là sự tiếp nối những thành quả của phong trào thi đua đã được Chủ tịch Hồ Chí Minh phát động vào 78 năm về trước.

Nếu như trong quá khứ, Bác Hồ kính yêu đã ra lời kêu gọi toàn dân "Chống nạn thất học” thì hiện nay, công cuộc học tập của người dân Việt Nam đã bước lên tầm cao mới: Cả nước chung tay xây dựng xã hội học tập, cùng phát triển nền giáo dục học tập suốt đời. Trong công cuộc này, tinh thần "diệt giặc dốt” của Bác Hồ có vai trò như ngọn đuốc thắp sáng con đường chúng ta đi, giúp chúng ta lan tỏa sâu rộng phong trào học tập thường xuyên, học tập suốt đời và xây dựng thành công xã hội học tập trong cả nước.

Thắp sáng tinh thần đó trong thời kỳ đổi mới, Việt Nam đang có nhiều hành động thiết thực nhằm xóa nạn mù chữ trên phạm vi cả nước nói chung và trong đồng bào dân tộc thiểu số, miền núi nói riêng. Nhìn lại lịch sử phát triển của dân tộc để thấy rằng, tinh thần chiến thắng "giặc dốt” giống như "sợi chỉ đỏ” xuyên suốt quá trình xây dựng và bảo vệ Tổ quốc Việt Nam. 78 năm qua (1945 - 2023) vẫn có một tinh thần thật sáng tỏ, minh chứng cho tư tưởng vĩ đại của Chủ tịch Hồ Chí Minh: Xóa nạn mù chữ là một phần tất yếu của sự phát triển, đặt nền tảng quan trọng để mỗi quốc gia tiến tới một tương lai bền vững hơn.

Khánh An