Tin thế giới 9/5: Cựu Tư lệnh Nga liên quan vụ Wagner sắp trở lại? Tòa Mỹ yêu cầu một công ty Nhật bồi thường hơn 1 tỷ USD

Tổng thống Putin phát biểu tại Lễ kỷ niệm 79 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại 1941-1945 của Liên Xô chống lại Đức Quốc xã, ngày 9/5 tại Quảng trường Đỏ ở thủ đô Moscow. (Nguồn: TASS)

Báo Thế giới & Việt Nam điểm một số tin quốc tế nổi bật trong ngày.

Châu Á – Thái Bình Dương

*Thái Lan đổi gạo lấy khinh hạm Trung Quốc: Bộ trưởng Quốc phòng Thái Lan Sutin Klungsang ngày 9/5 cho biết ông sẽ đưa ra một thỏa thuận trao đổi hàng hóa mới với Chính phủ Trung Quốc liên quan việc mua khinh hạm thay cho tàu ngầm.

Thái Lan muốn mua 3 tàu ngầm S26T lớp Yuan trị giá gần 1 tỷ USD với Trung Quốc. Tuy nhiên, mới chỉ ký được thỏa thuận mua một chiếc tàu ngầm vào năm 2017 và đã thanh toán khoàng 330 triệu USD. Sau khi Thái Lan thanh toán xong chiếc tàu ngầm đầu tiên, hãng đóng tàu Trung Quốc nhận thấy không thể mua động cơ của Đức nên Hải quân Hoàng gia Thái Lan quyết định chọn khinh hạm thay thế với giá cao hơn so với tàu ngầm khoảng 120 triệu USD.

Ông Sutin cho biết sẽ cố gắng đàm phán một thỏa thuận mới dưới hình thức trao đổi hàng hóa. Trước câu hỏi về việc liệu Thái Lan có cung cấp cho Trung Quốc 15.000 tấn gạo trong chương trình thế chấp gạo thuộc thỏa thuận hàng đổi hàng hay không, ông Sutin nói: “Nếu họ muốn, chúng tôi có thể cung cấp”. (Bangkok Post)

*Tàu hải quân Trung Quốc sắp thăm Campuchia: Bộ Quốc phòng Trung Quốc ngày 9/5 thông báo các tàu hải quân nước này Thích Kế Quang và Tỉnh Cương Sơn sẽ thăm Campuchia và Timor-Leste từ đầu tháng 5 đến giữa tháng 6.

Các chuyến thăm sẽ là một phần trong lịch trình huấn luyện của Hải quân Trung Quốc ở vùng biển xa, trong đó học viên từ Campuchia và các nước khác sẽ cùng đồng nghiệp Trung Quốc thực hiện các cuộc tập trận liên quan.

Theo Bộ Quốc phòng, sứ mệnh này nhằm mục đích nâng cao khả năng hoạt động thực tế của các học viên sĩ quan hải quân, đồng thời tăng cường sự hợp tác thực tế và tin cậy lẫn nhau của Hải quân Trung Quốc với hải quân của hai quốc gia điểm đến để góp phần xây dựng một cộng đồng hàng hải chung vận mệnh. (THX)

*Philippines lo ngại về các nhà máy hạt nhân nổi của Trung Quốc ở Biển Đông: Ngày 9/5, Manila bày tỏ quan ngại về kế hoạch tiềm năng của Trung Quốc trong việc lắp đặt các nhà máy điện hạt nhân nổi ở Biển Đông đang tranh chấp, cảnh báo rằng động thái này có thể làm sâu sắc thêm việc quân sự hóa tuyến đường thủy khi căng thẳng trên biển giữa hai bên.

Theo ông Jonathan Malaya, Trợ lý Tổng Giám đốc Hội đồng an ninh quốc gia Philippines, các cơ sở năng lượng này sẽ được sử dụng để cung cấp năng lượng cho các căn cứ quân sự nằm trên các đảo nhân tạo do Trung Quốc xây dựng.

Tuy nhiên, các cơ quan quản lý của Trung Quốc vào năm 2023 đã tuyên bố đình chỉ dự án xây dựng lò phản ứng sau hơn 10 năm nghiên cứu, với lý do lo ngại về an toàn.

Theo Trung tâm Nghiên cứu chiến lược và quốc tế có trụ sở tại Washington, Bắc Kinh đã cải tạo hơn 1.294 ha đất từ năm 2013-2016 tại quần đảo Trường Sa trên Biển Đông. (SCMP)

Châu Âu

*Tổng thống Nga cảnh báo xung đột toàn cầu: Tổng thống Nga Vladimir Putin ngày 9/5 cáo buộc phương Tây mạo hiểm gây ra một cuộc xung đột toàn cầu và khẳng định không ai được phép đe dọa cường quốc hạt nhân lớn nhất thế giới. Tuyên bố được đưa ra trong bối cảnh Nga tiến hành cuộc duyệt binh kỷ niệm 79 năm Ngày Chiến thắng trong Chiến tranh Vệ quốc vĩ đại trên Quảng trường Đỏ (9/5/1945-9/5/2024).

Trong bài phát biểu, Tổng thống Putin cáo buộc phương Tây "kiêu ngạo" quên mất vai trò quyết định của Liên Xô trong việc đánh bại Đức Quốc xã, và kích động xung đột trên khắp thế giới. Ông Putin nhấn mạnh: "Nga sẽ làm mọi cách để ngăn chặn một cuộc xung đột toàn cầu và luôn trong tình trạng sẵn sàng chiến đấu". (Reuters)

*Chuyên gia Canada: cánh cửa vào NATO đã khép lại với Ukraine: Giáo sư David Marples tại Khoa Nghiên cứu về Nga thuộc Đại học Alberta (Canada) nhận định Ukraine sẽ không thể gia nhập NATO, bất chấp những lời đảm bảo lạc quan từ Washington.

Ông Marples giải thích: “Chính sách của NATO về việc thu hút các quốc gia mới dù sao cũng không phải do (Ngoại trưởng Mỹ) Antony Blinken quyết định, việc này đòi hỏi phải có quyết định nhất trí của tất cả các thành viên trong liên minh. Mà chúng ta đều biết rằng trong NATO có một số quốc gia không sẵn sàng đồng ý việc kết nạp Ukraine”.

Ngoài việc không thể có được sự đồng thuận của các thành viên liên minh, việc Kiev gia nhập NATO còn bị cản trở bởi cuộc xung đột với Nga bởi trước khi gia nhập khối, bất kỳ quốc gia nào trước tiên đều phải kết thúc mọi cuộc đối đầu liên quan biên giới của mình. Chuyên gia Canada kết luận: "Ở giai đoạn này, việc Ukraine gia nhập NATO trong thời gian tới là không khả thi”. (Sputnik)

* Phó Thủ tướng phụ trách tái thiết Ukraine mất chức: Quốc hội Ukraine ngày 9/5 đã bỏ phiếu bãi nhiệm Phó Thủ tướng Oleksandr Kubrakov, người đã giám sát nỗ lực tái thiết thời chiến và nỗ lực thiết lập tuyến đường vận chuyển qua Biển Đen.

Ông Kubrakov cũng giúp đảm bảo các tuyến đường hậu cần quan trọng cho hàng triệu người di tản ngay sau khi Nga phát động chiến dịch đặc biệt tại Ukraine vào tháng 2/2022. Chưa rõ ai sẽ thay thế ông Kubrakov.

Ông Kubrakov được bổ nhiệm làm Phó Thủ tướng vào tháng 12/2022. Trước đó, ông là Bộ trưởng cơ sở hạ tầng. (Reuters)

*NATO khẳng định không gửi quân tới Ukraine: Tổng thư ký NATO Jens Stoltenberg xác nhận liên minh quân sự này không có kế hoạch gửi quân tới Ukraine, đồng thời nhấn mạnh NATO không có ý định trực tiếp can dự vào cuộc xung đột ở Ukraine.

Trả lời phỏng vấn tờ Repubblica của Italy, ông Stoltenberg khẳng định: “NATO không có kế hoạch triển khai lực lượng ở Ukraine”.

Người đứng đầu NATO nhấn mạnh phía Ukraine không yêu cầu liên minh triển khai quân mà yêu cầu thêm hỗ trợ, đạn dược và pháo tấn công, đồng thời nói thêm rằng liên minh này không có kế hoạch trực tiếp tham gia vào cuộc xung đột ở Ukraine. (Sputnik News)

*Rộ tin đồn cựu Tư lệnh Nga liên quan vụ Wagner sắp trở lại: Cựu Tư lệnh Nhóm Lực lượng hỗn hợp của Nga trong khu vực Chiến dịch quân sự đặc biệt (SVO) tại Ukraine, Tướng Sergei Surovikin xuất hiện trên đoạn clip khi đang trên máy bay giữa lúc có tin đồn ông sẽ trở lại Nga.

Trong đoạn video được đăng tải trên kênh Telegram Brief, ông Sergei nói “Chúa ban cho mọi người may mắn!” và vẫy tay. Kênh Telegram Brief, nơi đăng video này, chú thích rằng ông Surovikin có thể sớm trở lại cương vị chỉ huy.

Trong khi đó, phóng viên chiến trường Vladimir Romanov cho biết cựu Tư lệnh SVO sẽ được đề nghị giữ chức Tổng tham mưu trưởng trong bối cảnh có thể diễn ra những cải tổ trong chính phủ Nga.

Tướng Surovikin đã không xuất hiện kể từ sau cuộc binh biến của tập đoàn Wagner tháng 6/2023. (Telegram Brief/ FT)

Châu Phi – Trung Đông

*Israel - Mỹ thảo luận về lệnh ngừng bắn ở Gaza: Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu và Giám đốc Cơ quan Tình báo Trung ương Mỹ (CIA) William Burns ngày 8/5 đã thảo luận về các giải pháp nhằm đạt được thỏa thuận về lệnh ngừng bắn và giải cứu con tin ở Gaza.

Hôm 7/5, các nhà đàm phán của Israel, Hamas, Qatar và Mỹ đã đến Cairo hôm để thảo luận về đề xuất ngừng bắn ở Gaza do Ai Cập làm trung gian và được Hamas ủng hộ.

Mặc dù Israel tuyên bố đề xuất của Hamas không đáp ứng được yêu cầu của Tel Aviv nhưng phái đoàn của nước này vẫn ở lại Cairo cho đến chiều 8/5.

Trước đó, ông Netanyahu cho biết ông đã chỉ thị phái đoàn Israel cần kiên định các mục tiêu trong đàm phán con tin và các điều kiện nhằm đảm bảo an ninh của Israel. (Al Jazeera)

*Bạo lực leo thang cao nhất giữa Israel và Hezbollah: Hãng thông tấn quốc gia Lebanon ngày 8/5 đưa tin 28 thị trấn và ngôi làng ở miền Nam nước này đã bị phía Israel đánh trúng, khiến 3 người thiệt mạng. Trong khi đó, Hezbollah cũng đã tấn công vào các địa điểm quân sự của Israel. Đây chỉ là một trong ít nhất 10 cuộc tấn công được lực lượng này thực hiện trong ngày 8/5.

Giao tranh giữa Israel và Hezbollah bùng phát ngay sau khi xung đột tại Dải Gaza nổ ra tháng 10/2023, khiến 60.000 người dân Israel và 90.000 người dân Lebanon phải rời bỏ nhà cửa. Hội đồng miền Nam Lebanon cho biết, các cuộc tấn công của Israel đã khiến “nhiều nhà cửa và công trình bị thiệt hại hơn 1 tỷ USD”. Khoảng 1.700 ngôi nhà bị phá hủy hoàn toàn và 14.000 ngôi nhà bị hư hỏng một phần. (Arab News)

*Syria bắn hạ các tên lửa của Israel: Bộ Quốc phòng Syria thông báo ngày 9/5, các hệ thống phòng không Syria đã bắn hạ các tên lửa của Israel phóng từ cao nguyên Golan về phía các vùng ngoại ô Damascus.

Israel tập kích các mục tiêu liên quan đến Iran ở Syria trong nhiều năm, nhưng đã gia tăng cường độ kể từ sau cuộc tấn công ngày 7/10/2023 của nhóm vũ trang Palestine Hamas trên lãnh thổ Israel. (Al Jazeera)

*EU kết thúc sứ mệnh kéo dài 11 năm ở Mali: Ngày 8/5, Liên minh châu Âu (EU) thông báo họ sẽ chấm dứt nhiệm vụ huấn luyện quân sự ở Mali, phản ánh tình trạng xấu đi trong mối quan hệ giữa khối này và chính quyền quân sự quốc gia Tây Phi.

Reuters dẫn thông báo của EU cho biết, sứ mệnh này sẽ hết hạn vào ngày 18/5 tới và khối quyết định không gia hạn sau khi xem xét và tham vấn chiến lược với chính quyền Mali, cũng như tính đến "diễn biến của tình hình chính trị và an ninh trên thực địa".

Mali nằm dưới sự kiểm soát của quân đội sau cuộc đảo chính hồi tháng 8/2020, cuộc binh biến đầu tiên trong số 8 cuộc như vậy ở Tây và Trung Phi trong 4 năm, bao gồm cả các nước láng giềng Burkina Faso và Niger. (Reuters)

Châu Mỹ- Mỹ Latinh

*Tòa án Mỹ yêu cầu hãng ô tô Mitsubishi bồi thường hơn 1 tỷ USD: Ngày 9/5, hãng sản xuất ô tô Mitsubishi của Nhật Bản cho biết một tòa án Mỹ đã ra phán quyết hãng phải bồi thường hơn 1 tỷ USD liên quan vụ tai nạn ô tô năm 2017 ở bang Pennsylvania, tuy nhiên Mitsubishi sẽ kháng cáo.

Nguyên đơn vụ kiện là vợ của nạn nhân bị thương nặng trong vụ tai nạn trên. Bà cho rằng thiết kế dây an toàn bị lỗi trên chiếc Mitsubishi 3000GT đời 1992 của chồng bà - ông Francis Amagasu - đã dẫn tới tai nạn khiến ông bị thương nặng.

Tuy nhiên, Mitsubishi không chấp nhận phán quyết này và chi nhánh của hãng tại Bắc Mỹ dự kiến kháng cáo lên tòa án cấp cao hơn. Truyền thông Mỹ đưa tin mức bồi thường thiệt hại nói trên là một trong những khoản bồi thường lớn nhất cho đến nay tại thành phố Philadelphia. (AFP)

*Cựu Tổng thống D. Trump được gia hạn nộp báo cáo tài chính: Ngày 8/5, Ủy ban Bầu cử Liên bang Mỹ (FEC) cho phép cựu Tổng thống Donald Trump thêm 45 ngày để trình các báo cáo tài chính cá nhân.

Ông Trump lẽ ra phải nộp các báo cáo về tình hình tài chính cá nhân cho FEC vào ngày 15/5 tới. Tuy nhiên, theo nội dung thư do FEC công bố, một đại diện pháp lý của ông Trump ngày 8/5 đề nghị cơ quan này cho phép ông Trump gia hạn nộp, viện lý do tính phức tạp của khối tài sản mà ông đang nắm giữ.

Trong khi đang tiến hành vận động tranh cử trước thềm cuộc bầu cử Tổng thống ngày 5/11 tới, cựu Tổng thống Trump hiện đối mặt với một số cáo buộc hình sự, trong đó có cáo buộc âm mưu đảo ngược kết quả cuộc bầu cử Tổng thống Mỹ năm 2020 dẫn đến bạo loạn tại Đồi Capitol năm 2021; can thiệp bầu cử tại bang Georgia; chi tiền cho diễn viên phim người lớn Stormy Daniels để che giấu mối quan hệ giữa hai người. (AP)

*Mexico xây dựng nhà máy điện Mặt Trời nổi đầu tiên ở Mỹ Latinh: Ngày 8/5, Tập đoàn Điện lực Mexico (CFE) thông báo sẽ xây dựng nhà máy điện Mặt Trời nổi đầu tiên tại khu vực Mỹ Latinh từ khoản vay ưu đãi hơn 150 triệu euro từ Cơ quan Phát triển Pháp (AFD).

Mexico đang đối mặt với tình trạng thiếu nước và cắt điện trên diện rộng tại nhiều bang do nhu cầu sử dụng năng lượng tăng cao trong các đợt nắng nóng kéo dài với nhiệt độ lên tới hơn 40 độ C trong những tuần qua.

Nền kinh tế lớn thứ hai Mỹ Latinh đặt mục tiêu đến năm 2024, khoảng 35% nguồn điện năng nước này đến từ năng lượng sạch và tăng lên 50% vào năm 2050. Tuy nhiên, theo giới chuyên gia, mục tiêu trên là khó khả thi, xét theo cơ cấu phát triển năng lượng hiện nay ở Mexico. (Reuters)

Nhất Phong