Thư viện nhốt người đọc trong lồng

Thư viện Marsh là thư viện công cộng đầu tiên ở Ireland. Ảnh: Marshlibrary

Tọa lạc ở Dublin, Thư viện Marsh được thành lập vào năm 1707 bởi Đức Tổng Giám mục Narcissus Marsh và là thư viện công cộng đầu tiên ở Ireland. Hiện thư viện vẫn treo tấm bảng thông báo Đạo luật của Quốc hội tuyên bố rằng thư viện của Marsh sẽ luôn là thư viện công cộng.

Thư viện Marsh từng xuất hiện trong tác phẩm Ulysses và Finnegan's Wake của James Joyce. Nhà văn Jonathan Swift cũng từng đến thư viện để tìm một xứ sở kỳ lạ cho Gulliver du ký, còn Bram Stoker cũng từng tìm kiếm tư liệu ở Marsh để tạo nên ma cà rồng Dracula.

Giờ đây thư viện có tổng cộng hơn 25.000 cuốn sách và hơn 300 bản thảo, hầu hết được xuất bản cách đây 300-500 năm. Nhiều bản sách hiếm có giá trị cao. Có nhiều bộ sưu tập sách trong Thư viện Marsh, phần lớn nhất là "Bộ sưu tập Stillingfleet" được đặt theo tên của Edward Stillingfleet.

Stillingfleet là một nhà thần học người Anh, ông đã sưu tầm một số lượng lớn sách trong suốt cuộc đời của mình. Stillingfleet qua đời vào năm 1699, và Marsh đã mua lại bộ sưu tập này với giá 2.500 bảng Anh (khoảng gần 700.000 bảng Anh năm 2022).

Sách bao gồm nhiều chủ đề, cưỡi ngựa, kinh thánh, thần học, luật dân sự, giáo luật, triết học, chiêm tinh học và động vật học. Trong bộ sưu tập còn có ấn bản đầu tiên của cuốn Các nguyên lý toán học của triết học tự nhiên do Isaac Newton viết, và Tuyển tập các bức thư của Cicero in ở Milan năm 1472.

Một phần quan trọng khác của bộ sưu tập là Bộ sưu tập Élie Bouhéreau. Élie Bouhéreau là một tín hữu Kháng Cách người Pháp phải tị nạn ở Ireland. Hồi đó, người theo kháng cách bị đàn áp tôn giáo và nhiều người phải rời bỏ nhà cửa.

Marsh thương lượng với Élie Bouhéreau rằng: Nếu anh quyên góp bộ sưu tập sách của mình cho Thư viện Marsh, anh có thể đến đây để trú ẩn và làm việc. Élie chấp nhận. Vốn là một bác sĩ xuất sắc, rất hiểu biết và được đánh giá cao, Élie Bouhéreau trở thành thủ thư đầu tiên của Thư viện Marsh.

Thư viện cho xây dựng những “phòng đọc lồng” để bảo vệ sách. Ảnh: Celticcanada.

Và ngay từ ngày đầu mở cửa, thư viện đã gặp vấn đề về trộm cắp. Hơn 1.000 cuốn sách đã bị đánh cắp trong thập kỷ đầu tiên hoạt động. Để bảo vệ sách, thư viện cho xây dựng những “phòng đọc lồng”. Họ tạo ra ba hốc tường nhỏ có chấn song, có cửa và khóa. Nếu độc giả muốn đọc một cuốn sách đặc biệt có giá trị, họ sẽ phải đồng ý bị nhốt ở trong lồng, và được phát cho một cái chuông.

Đọc sách xong, người đọc có thể bấm chuông để nhắc thủ thư đến thả lồng. Bằng cách này, thư viện có thể tránh được trường hợp người đọc ăn cắp sách và bỏ trốn. Bởi thời đó, nhiều khi giá một cuốn sách còn đắt hơn một ngôi nhà.

Marsh là thư viện công cộng đầu tiên ở Ireland, và khái niệm về một nơi mà mọi người có thể đến đọc, mượn một cuốn sách và sau đó được tin cậy để trả lại vẫn là một bước nhảy vọt về niềm tin.

Thư viện Marsh ngày nay vẫn mở cửa, những chiếc lồng còn nguyên vẹn, mặc dù các lồng giờ đây không dùng để nhốt người đọc nữa.

Hà Chi