Trong văn học viết thời phong kiến, đề tài nam nữ thành đề tài 'cấm kỵ'. Chỉ đến thế kỷ XIX, qua Đoạn trường tân thanh của Nguyễn Du, người đọc mới được biết đến sự mãnh liệt trong khát vọng tình yêu của nàng Thúy Kiều và sự tài tình của nàng trong việc tạo ra cớ để gặp gỡ và đính ước với người mình yêu: chàng Kim Trọng! Chúng tôi thật sự ấn tượng với cái 'cớ' mà nàng Kiều tạo ra qua chiếc trâm cài tóc của mình.
Tôi xin mượn câu hát trong bài 'Mái tóc dạ hương', thơ Đinh Hùng, Nguyễn Hiền phổ nhạc, để làm tựa trong bài viết này.