Hát soóng cọ của người Sán Chỉ là Di sản Văn hóa phi vật thể

Theo các quyết định, Quảng Ninh có 5 Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia được công nhận gồm: Nghệ thuật trình diễn dân gian hát Soóng Cọ của người Sán Chỉ tỉnh Quảng Ninh; Nghệ thuật trình diễn dân gian hát Soọng Cô của người Sán Dìu tỉnh Quảng Ninh; Lễ hội Đình Đầm Hà (thị trấn Đầm Hà, huyện Đầm Hà); Lễ hội Đình Vạn Ninh (xã Vạn Ninh, TP Móng Cái) và Lễ hội Xuống đồng (phường Phong Cốc, TX Quảng Yên).

Như vậy cho đến nay, tỉnh Quảng Ninh đã có 12 Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia (7 Di sản Văn hóa phi vật thể Quốc gia được công nhận trước đó gồm: Thực hành Then của người Tày, Nùng, Thái; Hát Nhà tơ (hát cửa đình); lễ hội Đền Cửa Ông; lễ hội Tiên Công; lễ hội Đình Trà Cổ; lễ hội Đình Quan Lạn và lễ hội Bạch Đằng). Đây là tài sản vô giá trong kho tàng văn hóa các dân tộc sinh sống trên địa bàn tỉnh.

Hội thi cấy tại lễ hội Xuống đồng năm 2023. Ảnh Báo QN

Theo tiếng Sán Chỉ, Soóng Cọ có nghĩa là ca hát, hát đối, hát giao duyên. Lời hát gồm những khổ thơ thất ngôn tứ tuyệt (mỗi khổ thơ gồm 4 câu, mỗi câu 7 tiếng). Soóng Cọ do từng đôi nam nữ, hay một tốp nam, tốp nữ hát đối đáp trong ngày hội xuân, trong lễ cưới, khi lao động sản xuất, lúc nông nhàn.

Trước kia, trong ngày hội soóng cọ, đồng bào Sán Chỉ còn gọi là Hội hát tháng ba thường diễn ra vào cuối mùa xuân, khi vụ cấy đã xong, trai gái hò hẹn nhau tụ hội lên đồi, ra suối để bày tỏ tình cảm yêu thương, kể cho nhau nghe những câu chuyện vui buồn, những công việc hàng ngày để quên đi mệt mỏi, chia sẻ những lời tâm sự, ước mơ về một cuộc sống ấm no.

Hội Soóng Cọ góp phần nâng cao đời sống văn hóa tinh thần của đồng bào Sán Chỉ, bảo tồn và phát huy giá trị Di sản Văn hóa phi vật thể, biến Di sản Văn hóa thành tài sản du lịch.

Nhận thức tầm quan trọng của công tác bảo tồn Di sản Văn hóa trong phát triển Văn hóa - Xã hội, những năm qua, Quảng Ninh luôn đặc biệt quan tâm, dành nhiều nguồn lực cho công tác bảo tồn, phục dựng, phát huy giá trị Di sản gắn với khai thác các sản phẩm du lịch đặc thù từ văn hóa. Trong đó, các Di sản Văn hóa phi vật thể đã trở thành một trong những nguồn lực quan trọng để hỗ trợ ngành du lịch phát triển bền vững; góp phần giới thiệu, quảng bá vẻ đẹp vùng đất, văn hóa, con người Quảng Ninh đến với bạn bè bốn phương./.

Vĩnh Quân