'Đại tá Mạc' ở Abyei-Bài 1: Giúp dân là giúp tới cùng

Đại tá Mạc Đức Trọng mở đầu bằng câu chuyện kể xúc động về buổi lễ chia tay Đội Công binh số 1 về nước, do Cơ quan Giáo dục Abyei tổ chức tại Trường cấp 3 Abyei, nơi đơn vị thực hiện rất nhiều hoạt động hỗ trợ ý nghĩa. Các em học sinh diễn liền 4 vở kịch mô tả lại toàn bộ quá trình đơn vị Việt Nam giúp đỡ nhà trường, từ những ngày đầu mới tới. Điệu bộ của các em mô tả cảnh phải lội bùn lầy, chân tay, quần áo lấm lem vào lớp học cho đến khi có con đường cao ráo dẫn từ đường chính vào, do Đội Công binh Việt Nam làm tặng.

Ở Abyei, tiếng là làm đường, nhưng chỉ có “đất đắp vào đất” nên nếu không có kỹ thuật và thường xuyên sửa chữa cũng sẽ xuống cấp vào mùa mưa. Biết thế nên Đại tá Mạc Đức Trọng thỉnh thoảng lại cho anh em mang phương tiện xe, máy ra lèn lại và là phẳng con đường dẫn vào trường-con đường có thể nói là đẹp nhất ở Abyei.

Đại tá Mạc Đức Trọng khảo sát tình hình ngập ở Abyei để tìm phương án thoát lũ. Ảnh do nhân vật cung cấp

Trong vở kịch đầu tiên, một em học sinh đóng vai “Đại tá Mạc”- cách gọi gần gũi mà người dân Abyei vẫn gọi người chỉ huy đơn vị Công binh Việt Nam. Mấy em khác vào vai người dân Abyei nhìn chỉ huy đơn vị công binh mũ nồi xanh mới tới với ánh mắt dò xét, nghi ngờ, vì họ chưa tin những gì mà đơn vị đang làm để giúp họ. Bởi từ trước tới nay không có đơn vị mũ nồi xanh nào giúp họ như vậy cả.

Đại tá Mạc Đức Trọng và các thành viên của đơn vị dự lễ chia tay ngày hôm đó rất xúc động bởi cảm nhận rõ tình cảm và sự biết ơn của các em học sinh đối với mình. Ở vở kịch thứ 4, các em rộn ràng biểu diễn các vũ điệu châu Phi sôi động, diễn tả niềm vui sướng vì được hưởng thành quả từ những dự án nhân đạo thiết thực của Đội Công binh Việt Nam, mà đối với thầy trò nhà trường, nó giống như một “phép màu kỳ diệu”.

Hệ thống cơ sở vật chất của Trường cấp 3 Abyei như được thay tấm áo mới với nhà ăn rộng rãi, phòng thư viện, những lớp học không còn sợ mưa nắng, vườn rau xanh tốt, hệ thống nước sạch, máy phát điện, những chiếc máy tính nối mạng, nhà ở giáo viên, sân chơi thể thao... Những đổi thay ấy đã giúp cải thiện đáng kể điều kiện học tập, giảng dạy và sinh hoạt của thầy, trò nhà trường. Thầy Hiệu trưởng Santino nói, nhờ sự giúp đỡ của đơn vị Công binh Việt Nam mà trường có cơ sở vật chất tương đương một trường đại học ở thủ đô Juba (Nam Sudan). Thầy nói rằng: “Quân đội nhân dân Việt Nam quả đúng là Quân đội vì nhân dân, Quân đội và nhân dân luôn sát cánh, hỗ trợ nhau như trong các tài liệu tôi đã được đọc”.

Thầy Santino và chỉ huy Đội Công binh Việt Nam giống như những người bạn thân thiết, nhờ gì cũng cố gắng giúp trong khả năng cho phép. Học trò hết nước uống, máy phát điện hết xăng không có tiền mua... thầy đều không ngần ngại sang tìm gặp “Đại tá Mạc”, vì biết chỉ huy đơn vị Việt Nam rất nhiệt tình. Khi chưa có nước giếng khoan, Đại tá Mạc Đức Trọng chỉ đạo anh em hằng ngày lái xe bồn chở nước sạch sang trường, giúp tiền mua xăng để chạy máy phát điện, tặng đèn năng lượng mặt trời cho các lớp học buổi tối...

Đối với Đội Công binh Việt Nam, giúp đỡ người dân địa phương trở thành niềm vui được lan tỏa trong toàn đơn vị. Anh em được truyền cảm hứng từ người chỉ huy xốc vác, hành động quyết đoán, đầy tâm huyết nên rất nhiệt tình tham gia, không ngại điều kiện khó khăn, thời tiết nắng nóng, thiếu thốn thiết bị và nguyên vật liệu. Container xi măng của Phái bộ để lâu đã vón cục, anh em không ngần ngại dỡ ra tận dụng bột xi măng còn dùng được trộn với cát để lát nền phòng học, còn chỗ bị vón cục thì nghiền ra đem rải đường. Được sự ủng hộ của chỉ huy đơn vị, Trung tá Nguyễn Thị Liên, cán bộ phụ trách hoạt động quân dân kết hợp của đơn vị, tình nguyện dạy tiếng Anh cho học sinh Trường cấp 3 Abyei. Không chỉ vui vì được trở lại nghề giáo viên khi tham gia sứ mệnh gìn giữ hòa bình, chị còn thấy hạnh phúc vì được làm một việc ý nghĩa, giúp mang lại niềm hy vọng và triển vọng tươi sáng hơn cho các em học sinh nghèo ở vùng đất chiến tranh, xung đột.

Trung tá Phạm Ngọc Hưng, Phân đội trưởng Phân đội Bảo vệ, Đội Công binh số 1, cho biết, đến đâu thấy người dân gặp khó khăn, anh Trọng lại về bàn bạc với anh em tìm cách giúp họ. Đến khảo sát để giúp nhà thờ sửa chữa giếng khoan bị hỏng, đập vào mắt là hình ảnh các em lứa tuổi mầm non đang ngồi học ngoài trời bụi bặm, dưới tán cây chẳng đủ che mưa nắng, quyết định làm lớp học cho các em nhỏ được các anh đưa ra nhanh chóng. Hai lớp học do đơn vị Công binh Việt Nam làm tặng Nhà thờ Abyei được hoàn thiện chỉ sau chưa đầy một tháng. Cô giáo Catherine coi “đây là những điều vô cùng tuyệt vời mà chúng tôi sẽ không bao giờ quên”. Cô mong Bộ đội Công binh Việt Nam ở lại thật lâu để xây thêm nhiều ước mơ cho các em nhỏ và người dân Abyei, giúp họ biến ước mơ thành hiện thực.

Đại tá Mạc Đức Trọng chia sẻ: “Ngay từ đầu, chúng tôi xác định, giúp về giáo dục là thiết thực nhất vì đó chính là giúp cho tương lai của Abyei”. Giáo viên ở Trường cấp 3 Abyei nói, những công trình mà bộ đội Việt Nam đã tặng có thể tồn tại thêm 20 năm nữa, với nhiều thế hệ học sinh.

Dự án giáo dục giúp dân gần như xuyên suốt cả nhiệm kỳ của Đội Công binh số 1, thậm chí kéo dài tới những ngày cuối trước khi đội lên đường về nước. Chính tại buổi lễ chia tay, Đại tá Mạc Đức Trọng nhận thấy nhà trường còn một lớp học che mái tôn tạm bợ, được chống đỡ bằng mấy cành cây yếu ớt bị mối mọt ăn sắp gãy gục. Nếu không kịp thời sửa chữa, mái che sẽ sụp xuống và gây mất an toàn. Trở lại đơn vị, đem băn khoăn đó trao đổi với một số anh em, anh liền nhận được sự hưởng ứng nhiệt tình. Không ngại đồ đạc đã gói ghém, quần áo đã giặt sạch để chuẩn bị cho ngày về, mọi người lại lấy ra để gấp rút gia cố phòng học. Chỉ sau một ngày rưỡi, lớp học đã được sửa chữa chắc chắn, mái được chống bằng những thanh gỗ gắn chặt xuống nền, khi anh em về nước cũng yên tâm hơn.

Trước khi về nước, Đại tá Mạc Đức Trọng còn kịp xin đất để làm nhà tặng thầy Hiệu trưởng Santino, giúp thầy yên tâm công tác. Hằng ngày, thầy vẫn lọ mọ một mình ở trường, vì không có nhà để về. Nhờ uy tín của mình, “Đại tá Mạc” đã đề nghị và được Bộ trưởng Tài nguyên Môi trường Abyei cấp đất cho thầy Santino.

Không thể giúp đỡ hết tất cả mọi người vì đến bất kỳ đâu ở Abyei cũng thấy những hoàn cảnh cần được giúp đỡ, nên Đại tá Mạc Đức Trọng quyết định lựa chọn giúp những đối tượng có khả năng giúp đỡ nhiều người khác nữa. Giúp đỡ cơ quan chính quyền như cảnh sát, bệnh viện cũng là giúp người dân. Giúp thầy hiệu trưởng, thầy sẽ giúp được 1.700 học sinh. Giúp ông Thị trưởng Abyei, ông sẽ có điều kiện lo cho người dân của cả thị trấn. Giúp cảnh sát Abyei, họ sẽ bảo vệ an ninh tốt hơn cho người dân...

Đại tá Mạc Đức Trọng chia sẻ: “Giúp đỡ người dân không phải là nhiệm vụ chính của chúng tôi, nhưng anh em xung phong tham gia rất tích cực, vì tự họ cảm nhận được ý nghĩa của những việc làm nhân đạo có giá trị như thế nào với người dân nơi đây. Chúng tôi luôn mong có thể làm được nhiều hơn nữa cho người dân ở đây”. Khi chia sẻ về các dự án giáo dục giúp dân, anh thấy tiếc là đơn vị không có máy xẻ gỗ để đóng được nhiều bàn, ghế hơn cho các em học sinh.

Đại tá Mạc Đức Trọng cho biết, một trong những dự án thử thách nhất là chống ngập cho thị trấn Abyei. Đơn vị mới triển khai chưa đầy một tháng nhưng đã nỗ lực giúp thị trấn chống ngập từ đầu mùa mưa lũ, ghi những dấu ấn đầu tiên trong lòng người dân Abyei về hình ảnh bộ đội Việt Nam. Những trận mưa đầu mùa khiến cả thị trấn Abyei chìm trong biển nước. Sau khi đào đắp, vận chuyển hơn 3.000m3 đất, 20km kênh, mương thoát nước đã được đơn vị bộ đội Việt Nam nạo vét, giúp hoàn thiện hệ thống chống ngập cho thị trấn. Ở Abyei, các gia đình hầu như không có nhà vệ sinh nên mưa lũ dễ khiến dịch bệnh lan rộng trong cộng đồng. Khi hệ thống được hoàn thiện, từng dòng nước lũ rút đi, trả lại bề mặt khô ráo, người dân Abyei đã vui sướng cùng nhau nhảy múa ngay bên những dòng kênh, mương cuồn cuộn nước lũ được dẫn về hồ chứa.

Anh em trong đơn vị đã quen với phong cách của người chỉ huy, làm gì cũng tâm huyết, trách nhiệm tới cùng, nhất là đối với cộng đồng. “Đã giúp dân là giúp tới cùng” là chỉ đạo quyết liệt của Đại tá Mạc Đức Trọng khi đơn vị bắt đầu thực hiện các dự án nhân đạo hỗ trợ người dân Abyei. 3 lần khoan giếng tìm nước thất bại cũng không làm nhụt ý chí quyết tâm giúp Trường cấp 3 Abyei có được nguồn nước sạch ổn định. Máy bơm nước có ở địa bàn nhưng không vừa đường ống nên anh quyết định bằng mọi cách phải mua, chở từ Việt Nam sang, dù biết không hề đơn giản. Máy bơm cỡ lớn nên bắt buộc phải tháo rời một số bộ phận mới vận chuyển được bằng đường hàng không. Dự án nông nghiệp hướng dẫn người dân trồng hoa màu và cây ăn quả cũng không suôn sẻ từ đầu. Nhưng với quyết tâm giúp người dân đói nghèo tự túc được nguồn thực phẩm, dự án nông nghiệp sau đó đã thành công với những khu vườn cộng đồng xanh tốt, đơm hoa kết trái ở Abyei vào đúng thời điểm đơn vị chuẩn bị kết thúc nhiệm kỳ về nước.

Đại tá Mạc Đức Trọng bộc bạch: “Không kiên trì, không có cái tâm thì không giúp được dân, vì ở nơi nghèo khó như Abyei, cái gì cũng thiếu". Anh nói vui: “Các dự án của chúng tôi đều “0 đồng”, vì nhiều khi có tiền cũng không thể mua được những thứ người dân ở Abyei cần, mà phải tận dụng các nguyên vật liệu tái chế ở địa bàn để dựng lên những ngôi nhà, lớp học...”.

Gặp Trung tá Nguyễn Thị Liên tại sân bay khi vừa về nước, chị xúc động chia sẻ rằng, là cán bộ dân vận, chị đã có một nhiệm kỳ thành công và ý nghĩa vì may mắn được làm việc với người chỉ huy nhân hậu, giống như người “anh cả” gương mẫu của đơn vị.

(Còn nữa)

MỸ HẠNH

* Mời bạn đọc vào chuyên mục Cuộc thi viết "Những tấm gương bình dị mà cao quý" xem các tin, bài liên quan.