Chi phí “bôi trơn” theo … chủ trương
Hoạt động của số đông doanh nghiệp hiện đang gặp đủ thứ trắc trở, trong đó có không ít khó khăn do chủ quan gây ra. Tình trạng cố ý nhũng nhiễu, gây phiền hà trong khi giải quyết công việc đang xẩy ra ở nhiều nơi và doanh nghiệp trở thành nạn nhân. Trong nhiều trường hợp, để giải quyết công việc, doanh nghiệp buộc phải dùng chi phí "bôi trơn” lót tay cho những phần tử tiêu cực. Dĩ nhiên khi phát sinh loại chi phí này, không chỉ bên nhận mà kể cả bên đưa cũng là sai phạm.
Xin được "nói có sách, mách có chứng” về tình trạng chi phí "bôi trơn” theo... chủ trương ở một doanh nghiệp cụ thể, đó là công ty cổ phần xi măng Mai Sơn (thuộc tỉnh Sơn La). Để thực hiện dự án xi măng Mai Sơn, hội đồng quản trị của doanh nghiệp này đưa ra chủ trương cho phép chi phí 0,3% trong tổng mức đầu tư để làm chi phí "bôi trơn” trong các quan hệ giao dịch, chủ yếu là giao dịch vay vốn ngân hàng. Sau khi đưa ra chủ trương sai trái nói trên, hội đồng quản trị Công ty cổ phần xi măng Mai Sơn đã chấp nhận quyết toán tổng mức chi phí "bôi trơn” đã thực hiện trong 3 năm liên tục lên đến xấp xỉ 3 tỷ đồng. Trong khi đó, theo chủ trương của Hội đồng quản trị đã được thông qua, mức chi phí "bôi trơn” chiếm 0,3% tổng mức đầu tư của dự án thì khoản chi phí sai trái này lên đến hơn 3,5 tỷ đồng. Vậy là, so với chủ trương của Hội đồng quản trị, dự án xi măng Mai Sơn đã "tiết kiệm” được hơn 500 triệu đồng thuộc khoản chi phí "bôi trơn”.
Dự án xi măng Mai Sơn có hiệu quả như thế nào, lãi nhiều hay lỗ lớn, việc đó còn phải chờ câu trả lời từ thực tế. Nên biết rằng, phần lớn dự án xi măng vừa đi vào hoạt động hoặc sắp sửa khánh thành đều rơi vào tình trạng cực kỳ khó khăn, thu không đủ chi, đã có những dự án buộc phải rao bán mà chẳng có người mua. Không hiếm dự án xi măng vừa "khai sinh” nhưng nguy cơ "khai tử” đang bủa vây 4 phía. Với dự án xi măng Mai Sơn, trong khi hiệu quả đang là ẩn số (nói đúng hơn là thua lỗ đang chực chờ phía trước) thế mà doanh nghiệp này đã phải "mất toi” gần 3 tỷ đồng cho khoản chi phí "bôi trơn”.
Trong mọi trường hợp, chi phí "bôi trơn” đều là sai trái, gây thêm tốn kém cho doanh nghiệp, tạo lợi ích bất hợp pháp cho một số cá nhân lợi dụng chức quyền. Tại dự án xi măng Mai Sơn lại còn thêm "chuyện lạ” là toàn bộ khoản chi phí "bôi trơn” được thực hiện theo... chủ trương của hội đồng quản trị. Những phần tử nhận tiền "bôi trơn” của doanh nghiệp là kẻ tiêu cực, đồng thời người đưa ra chủ trương và ấn định tỷ lệ chi phí "bôi trơn” cũng là việc làm sai trái. Giải quyết công việc bằng chi phí "bôi trơn” gây ra tác hại kép: tăng chi phí đầu tư của dự án, góp phần làm hư hỏng một bộ phận cán bộ và công chức.
Bá Tân
