Bộ Y tế sắp giải quyết dứt điểm việc nhầm lẫn tên sữa

Phó Chủ tịch Quốc hội Phùng Quốc Hiển điều hành Hội thảo đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật về An toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016 tại khu vực phía Nam diễn ra ngày 6/3/2017.

Nhầm tên gọi sữa: Có dấu hiệu bảo hộ?

Tại Hội thảo đánh giá việc thực hiện chính sách, pháp luật về An toàn thực phẩm giai đoạn 2011-2016 tại khu vực phía Nam do Ủy ban khoa học công nghệ và môi trường của Quốc hội tổ chức ngày 6.3, tại TPHCM, một kiến nghị đã được lên tiếng mạnh mẽ bởi doanh nghiệp ngành sữa.

Theo đó, việc sử dụng khái niệm “sữa tiệt trùng” được ông Ngô Minh Hải (Phó Tổng giám đốc Tập đoàn TH) cho là không đúng bản chất sản phẩm (“tiệt trùng” chỉ là công nghệ chế biến).

Tiêu chuẩn quốc tế (của Codex mà Việt Nam là thành viên cấp Chính phủ) gọi sữa dạng lỏng làm từ sữa bột là “sữa hoàn nguyên” và “sữa pha lại”.

Ông Hải cho rằng, nếu chậm sửa đổi dẫn tới nhiều hệ lụy: Gây nhầm lẫn cho người tiêu dùng về thông tin sản phầm, vi phạm quyền được thông tin của người tiêu dùng.

Theo ông Hải, khái niệm “sữa tiệt trùng” cũng không khuyến khích phát triển nguổn sữa tươi nguyên liệu một cách bền vững, có dấu hiệu bảo hộ các doanh nghiệp sản xuất sữa nước từ sữa bột, ảnh hưởng tới mục tiêu của ngành nông nghiệp về phát triển đàn bò sữa và sản lượng sữa tươi, làm tổn hại đến lợi ích của người chăn nuôi bò sữa và doanh nghiệp sản xuất, chế biến sữa tươi.

Từ đó, ông Hải đề nghị Bộ Y tế sửa đổi tên sữa tiệt trùng thành “sữa hoàn nguyên”, “sữa pha lại” và “sữa hỗn hợp” như dự thảo Bộ Y tế đưa ra cách đây 9 tháng nhưng đang bị dừng lại do một số doanh nghiệp sản xuất sữa dạng lỏng từ sữa bột phản đối.

Trả lời kiến nghị này, Tân Thứ trưởng Bộ Y tế Trương Quốc Cường cho hay, ông đã biết và đọc kỹ đề xuất này. Ông cũng đã nghiên cứu kỹ bản kiến nghị của Hiệp hội Sữa Việt Nam, đại diện cho một số doanh nghiệp sữa đề nghị giữ nguyên khái niệm sữa như hiện nay.

Ông Cường bày tỏ quan điểm: Ngành sữa may mắn có các doanh nghiệp lớn tạo ra cạnh tranh giảm giá thành cho người tiêu dùng, giờ nhà nhà đều có thể uống được sữa. Thứ hai, nông dân cũng nhờ các doanh nghiệp sữa này có việc làm, tăng thu nhập nhờ việc thu gom sữa của các doanh nghiệp.

Ông Ngô Minh Hải – Phó Tổng giám đốc Tập đoàn TH kiến nghị về minh bạch tên gọi các loại sữa tại hội thảo

Tuy nhiên: “Đến một ngày nào đó, chúng ta bán cổ phần các doanh nghiệp sữa của Nhà nước, không chi phối nữa. Lúc đó, các đại gia chi phối có còn mua sữa của bà con hay không hay mua sữa của Thái Lan hay tập trung mua sữa bột? Các đại gia ngành sữa cũng có thể liên kết, sáp nhập không mua sữa của nông dân nữa. Lúc đó không có lợi cho ngành sữa và cả bà con nông dân” – ông Cường nói.

Từ đó, ông Cường đánh giá đề xuất minh bạch tên gọi các loại sữa có lợi cho nông dân và ngành sữa. Ông Cường cho biết sẽ làm việc với Hiệp Hội sữa về vấn đề này. Nếu chỉ vì tốn chi phí bao gói, không có cơ sở khoa học sẽ phải thay đổi. Để tránh thiệt hại về bao gói cho doanh nghiệp, Bộ Y tế có thể kéo dài thêm 1 năm cho các doanh nghiệp chuẩn bị, tiêu thụ hết các bao gói để in.

“Tôi sẽ xử lý rất nhanh, không thể kéo dài như hai năm vừa qua. Điều đó thể hiện quyết tâm cải cách hành chính của Bộ Y tế” – ông Cường khẳng định.

Minh bạch nguồn gốc mới kiểm soát được chất lượng

Chủ trì hội thảo, Phó Chủ tịch QH Phùng Quốc Hiển cũng cho rằng công tác quản lý hiện nay thực hiện bằng cách hậu kiểm; vì thế, nếu không truy xuất được nguồn gốc thì không thể quản lý được. Tiến sĩ Nguyễn Thị Hồng Minh – nguyên Thứ trưởng Bộ Thủy sản (nay Bộ này đã sáp nhập vào Bộ NN&PTNT) hoan nghênh việc tập trung truy xuất nguồn gốc thực phẩm. Bà đề nghị, cần có hành lang pháp lý quy định việc đóng gói thực phẩm để có thể truy xuất nguồn gốc vì các thực phẩm buôn thúng bán mẹt, để trần như mớ rau, con cá không thể có cơ sở để truy xuất nguồn gốc.

Tuy nhiên, ngay cả với sản phẩm sữa, thực phẩm đang trở thành thiết yếu hiện nay cũng chưa có quy định về truy xuất nguồn gốc. Chẳng hạn, với một hộp sữa dạng lỏng được bán ra, người tiêu dùng không biết được chế biến từ sữa bột mua ở Châu Âu hay Trung Quốc, hay làm từ sữa tươi của trang trại nào.

Hiện tại, trong ngành sữa Việt Nam, chỉ duy nhất có TH true MILK tự ghi nguồn gốc sản phẩm sữa tại trang trại của hãng này tại Nghĩa Đàn, Nghệ An; còn lại các hãng sữa trong nước khác đều không ghi rõ xuất xứ nguyên liệu. Bà Thái Hương, Chủ tịch TH true MILK cách đây 3 năm cũng đề nghị Chính phủ ban hành quy định ghi rõ nguồn gốc nguyên liệu lên bao bì sản phẩm nhưng chưa được xem xét, quyết định. Điều này không những khó khăn cho công tác hậu kiểm của cơ quan quản lý Nhà nước mà khiến cho người tiêu dùng cảm thấy không yên tâm và thiếu thông tin để lựa chọn sản phẩm.

Hiện tại, với sự mở rộng của thị trường và công nghệ chế biến sữa, liên tục có các doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường. Nếu không có biện pháp truy xuất nguồn gốc sẽ khó khăn trong quản lý và chưa đảm bảo quyền lợi cho người tiêu dùng.

Tại Hội thảo, Bộ NNPTNT cũng đưa ra kiến nghị với Quốc hội về việc xem xét bỏ quy định đăng ký bản công bố hợp quy với cơ quan quản lý nhà nước có thẩm quyền vì đây là biện pháp quản lý “tiền kiểm” ít hiệu quả, gây phiền hà, cần chuyển sang phương pháp “hậu kiểm”. Muốn “hậu kiểm” hiệu quả phải làm tốt việc truy xuất nguồn gốc. Bộ cũng đề nghị sửa đổi, bổ sung Luật Hình sự theo hướng quy định rõ hình phạt tương ứng với mức độ vi phạm và hậu quả trong lĩnh vực thực phẩm.

Sĩ Dũng