Bảo tồn thuyền độc mộc trước nguy cơ mai một
Ngày 5 và 6-11, trên sông Pô Cô đoạn qua làng Găng, xã Ia O, huyện Ia Grai, tỉnh Gia Lai sẽ diễn ra hội đua thuyền độc mộc của đồng bào Tây Nguyên.
Hội đua này được huyện Ia Grai tổ chức hằng năm nhằm bảo tồn nét văn hóa độc đáo của cư dân bản địa - chế tác ra phương tiện thô sơ là những chiếc thuyền độc mộc để đi lại trên sông. Hội đua còn là dịp tưởng nhớ, tôn vinh người anh hùng A Sanh (Puih San) - trong kháng chiến đã dùng thuyền độc mộc của mình chở bộ đội, vật tư tham gia chiến đấu. Tên tuổi người anh hùng này về sau gắn với Di tích Bến đò A Sanh ở xã Ia Khai, huyện Ia Grai.
30 đội sẽ tranh tài bằng thuyền độc mộc trên sông Pô Cô
Năm nay, hội đua có 30 đội tham gia. Ngoài Gia Lai, người dân ở hai huyện Đức Cơ và Ia HDrai, tỉnh Kon Tum cũng cử đội đua đến tranh tài.
Vì là thuyền độc mộc làm từ thân cây dài nên mỗi đội đua chỉ có 2-4 vận động viên, tùy thể thức thi đấu. Mỗi chặng đua dài 1.500 m đường sông. Để điều khiển chiếc thuyền nhỏ đi đúng hướng và đạt tốc độ tối đa, ngoài việc giữ thăng bằng tốt, các vận động viên còn phải phối hợp thật nhịp nhàng.
Bà Nguyễn Mai Lương, Chủ tịch UBND xã Ia Khai, cho biết địa phương này lưu giữ rất nhiều thuyền độc mộc. Sau khi Di tích Bến đò A Sanh hoàn thiện, xã sẽ trưng bày thuyền độc mộc tại đây nhằm lưu lại truyền thống lịch sử cách mạng, đồng thời quảng bá nét văn hóa đặc sắc của cư dân J’rai vùng sông nước.
Hiện nay, thuyền độc mộc ngày càng khan hiếm, chỉ còn số ít của người dân được sử dụng tham gia hội đua. Đối với thuyền cũ, theo phong tục của người J’rai ở địa phương là phải thả trôi trên sông khi bị hư hỏng nên không có để phục hồi. Do đó, để chuẩn bị cho hội đua, ban tổ chức đã đến từng nhà dân có thuyền độc mộc mượn cho vận động viên tập luyện và tham gia thi đấu. Ban tổ chức hỗ trợ mỗi gia đình có thuyền độc mộc tham gia hội đua 2 triệu đồng để sửa chữa, bảo dưỡng.
Theo ông Nguyễn Văn Đông, Phó Chủ tịch UBND huyện Ia Grai, do hội đua được tổ chức hằng năm nên việc bảo tồn thuyền độc mộc trước nguy cơ mai một là rất quan trọng. Thời gian tới, huyện sẽ lập đề án bảo tồn thuyền độc mộc ở địa phương để phục vụ hội đua những năm tiếp theo.
Năm nay, ngoài đua thuyền độc mộc, huyện Ia Grai còn tổ chức trình diễn cồng chiêng, trình diễn trang phục truyền thống, giới thiệu những sản phẩm đặc trưng và các điểm du lịch của địa phương.
