Hà Nội: Chuyển đổi số mạnh mẽ nhằm tăng tiện ích của người sử dụng dịch vụ vận tải công cộng
Từ lâu, xe buýt vẫn luôn là loại hình phương tiện vận tải hành khách công cộng có lịch sử gắn bó lâu dài ở Thủ đô, có giá rẻ nhất, phổ biến nhất của Hà Nội. Vai trò của xe buýt vẫn không thể thay thế. Từng là phương tiện chủ yếu phục vụ học sinh, sinh viên và người lớn tuổi, đến nay một bộ phận dân công sở, văn phòng đã sử dụng xe buýt để đi làm.
Người dân chờ đi xe buýt ở Hà Nội. Ảnh: A.T
Chất lượng vận tải hành khách công cộng của Hà Nội đứng đầu cả nước
Hà Nội hiện có 154 tuyến buýt đang khai thác, vận hành, trong đó có 132 tuyến trợ giá; 8 tuyến không trợ giá; 12 tuyến buýt kế cận và 2 tuyến City tour. Thành phố có 11 đơn vị vận tải tham gia hoạt động buýt với hơn 2.300 phương tiện. Mỗi ngày đảm nhận vận chuyển hàng chục nghìn hành khách.
Có thể thấy rõ, xe buýt là loại hình vận tải hành khách văn minh, hiện đại, là phương tiện vận tải hành khách công cộng đông người dùng bậc nhất Thủ đô nên thời gian qua chiếm sự quan tâm của đại đa số người dân.
Ông Thái Hồ Phương, Phó Giám đốc Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội cho hay, thời gian qua, các đơn vị đảm trách cung cấp dịch vụ xe buýt của thành phố đã có nhiều nỗ lực đầu tư đổi mới phương tiện. Hiện nay, Hà Nội có trên 2.000 xe buýt, có thời gian sử dụng trung bình khoảng 3,5 năm. Trong khi đó, quy định về niên hạn phương tiện của Hà Nội là không quá 20 năm.
Như vậy, đoàn phương tiện của Hà Nội có chất lượng tốt. Trong đó, 13% phương tiện sử dụng nhiên liệu "xanh". Hà Nội là một trong những thành phố đầu tiên của Đông Nam Á sử dụng phương tiện "xanh" (buýt điện), sử dụng nền tảng ứng dụng miễn phí hỗ trợ cho người đi xe buýt (busmap), camera... Chất lượng vận tải hành khách công cộng nói chung và xe buýt nói riêng của Hà Nội đứng đầu cả nước.
Tổng giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ vận tải sinh thái Vinbus Nguyễn Công Nhật chia sẻ: “Hằng quý, công ty đều khảo sát 5.000 - 7.000 hành khác về lộ trình tuyến, phương tiện, thái độ của tiếp viên, chất lượng dịch vụ… Riêng trong quý gần nhất, tỷ lệ khách hàng hài lòng là 92,5%. Nhưng chúng tôi không nhìn vào con số tốt mà nhìn vào 7% chưa đạt để xem còn những vấn đề gì để cải thiện”.
Đánh giá về bức tranh của xe buýt Hà Nội, PGS.TS Vũ Ngọc Khiêm, Chủ tịch Hội đồng Trường Đại học Công nghệ giao thông Vận tải cho rằng, những năm qua, vận tải hành khách công cộng trong đó có xe buýt đã hoạt động nền nếp hơn, từ số lượng tuyến, phương tiện, người sử dụng, tần suất hoạt động đến dịch vụ mà các doanh nghiệp xe buýt cung cấp.
Tuy nhiên, hiện nhu cầu đi lại của người dân tại Hà Nội rất cao trong khi hạ tầng giao thông còn hạn chế. Áp lực ùn tắc giao thông đang là cản trở sự phát triển kinh tế của Thủ đô cũng như trở thành bức xúc của người dân.
Theo PGS.TS Vũ Ngọc Khiêm, ùn tắc là một trong những nguyên nhân chính khiến xe buýt bị kéo giảm thời gian di chuyển. Ngoài ra, thói quen sử dụng phương tiện giao thông cá nhân khiến sức hấp dẫn của loại hình này cũng bị kéo giảm.
“Người dân vẫn có thói quen di chuyển kiểu "điền vào chỗ trống" bởi vậy, bên cạnh tuyên truyền về tuân thủ Luật Giao thông thì các ngành chức năng cần tăng cường xử lý vi phạm. Kết hợp đồng bộ các giải pháp để giảm ùn tắc giao thông” - PGS.TS Vũ Ngọc Khiêm hiến kế.
Các giải pháp thu hút người dân sử dụng vận tải công cộng
Thành phố Hà Nội đang đặt mục tiêu đến năm 2025, vận tải hành khách công cộng đáp ứng 30 - 35% nhu cầu đi lại của người dân. Ý kiến các chuyên gia và đại diện doanh nghiệp vận hành buýt đánh giá, đây là một mục tiêu đầy thách thức.
Ông Nghiêm Quốc Thắng - Phó Chủ tịch Hiệp hội Vận tải hành khách công cộng Hà Nội cho rằng, số lượng người dân đi buýt còn quá nhỏ so với gần 10 triệu người dân ở Hà Nội. Người dân không ghét phương tiện công cộng, nhưng chưa đủ thỏa đáng để họ lựa chọn thay cho sử dụng phương tiện cá nhân đi lại hằng ngày.
Theo ông Nghiêm Quốc Thắng, giải pháp đầu tiên là dành đường ưu tiên cho xe buýt. Trong đó có đoạn từ Ngã Tư Sở vào Hà Đông khoảng 5-6km. Những chỗ nào đường mặt cắt ngang trên 9m thì mạnh dạn mở đường dành riêng. "Theo tôi, chúng ta không cần mở toàn tuyến, chỗ nào hợp lý đủ đường thì chúng ta mở. Việc dành đường ưu tiên như vậy có nhiều lợi ích, không chỉ dành cho xe buýt mà còn nhiều phương tiện khác như xe cứu thương, xe chữa cháy", ông Thắng nói.
Bên cạnh đó, cũng cần quan tâm đến thu nhập, đãi ngộ của người lái xe. Chúng ta đều nói người lái xe rất quan trọng, đảm bảo an toàn cho hàng chục người dân trên xe nhưng lại chưa có thu nhập xứng đáng…
Đề cập tới các giải pháp thu hút người dân sử dụng vận tải công cộng, ông Thái Hồ Phương cho biết, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội đang trình thành phố đề án sắp xếp các điểm dừng đỗ; tái cấu trúc mạng lưới, đưa thêm các loại hình vận tải công cộng khác như xe buýt nhỏ vào hoạt động; thí điểm xe đạp công cộng và ứng dụng công nghệ tạo tiện dụng trong chuyển tuyến; chính sách vé liên thông, vé điện tử…
Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội đã có báo cáo bước 1 lên các cơ quan chức năng của thành phố để điều chỉnh 71 tuyến, nhằm cải thiện chất lượng dịch vụ hành khách, nâng cao hiệu quả trợ giá. Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội đang thành phố chờ chấp thuận và sẽ triển khai từng bước từ tháng 1/2024.
Về thẻ vé, dự kiến từ ngày 24/11, Trung tâm Quản lý giao thông công cộng Hà Nội thí điểm thẻ vé liên thông, thẻ vé liên tuyến với 24 tuyến, từ đó cơ quan quản lý sẽ nắm được sản lượng chính xác từng tuyến và có biện pháp can thiệp chính sách tốt hơn.
Cũng theo ông Thái Hồ Phương, Sở Giao thông Vận tải Hà Nội quyết tâm chuyển đổi số mạnh mẽ nhằm tăng tiện ích của người sử dụng dịch vụ vận tải công cộng.
Ở góc độ doanh nghiệp, ông Nguyễn Công Nhật, Tổng giám đốc Công ty TNHH Dịch vụ vận tải sinh thái Vinbus cho rằng, những mong muốn có đạt được không còn phụ thuộc vào các bên và vai trò lớn là của Nhà nước. “Muốn xe buýt đi nhanh hơn, dịch vụ hấp dẫn hơn cần những ưu tiên về cơ chế chính sách, từ trợ giá, ưu tiên về hạ tầng... Hằng ngày, chúng ta đối mặt với ùn tắc giao thông nặng nề và ai cũng nhận ra cần sự phát triển của các phương tiện công cộng, hạn chế phương tiện cá nhân. Nhưng để đạt được điều đó, cần sự đồng hành của cộng đồng, cần những giải pháp đồng bộ", ông Nguyễn Công Nhật nhấn mạnh.
Để xe buýt nói riêng và vận tải công cộng nói chung phát triển, thành phố sẽ tiếp tục nghiên cứu hợp lý hóa luồng tuyến, tăng khả năng kết nối cũng như tăng cường ứng dụng khoa học công nghệ để hấp dẫn hành khách. Việc triển khai ứng dụng “Busmap Hà Nội” đã góp phần gia tăng tiện ích, giúp hành khách dễ tiếp cận và sử dụng dịch vụ và tạo kênh thông tin để hành khách phản ánh, đánh giá về chất lượng dịch vụ. Đây cũng là căn cứ để các cơ quan quản lý nhà nước chấm điểm doanh nghiệp cung cấp dịch vụ vận tải công cộng.
Ngành Giao thông Thủ đô đang triển khai đề án giao thông thông minh. “Busmap Hà Nội” chính là những bước đi đầu tiên trong quá trình CĐS, hiện thực hóa nhiệm vụ lấy người dân, hành khách là trung tâm phục vụ.
