Xung đột giữa Thổ Nhĩ Kỳ, người Kurd và IS

Các chiến binh Kurd người Syria được biết đến với việc cho phụ nữ tham gia vào chiến trường, chẳng hạn như Manbij. Ảnh AFP

Các tay súng YPG được biết đến rộng rãi là một trong các lực lượng chống lại IS một cách hiệu quả nhất và việc tấn công họ đã dấy lên những lời kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ kiếm chế từ LHQ, Mỹ và EU.

Ankara nói họ đang đáp trả cái gọi là sự khiêu khích từ YPG nhưng họ từ lâu đã cảnh cáo nhóm này không được giành lãnh thổ ở phía bắc Syria gần biên giới với Thổ.

Vì sao Thổ Nhĩ Kỳ chống YPG?

Thổ Nhĩ Kỳ coi YPG là một nhánh của Đảng Lao động người Kurd (PKK) – nhóm nổi dậy người Kurd ở Thổ, đấu tranh cho quyền tự trị ở Thổ Nhĩ Kỳ từ những năm 1980.

Chiến binh YPG tại Syria. Ảnh AFP

Thỏa hiệp ngừng bắn giữa Thổ Nhĩ Kỳ và PKK đã ngưng vào năm ngoái và kể từ đó những cuộc đụng độ đã cướp đi hàng trăm sinh mạng của cả hai phía.

Trong khi Thổ Nhĩ Kỳ chiến đấu trống lại PKK trên đất của họ, quân người Kurd ở Syria láng giềng tiếp tục tuyên bố một khu vực tự trị được biết đến là Rojava, và YPG đã nhận được sự tin tưởng từ các đồng minh quốc tế của Thổ Nhĩ Kỳ trong việc chiến đấu chống lại IS.

Cộng đồng quốc tế nói gì?

PKK chính thức được coi là một tổ chức khủng bố bởi EU và Mỹ nhưng Thổ Nhĩ Kỳ đã thất bại trong việc thuyết phục các đồng minh phương Tây cũng coi YPG như vậy.

Bộ ngoại giao Mỹ và Lầu Năm Góc trong quá khứ đã thúc ép Thổ Nhĩ Kỳ ngừng nã đạn vào YPG và thôi thúc quân Kurd người Syria ngừng nới rộng phạm vi hoạt động.

EU đồng thời kêu gọi Thổ Nhĩ Kỳ ngừng tấn công lãnh thổ Syria và kiềm chế phức tạp hóa những nỗ lực ngăn chặn sự thù địch của các cường quốc trên thế giới.

UN cũng đã hối thúc Thổ Nhĩ Kỳ tuân thủ luật pháp quốc tế tại Syria.

Người Kurd tại Syria nói gì?

Liên minh do Mỹ hậu thuẫn giữa YPG và một số quân Ả Rập Syria có tên là Lực lượng Dân chủ Syria (SDF) đang tiến quân và chiếm đóng những khu vực chiến lược từ một số nhóm Hồi giáo có vũ trang bất chấp sự bắn phá liên tục từ Thổ Nhĩ Kỳ.

Lực lượng dân chủ Syria vào vị trí trong cuộc tấn công chống lại IS. Ảnh Getty Images

Họ đạt được sự thành công đáng ghi nhận khi đuổi được IS khỏi thị trấn chủ chốt Manbij trong tháng này.

Các chiến binh thánh chiến bị buộc phải rút quân đến thành phố Jarablus ở biên giới Thổ Nhĩ Kỳ, được cho là điểm chủ chốt tiếp theo để tiến quân đánh lại IS.

Thổ Nhĩ Kì cảnh giác rằng người Kurd đang cố gắng kiểm soát thêm một thị trấn biên giới phía tây Azaz, được coi là một địa điểm trong kế hoạch "vùng độn" ở phía bắc Syria.

Vì sao người Kurd cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ tiếp tay cho IS?

Người Kurd cáo buộc Thổ Nhĩ Kỳ dùng liên minh chống IS do Hoa Kỳ dẫn dắt để che đậy cho các vụ tấn công PKK ở cả Thổ Nhĩ Kỳ và Iraq, và giờ là chống lại YPG ở Bắc Syria.

Quân người Kurd nói vụ đánh bom các vị trí của họ giúp IS tấn công khu vực do người Kurd nắm ở Syria và Iraq.

Dư chấn sau trận chiến giữa quân đội chính phủ và chiến binh PKK tại đông nam Thổ Nhĩ Kỳ, tháng Một 2016. Ảnh Getty Images

Đợt tấn công của Thổ Nhĩ Kỳ cũng khiến người Kurd ở Iraq nổi giận, kể từ khi IS tăng cường tấn công chống lại lực lượng người Kurd Iraq ở khu vực Makhmur gần thành phố Mosul.

“Thổ Nhĩ Kỳ đã không hề xấu hổ mà còn công khai ủng hộ khủng bố IS và al-Qaeda chống lại các chiến binh tự do người Kurd,” Sadi Pria, một quan chức người Kurd Iraq ở Irbil nói.

Vai trò của PKK là gì?

Quân người Kurd ở Syria, bao gồm cả những người dẫn dắt YPG, chia sẻ nguyện vọng thành lập một liên minh dân chủ tự trị của PKK nhưng YPG bác bỏ tuyên bố của Thổ Nhĩ Kỳ rằng họ là một nhánh nhỏ của PKK.

Những người lãnh đạo của PKK đã nhiều lần cảnh báo về một cuộc "nội chiến toàn diện" trong Thổ Nhĩ Kỳ để trả đũa cho các cuộc tấn công chống lại người Kurd Syria.

Trong khi đó, chiến trường Thổ Nhĩ Kỳ - PKK đã mở rộng từ chiến đấu du kích trong các ngọn núi sang chiến tranh đô thị ở trung tâm của thành phố có dân số chủ yếu là người Kurd của Thổ Nhĩ Kỳ, bao gồm cả ở Diyarbakir.

Trận chiến này sẽ đi về đâu?

Thổ Nhĩ Kỳ nói sẽ tiếp tục bắn phá người Kurd Syria vì họ vẫn tiếp tục cảm thấy bị đe dọa.

YPG nhiều khả năng sẽ phớt lờ lời đe dọa của Thổ Nhĩ Kỳ và tiếp tục tiến quân để chiếm đóng nhiều khu vực hơn nữa. Vào tháng Bảy năm 2015, nhóm này đã chiếm đóng các thị trấn biên giới chiến lược ở Tal Abyad bất chấp cảnh cáo ngăn chặn từ Thổ Nhĩ Kỳ.

Ở phía bên kia biên giới khả năng leo thang xung đột giữa Thổ Nhĩ Kỳ và PKK là rất cao, dưới hình thức chiến tranh đô thị và nông thôn, đặc biệt là sau mùa đông.

VƯƠNG TIẾN