Việt Nam tích cực thúc đẩy quan hệ thương mại ASEAN - Trung Quốc

Đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN

Hội chợ CAEXPO và Hội nghị CABIS được Trung Quốc và ASEAN tổ chức thường niên tại TP Nam Ninh; trong đó CAEXPO là 1 trong 10 hội chợ triển lãm hàng đầu của Trung Quốc. Năm nay, Hội chợ CAEXPO chính thức quay trở lại sau 3 năm không tổ chức được theo hình thức tập trung trực tiếp mà phải theo hình thức trực tuyến do ảnh hưởng của dịch bệnh Covid-19 cũng như các biện pháp phòng, chống dịch của Chính phủ Trung Quốc và các nước ASEAN.

Gian hàng Việt Nam tại Hội chợ Trung Quốc - ASEAN lần thứ 19

Hội chợ CAEXPO và Hội nghị CABIS lần thứ 20 sẽ mang chủ đề Cùng xây dựng ngôi nhà chung, cộng đồng chung vận mệnh hướng đến tương lai, thúc đẩy Vành đai Con đường phát triển chất lượng cao và tăng trưởng kinh tế. Hoạt động này nằm trong chuỗi sự kiện kỷ niệm 20 năm thiết lập quan hệ Đối tác hợp tác chiến lược Trung Quốc - ASEAN.

Theo Ban tổ chức, CAEXPO 2023 có quy mô 122.000m2 (bao gồm 2.800 gian hàng trong nhà và 10.000m2 ngoài trời) gồm 6 khu vực chính: Khu vực triển lãm sản phẩm của các nước ASEAN và Trung Quốc; Khu vực triển lãm thành phố tiêu biểu của các nước ASEAN và Trung Quốc; Khu vực triển lãm hợp tác đầu tư; Khu vực triển lãm hợp tác nông nghiệp; Khu vực triển lãm công nghệ mới; Khu vực triển lãm dịch vụ thương mại. Ngoài việc trưng bày hàng hóa, tại kỳ hội chợ năm nay còn diễn ra hơn 100 sự kiện xúc tiến đầu tư thương mại, hội nghị, hội thảo của 10 nước thành viên ASEAN và các nước khác.

Giống như các kỳ hội chợ trước đây, năm nay, đoàn doanh nghiệp của Việt Nam tham gia hội chợ với quy mô lớn nhất ASEAN, với 250 gian hàng, diện tích 5.000m2, gồm nhiều mặt hàng phong phú, đa dạng thuộc các lĩnh vực nông sản, thủy sản, thực phẩm chế biến, giày dép, đồ gia dụng, may mặc, đồ gỗ và đồ thủ công mỹ nghệ... Theo lịch trình, Thủ tướng Phạm Minh Chính sẽ dự lễ khai mạc Hội chợ CAEXPO và Hội nghị CABIS lần thứ 20, thăm các gian hàng của Việt Nam và hội kiến Thủ tướng Trung Quốc Lý Cường, tiếp Bí thư tỉnh Quảng Tây và tham gia một số hoạt động đối ngoại khác.

Hoạt động của Thủ tướng Phạm Minh Chính được coi là sẽ góp phần thúc đẩy quan hệ kinh tế Việt Nam - Trung Quốc. Hiện Việt Nam tiếp tục giữ vị trí đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong ASEAN và đối tác thương mại lớn thứ 4 của Trung Quốc tính theo quốc gia đơn lẻ (sau Mỹ, Nhật Bản, Hàn Quốc). Về thương mại, năm 2022, kim ngạch xuất nhập khẩu Việt Nam - Trung Quốc đạt hơn 175 tỷ USD (tăng 5,47%). Trong đó, xuất khẩu của Việt Nam đạt 57,7 tỷ USD (tăng 3,18%); nhập khẩu đạt gần 118 tỷ USD (tăng 6,63%). Về đầu tư, trong 8 tháng đầu năm 2023, đầu tư của Trung Quốc đạt gần 1,3 tỷ USD với 399 dự án, là nhà đầu tư FDI lớn thứ 2 tại Việt Nam (sau Singapore).

Về du lịch, Trung Quốc nhiều năm dẫn đầu lượng du khách đến Việt Nam (năm 2019 đạt hơn 5,8 triệu lượt người, chiếm 1/3 tổng khách quốc tế đến Việt Nam). Tuy nhiên, từ tháng 2-2020, do dịch Covid-19 bùng phát, hợp tác du lịch giữa hai nước tạm thời bị gián đoạn. Từ ngày 15-3, Trung Quốc chính thức khôi phục cho phép các đoàn khách du lịch đi Việt Nam, mở lại một số tuyến bay thương mại giữa các địa phương hai nước (Hà Nội - Bắc Kinh) và điều chỉnh chính sách thị thực, xuất nhập cảnh, kiểm dịch y tế đối với người nước ngoài đến Trung Quốc. Trong tháng 6-2023, Việt Nam đã đón hơn 158.000 lượt khách Trung Quốc, tăng 108% so với tháng 5, đưa tổng số khách Trung Quốc trong 6 tháng đầu năm lên hơn 557.000 lượt khách.

Cầu nối giữa Cộng đồng kinh tế ASEAN và Trung Quốc

Với Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN), Trung Quốc là quốc gia láng giềng cũng như đối tác chiến lược trên nhiều lĩnh vực, đặc biệt là lĩnh vực kinh tế. Trung Quốc nổi lên là đối tác thương mại lớn nhất của ASEAN trong 13 năm liên tiếp kể từ năm 2009, với khối lượng thương mại tăng dần qua các năm. Trong khi đó, ASEAN là đối tác thương mại lớn nhất của Trung Quốc trong 3 năm liên tiếp kể từ năm 2020, đứng trên Liên minh châu Âu và Mỹ.

Theo Cơ quan Thống kê ASEAN, năm 2022, tổng kim ngạch thương mại hàng hóa giữa ASEAN và Trung Quốc đã đạt 722 tỷ USD, tăng 7,8% so với năm 2021, trong khi vốn đầu tư trực tiếp từ Trung Quốc sang ASEAN đạt 15,3 tỷ USD, chiếm 6,9% tổng vốn đầu tư nước ngoài trong khu vực. Một cuộc khảo sát do Viện ISEAS - Yusof Ishak thực hiện với hơn 1.600 công dân ASEAN cho thấy 76,7% đánh giá Trung Quốc là cường quốc kinh tế có ảnh hưởng nhất trong ASEAN.

Tháng 11-2020, 10 nước ASEAN và 5 nước đối tác, trong đó có Trung Quốc, đã ký kết Hiệp định Đối tác kinh tế toàn diện khu vực (RCEP), tạo ra thị trường lớn với dân số 2,2 tỷ người và quy mô GDP đạt 26.200 tỷ USD. Đây là thành tựu đáng tự hào, khẳng định mạnh mẽ xu thế thương mại tự do đa phương mở, cân bằng, dựa trên luật lệ, trong đó có sự tham gia của ASEAN và Trung Quốc. Hiện nay, ASEAN và Trung Quốc đang tích cực đàm phán Phiên bản 3.0 của Hiệp định thương mại tự do ASEAN - Trung Quốc (ACFTA) nhằm tiếp tục tự do hóa và tạo thuận lợi cho dòng chảy thương mại song phương. ACFTA 3.0 sẽ thiết lập các quy định mới về hải quan, kiểm tra và kiểm dịch, đồng thời tăng cường tự do hóa và đơn giản hóa thương mại, đầu tư. Điều này cũng sẽ giúp bảo vệ tốt hơn quyền và lợi ích của người tiêu dùng ở cả đôi bên, thúc đẩy sự phát triển của các doanh nghiệp siêu nhỏ, nhỏ và vừa cũng như tạo thêm cơ hội việc làm.

Trong ASEAN, Việt Nam luôn thể hiện mình là một thành viên đóng góp tích cực cho việc thúc đẩy quan hệ với Trung Quốc. Việt Nam luôn bày tỏ sẵn sàng phát huy vai trò cầu nối giữa Cộng đồng kinh tế ASEAN và Trung Quốc, cùng các nước ASEAN thúc đẩy mạnh mẽ hợp tác trên các lĩnh vực, giữ vững hòa bình, ổn định, giải quyết khác biệt vì lợi ích của các bên để đảm bảo các hoạt động hợp tác kinh tế - thương mại được triển khai thông suốt, đóng góp tích cực cho hòa bình, hợp tác, phát triển và thịnh vượng chung của khu vực.

Tại Hội nghị cấp cao ASEAN - Trung Quốc diễn ra đầu tháng 9 vừa rồi, Thủ tướng Chính phủ Phạm Minh Chính đã phát biểu và nhấn mạnh mong muốn Trung Quốc - ASEAN không chỉ là đối tác kinh tế - thương mại lớn nhất của nhau, mà còn là một trong những đối tác chiến lược toàn diện quan trọng nhất của nhau vì hòa bình, hợp tác và phát triển. Thủ tướng đề nghị, là những đối tác thương mại hàng đầu của nhau, ASEAN và Trung Quốc cần phối hợp chặt chẽ, chung tay đưa khu vực trở thành tâm điểm tăng trưởng kinh tế. Cần tận dụng ưu thế gần gũi địa lý, nâng cao chất lượng hợp tác kinh tế, thương mại, đầu tư, duy trì giao thương thông suốt, đẩy mạnh kết nối, bảo đảm chuỗi sản xuất và cung ứng, mở rộng hợp tác phát triển kinh tế số, kinh tế xanh.