Venezuela đối mặt với cuộc khủng hoảng chính trị mới

Người dân Venezuela xếp hàng mua các nhu yếu phẩm bên ngoài một siêu thị ở thủ đô Caracas

Tức giận trước việc Hội đồng Bầu cử quốc gia Venezuela (CNE) quyết định đình chỉ việc thu thập chữ ký cử tri - hoạt động do phe đối lập khởi xướng nhằm mở đường cho cuộc trưng cầu ý dân để phế truất Tổng thống đương nhiệm Maduro, các nhà lập pháp đối lập đã thông qua một nghị quyết tuyên bố về “sự thất bại của trật tự hiến pháp” và “một cuộc đảo chính do Chính quyền Maduro tiến hành”. CNE cho biết các cơ quan tư pháp địa phương đã nhận được những cáo buộc liên quan tới hành vi gian lận của liên minh Bàn Đoàn kết Dân chủ (MUD) đối lập liên quan tới quá trình thu thập chữ ký các cử tri.

Trong phiên họp bất thường nhằm thúc đẩy một phiên tòa chính trị xét xử người đứng đầu nhà nước, các nhà lập pháp đối lập đã kêu gọi người dân Venezuela “chủ động bảo vệ” hiến pháp. Lãnh đạo phe đa số Julio Borges của liên minh trung hữu đối lập MUD cáo buộc chính quyền đã liên tục tiến hành các cuộc đảo chính tại Venezuela, và đỉnh điểm là việc đưa ra quyết định “cướp” đi cuộc trưng cầu ý dân về việc phế truất tổng thống. Trong khi đó, các nhà lập pháp ủng hộ Tổng thống Maduro cáo buộc chính phe đối lập đang âm mưu đảo chính.

Tuy có những lời lẽ khá gay gắt song nghị quyết của Quốc hội trên thực tế chỉ mang tính biểu tượng. Tòa án Tối cao Venezuela tuyên bố phe đối lập đã vi phạm phán quyết Tòa đưa ra hồi tháng 8 vừa qua, theo đó Quốc hội không có hiệu lực cho đến khi 3 nhà lập pháp đối lập bị cấm hoạt động do các cáo buộc gian lận trong bầu cử rút khỏi Quốc hội. Phe đối lập đã chỉ trích tòa án là “con rối” của ông Maduro. Tòa án Tối cao Venezuela đã bác bỏ mọi dự luật do Quốc hội trình lên kể từ khi phe đối lập nắm quyền kiểm soát thể chế này từ tháng 1 năm nay.

Cuộc khủng hoảng tại Venezuela tiếp tục trở nên tồi tệ hơn khi CNE cương quyết đình chỉ việc tổ chức trưng cầu ý dân về bãi nhiệm Tổng thống. Quyết định được đưa ra sau khi tòa án hình sự tại 5 bang ra phán quyết cho rằng lực lượng đối lập đã gian lận trong việc khởi động tiến trình thu thập chữ ký để tiến hành trưng cầu ý dân. Việc tổ chức một cuộc trưng cầu ý dân nhằm phế truất Tổng thống - quyền được quy định theo Hiến pháp Venezuela - là một trong những chiến lược trọng tâm của phe đối lập nhằm lật đổ ông Maduro, người mà họ cáo buộc là đang đẩy quốc gia từng phát triển kinh tế bùng nổ này tới bờ vực sụp đổ.

Phe đối lập đã đẩy mạnh các nỗ lực nhằm thu thập chữ ký của 4 triệu cử tri ủng hộ việc tổ chức cuộc trưng cầu ý dân, và dự kiến sẽ bắt đầu vào ngày 26-10. Tuy nhiên, sau khi cuộc trưng cầu bị CNE hủy bỏ, lãnh đạo phe đối lập tuyên bố sẽ phát động một cuộc biểu tình trên cả nước ngay trong ngày 26-10. Giới phân tích chính trị đã nhanh chóng cảnh báo về nguy cơ bùng phát làn sóng biểu tình bạo lực tại quốc gia 30 triệu dân này.

Cuộc khủng hoảng kinh tế và chính trị đang tàn phá quốc gia giàu dầu mỏ ở Nam Mỹ. Giá dầu thế giới lao dốc đã đẩy kinh tế Venezuela rơi vào suy thoái, và cùng với đó là tình trạng thiếu thốn lương thực làm bùng phát hàng loạt cuộc biểu tình và khiến tình trạng cướp bóc gia tăng trong những tháng gần đây. Tỷ lệ ủng hộ của người dân đối với chính quyền của Tổng thống Maduro đã giảm mạnh, trong bối cảnh nhà lãnh đạo cánh tả này chuẩn bị có chuyến công du Trung Đông. Venezuela rất muốn đẩy giá dầu trên thị trường thế giới lên cao để phục hồi nền kinh tế đang suy thoái trầm trọng.

Lan Huyền