Ủy ban Kinh tế đề nghị thanh tra toàn diện nhà ở xã hội

Hiện, nhiều người có nhu cầu không thể mua nhà ở xã hội do thủ tục phức tạp và tình trạng đầu cơ, chênh giá rất lớn. Ảnh: Duy Hiệu.

Sáng 13/5, Ủy ban Thường vụ Quốc hội họp cho ý kiến về báo cáo đánh giá bổ sung kết quả thực hiện nhiệm vụ phát triển kinh tế xã hội và ngân sách Nhà nước năm 2023; tình hình triển khai những tháng đầu năm 2024.

'Lách luật' để mua bán nhà ở xã hội

Trình bày báo cáo thẩm tra, đánh giá về thị trường bất động sản, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh đánh giá thị trường đã có tín hiệu phục hồi nhưng vẫn còn khó khăn, nhất là về quy trình, thủ tục phát triển các dự án nhà ở xã hội; tiến độ triển khai gói cho vay nhà ở xã hội 120.000 tỷ đồng còn chậm, chưa đáp ứng kỳ vọng đề ra.

Đối với nhà ở xã hội, hiện nay diễn ra thực trạng người có nhu cầu không thể mua do thủ tục phức tạp và tình trạng đầu cơ, chênh giá rất lớn giữa giá bán chủ đầu tư đăng ký với Nhà nước và giá bán thực tế.

Bên cạnh đó, giá nhà chung cư, kể cả nhà ở xã hội tại một số địa bàn tăng cao đột biến do nguồn cung khan hiếm, cơ cấu sản phẩm trên thị trường mất cân đối. Tương tự, giá đất nền cũng có dấu hiệu tăng trở lại ở các thành phố lớn, thậm chí tăng giá cao cục bộ do đầu cơ gây ảnh hưởng đến nhu cầu về nhà ở của người dân, người lao động.

"Thậm chí, thị trường xuất hiện tình trạng lách luật để đầu tư, mua bán căn hộ nhà ở xã hội", ông Thanh nhấn mạnh.

Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế cho biết giá nhà chung cư, kể cả nhà ở xã hội tại một số địa bàn tăng cao đột biến do nguồn cung khan hiếm, cơ cấu sản phẩm trên thị trường mất cân đối. Ảnh: Quochoi.

Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ đánh giá và có giải pháp ổn định tình hình, đồng thời đề nghị Chính phủ chỉ đạo thanh tra toàn diện công tác phát triển nhà ở xã hội trong thời gian qua, xác định vướng mắc, bất cập, vi phạm, tiêu cực để xử lý nghiêm theo quy định.

"Người nghèo đang phải trả nhiều hơn cho nhu cầu về nhà ở"

Ông Thanh cho biết có ý kiến cho rằng, tốc độ tăng giá nhà chung cư, giá đất ở tại các thành phố lớn gấp nhiều lần tốc độ tăng thu nhập khiến nhu cầu mua nhà ở của người lao động, nhất là lao động trẻ, công chức, viên chức không được bảo đảm.

"Xét ở khía cạnh hiệu quả kinh tế - xã hội, tình trạng đầu cơ đất đai dẫn đến nhiều hệ lụy như người có nhu cầu thực để ở, để sản xuất, kinh doanh không thể tiếp cận đất đai trong khi đất đai bị bỏ hoang do bị đầu cơ", ông nói.

Nguồn lực xã hội thay vì dành cho đầu tư sản xuất, kinh doanh, tạo việc làm lại bị "chôn" vào đất, làm tăng chi phí của doanh nghiệp, giảm khả năng cạnh tranh của nền kinh tế.

"Ngoài ra, người có nhu cầu mua nhà ở, đất ở thực sự đang phải trả một khoản tiền lớn cho giới đầu cơ. Nghĩa là, lực lượng yếu thế trong xã hội, người nghèo đang phải chi trả nhiều hơn cho nhu cầu về nhà ở, khiến tình trạng gia tăng khoảng cách giàu nghèo trong xã hội ngày càng trầm trọng", ông Thanh nhìn nhận.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế, đây là những vấn đề có thể để lại hậu quả xấu đến quá trình phát triển kinh tế - xã hội của đất nước, thậm chí về lâu dài có thể dẫn đến bất ổn xã hội. "Đề nghị Chính phủ đánh giá thực trạng, xác định nguyên nhân và đề ra giải pháp căn cơ giải quyết tình trạng nêu trên", ông Thanh nêu.

Đến hết quý I, cả nước mới có 13 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành, khởi công xây dựng và được chấp thuận chủ trương đầu tư. Ảnh: Quỳnh Danh.

Năm 2024, Chính phủ giao mục tiêu cả nước hoàn thành 130.000 căn nhà ở xã hội. Tuy nhiên, thống kê đến hết quý I, cả nước mới có 13 dự án nhà ở xã hội đã hoàn thành, khởi công xây dựng và được chấp thuận chủ trương đầu tư với quy mô 16.008 căn. Trong số đó, mới chỉ có 5 dự án hoàn thành với quy mô 2.016 căn.

Liên quan đến gói cho vay nhà ở xã hội 120.000 tỷ đồng, đến nay mới có 30/63 UBND tỉnh gửi văn bản hoặc công bố trên cổng thông tin điện tử về danh mục dự án tham gia Chương trình với 71 dự án.

Trong đó, các ngân hàng thương mại đã cam kết cấp tín dụng cho 15 dự án với số tiền cam kết là khoảng 7.000 tỷ đồng, trong đó 12 dự án có nhu cầu giải ngân với số tiền là 956 tỷ đồng bao gồm: 947 tỷ đồng cho chủ đầu tư tại 8 dự án; 9 tỷ đồng cho người mua nhà tại 4 dự án.

Thanh Thương