Ùn tắc giao thông vì… xe đạp

Người dân đạp xe trên phố Rivoli ở Paris. Ảnh: AP.

Lấn át xe cơ giới

Trước năm 2019, phần lớn những người lái xe ô tô đều thoải mái di chuyển trên những làn đường dành cho riêng mình ở Paris. Giờ đây, tình trạng ùn tắc làn đường dành cho xe đạp đang chứng tỏ rằng, cuộc cách mạng đi xe đạp đang định hình lại ở Thủ đô của Pháp - đất nước của những người yêu thích ô tô, quê hương của các hãng xe ô tô nổi tiếng nhưu Renault, Citroen và Peugeot.

Một nỗ lực kéo dài gần 10 năm của Thị trưởng Anne Hidalgo nhằm biến Paris từ một thành phố không mặn mà với người đi xe đạp - ngoại trừ những vận động viên tham gia giải đua Tour de France - thành một nơi phổ biến xe đạp đến mức phương tiện xanh này đang dần lấn át các phương tiện cơ giới và ngày càng cản đường nhau. Chưa kể sẽ có nhiều làn đường dành cho xe đạp hơn nữa để phục vụ cho Thế vận hội Paris vào năm tới - một phần trong nỗ lực giảm một nửa lượng khí thải carbon của sự kiện.

Hiện tại, trên một số đại lộ ở Paris, số lượng xe đạp đã nhiều hơn ô tô vào giờ cao điểm. Tình trạng ùn tắc xe đạp, với dòng người đi từ làn đường này sang làn đường khác, rung chuông và đôi khi mất bình tĩnh, đang trở thành vấn đề đau đầu.

“Cảm giác đó giống như khi tôi còn nhỏ, bố mẹ tôi lái ô tô và bị tắc đường. Nhưng bây giờ vấn đề thực sự là ùn tắc giao thông dành cho xe đạp. Đó là một khó khăn khá lớn, đặc biệt là khi chúng ta nhìn lại Paris ngày xưa” - ông Thibault Quéré, người phát ngôn của Liên đoàn người sử dụng xe đạp chia sẻ.

Tòa thị chính Paris cho biết, từ 200km ít ỏi vào năm 2001, người đi xe đạp giờ đây đã có hơn 1.000km đường được thiết kế riêng dành cho xe đạp. Các phương tiện cơ giới đã bị cấm hoàn toàn trên một số con đường, đáng chú ý nhất là bờ kè sông Seine từng là đường cao tốc đông đúc, thì giờ trở thành thiên đường ở trung tâm Paris dành cho người đi xe đạp, chạy bộ, gia đình và những người lãng mạn kể từ khi Thị trưởng Hidalgo đóng cửa không cho xe máy lưu thông vào năm 2016.

Xa hơn về phía Bắc, đường 2 làn dành cho xe đạp trên Đại lộ Sébastopol đã trở thành một trong những tuyến đường đông đúc nhất châu Âu kể từ khi khánh thành vào năm 2019. Đường này đã đạt kỷ lục 124.000 người sử dụng hàng tuần vào đầu tháng 9 (theo theo dõi của nhóm ủng hộ xe đạp Paris en Selle). Giao thông ở đây hiện thường xuyên vượt qua các tuyến đường dành cho xe đạp đông đúc nhất ở London và những thời gian cao điểm, nó thậm chí còn gần bằng số lượng các tuyến đường dành cho xe đạp phổ biến ở Amsterdam (Hà Lan).

Đi theo hướng Bắc - Nam trên Đại lộ Sébastopol sẽ đổ vào một tuyến đường sầm uất khác trên Rue de Rivoli đi qua bảo tàng Louvre. Nó cũng chứng kiến những con số kỷ lục về người đi xe đạp hàng ngày và hàng tuần trong tháng 9, theo chương trình theo dõi của Paris en Selle.

Thêm vào đó là những người lái xe không mấy hào hứng, những chiếc xe tay ga luồn lách trong dòng xe cộ, những người đi bộ cố gắng không bị đè bẹp và những công trình xây dựng dường như đã xuất hiện ở hầu hết mọi nơi trong cuộc chạy đua tới Thế vận hội Paris 2024. Việc di chuyển trên những con phố đông đúc nhất bằng xe đạp có thể có cảm giác giống như chơi trò chơi điện tử Mario, nhưng những nguy hiểm và hậu quả thì là ngoài đời thực.

Sức hút riêng của xe đạp

Tại Paris, một trong những người từng sử dụng xe máy và phương tiện giao thông công cộng, người về hưu đã chuyển sang đi xe đạp trong thời gian xảy ra đại dịch Covid-19 và vẫn giữ thói quen này là ông Gelernt (70 tuổi, một công dân tại Thủ đô Paris) sử dụng Velib’ - hệ thống chia sẻ xe đạp của Paris, vào năm thứ 16 - để đi lại trong 80% số chuyến đi của mình.

Điều đó nói lên rằng, nhiều người không thể phủ nhận việc sử dụng xe đạp có lợi cho sức khỏe và môi trường hơn là tình trạng ô nhiễm độc hại vẫn thường bao trùm Paris do xe cơ giới. Chính phủ Pháp cho rằng, ô nhiễm không khí là nguyên nhân gây ra 48.000 ca tử vong sớm trên toàn quốc mỗi năm.

Trong một quyết định mang tính bước ngoặt, hồi tháng 6 năm nay, một tòa án ở Paris đã phán quyết trao khoản bồi thường 5.000 euro cho 2 gia đình có trẻ em bị bệnh do ô nhiễm không khí. Con của họ bị mắc bệnh hen suyễn và các vấn đề sức khỏe khác khi sống gần đường vành đai tắc nghẽn do ô tô tại thủ đô.

Thị trưởng Hidalgo coi ô nhiễm là nguyên nhân chính khiến bà nỗ lực tăng cường sử dụng xe đạp, hạn chế các phương tiện phát thải khí thải và tạo ra “một Paris dễ thở”. Tái đắc cử vào năm 2020, “Kế hoạch xe đạp” 5 năm lần thứ 2 của bà Hidalgo dự kiến đầu tư bổ sung 250 triệu euro vào năm 2026. Con số này nhiều hơn 100 triệu euro so với “Kế hoạch xe đạp” tại nhiệm kỳ đầu tiên của bà.

Tòa thị chính Paris cho biết, tất cả các địa điểm tổ chức Olympic trong thành phố sẽ có lối đi cho xe đạp từ ngày 26/7 đến ngày 8/8/2024 trên mạng lưới xe đạp dài 60km.

Vì vậy, những người hâm mộ Olympic sẽ có thể khám phá những điều mà ngày càng nhiều người dân Paris đang học hỏi: Trải nghiệm thành phố bằng xe đạp có thể khơi dậy tình yêu dành cho sự quyến rũ của thành phố.

Sau những con đường đông đúc là vô số những con đường yên tĩnh hơn, thu hút người đi xe đạp với cảnh vật, âm thanh và mùi vị mà ô tô rất dễ bỏ qua. Và để có một khởi đầu ngày mới sảng khoái, tiếp thêm năng lượng cho các giác quan mà không cần dùng cà phê espresso quá đắt, hãy thử chạy dọc theo những con đường lát đá cuội của đại lộ Champs-Elyseés vào bất kỳ buổi sáng mát mẻ nào.

Hà Anh