'Tôi nhận hàng trăm lời đe dọa vì mắc Covid-19'

Cortland Cronk là cái tên nổi tiếng ở Canada trong suốt thời gian dài. Anh vốn là nhân viên kinh doanh du lịch. Với lịch trình di chuyển dày đặc, khi mắc Covid-19 vào tháng 11/2020, số người tiếp xúc Cronk rất lớn. Thời điểm này, Cronk có chuyến công tác cho CBC. Điều tệ hơn đó là việc mắc Covid-19 đã thay đổi hoàn toàn cuộc sống của Cronk, khiến anh bị xúc phạm và phải bỏ nơi đang ở đến vùng đất mới.

Liên tục bị đe dọa vì mắc Covid-19

Chia sẻ với The New York Times, Cronk tâm sự anh bị nhiều người gọi là “kẻ lây lan virus”, “kẻ giết người”, “loại dối trá” và hàng loạt từ ngữ thậm tệ khác. Hàng ngày, nam thanh niên 26 tuổi liên tục nhận được những lời đe dọa.

Không chịu nổi áp lực từ cộng đồng, Cronk buộc phải rời Saint John tới Victoria - thành phố ở đầu kia đất nước, cách quê hương hơn 5.700 km.

“Họ kết tội tôi cố tình lây Covid-19. Tôi nhận được hàng trăm lời dọa giết mỗi ngày, phải bỏ xứ vì mắc Covid-19. Họ cho rằng tôi xứng đáng bị ném đá công khai”, Cronk chia sẻ.

Cortland Cronk phải bỏ xứ vì áp lực mà cộng đồng gây ra. Ảnh: Cortland Cronk.

Tên tuổi, hình ảnh, thông tin cá nhân của Cortland Cronk tràn ngập trên mạng xã hội. Anh nhanh chóng trở thành “người nổi tiếng” bất đắc dĩ ở Canada.

Ban đầu, Cronk không có biểu hiện gì bất thường. Vì vậy, người đàn ông này không phải tự cách ly sau chuyến công tác của mình. 9 ngày sau, Cronk xuất hiện một vài triệu chứng. Lúc này, anh chủ động làm xét nghiệm axit nucleic và có kết quả dương tính với SARS-CoV-2.

Cơ quan y tế thực hiện truy vết. Cronk lo sợ mình trở thành nguồn lây trong mắt mọi người. “Saint John rất nhỏ. Chỉ ít lâu nữa thôi người ta sẽ chỉ thẳng tên tôi", anh nói. Để ngăn điều này, anh chủ động tiếp cận đài CBC và kể rõ câu chuyện của mình trước khi nó đi quá xa, nhiều lời đồn xuất hiện.

Chính lúc này, cuộc sống của Cronk thay đổi hoàn toàn. Toàn bộ F1 của anh đều âm tính. Nam thanh niên cũng chưa bao giờ vi phạm hay bị phạt vì các nguyên tắc phòng dịch nơi công cộng.

Nhưng nhiều người vẫn đổ lỗi cho Cronk. Thời điểm này, giới chức y tế Canada cảnh báo số ca mắc Covid-19 tăng vọt. Lệnh hạn chế du lịch và tụ tập Giáng sinh được ban hành. Cronk trở thành “tội đồ” trong mắt mọi người. Hàng triệu tin nhắn, bình luận ném đá và xúc phạm anh thậm tệ trên mạng xã hội.

Sự việc của Cronk gây ra nhiều tranh cãi. Nhiều người Canada đổ tội và cho rằng Cronk xứng đáng nhận sự tệ hại này. Họ tin câu chuyện của anh là bài học cho những người cố tình vi phạm quy tắc, khiến cuộc sống của họ gặp nhiều rủi ro. Một số ủng hộ chính phủ công khai danh tính những người làm lây lan dịch bệnh, bên cạnh mức phạt hành chính trước đó.

Số khác dành sự thông cảm cho Cronk. Họ cho rằng anh là nạn nhân của thực trạng tồi tệ tại Canada, đó là kỳ thị bệnh nhân Covid-19. Những người này đánh giá điều đó quá thiếu công bằng, khiến virus khó tiêu diệt hơn. Còn với Cronk, anh thẳng thắn: "Không có bài học nào ở đây cả. Tôi bị bêu xấu không vì điều gì".

Covid-19 và định kiến, sự kỳ thị từ người xung quanh đã khiến cuộc sống của Cortland Cronk bị xáo trộn. Anh cho rằng mình không xứng đáng phải nhận những điều như thế. Ảnh: Cortland Cronk.

Sợ hãi trước sự xấu xí của cộng đồng

Cortland Cronk không phải người duy nhất chịu những ảnh hưởng nghiêm trọng về thể chất, tinh thần khi vô tình trở thành bệnh nhân Covid-19. Một người thân đã báo cáo về Trisha Girouard với quan chức y tế sau khi nghe tin cô lái xe từ nhà ở Irishtown, New Brunswick, để đến Maine làm y tá.

Dù tuân thủ mọi quy tắc tự cách ly, cô vẫn không được mời đến các buổi tiệc cho em bé của gia đình. Cảm giác bị kiểm soát bởi chính người thân trong gia đình khiến Trisha sợ hãi. Cô không dám bước vào quán cà phê để dùng nhờ nhà vệ sinh. Thay vào đó, Trisha chọn cách tiểu vào một chiếc cốc ở phía sau xe tải của mình.

"Tôi là một người có học thức, nhưng họ dồn ép tôi đến bước đường cùng", cô chia sẻ trong một cuộc phỏng vấn khi nhắc tới gia đình mình.

Một số người nói rằng nỗi sợ bị kỳ thị khiến họ trở nên tồi tệ, thậm chí nhiều hơn cả nỗi sợ mắc Covid-19.

Sau khi xét nghiệm axit nucleic bắt buộc lần thứ 2, Jennifer Hutton kéo chiếc vali, chuẩn bị rời khỏi Halifax nếu mình có kết quả dương tính.

Người phụ nữ này có thể hình dung viễn cảnh tồi tệ mà mình phải chịu. Đó là tin tức chính trên một trang báo nào đó. Nó sẽ nói về một giám đốc công nghệ thông tin trong công ty cung cấp dịch vụ y tế mắc Covid-19 và khiến virus lan ra cộng đồng. Trước đó, không ít lần Jennifer nhận sự phân biệt từ các cửa hàng địa phương hay tờ giấy nhục mạ dán trên kính xe.

"Tôi không thể chịu đựng thêm bất kỳ sự kỳ thị nào nữa", người phụ nữ tâm sự khi nói về quyết định bỏ xứ nếu trở thành bệnh nhân Covid-19.

Kỳ thị người mắc Covid-19 không làm công cuộc chống dịch tốt hơn. Ảnh: Freepik.

Làn sóng kỳ thị người mắc Covid-19 tại nhiều nơi

Phó giáo sư Robert Huish, Đại học Dalhousie ở Halifax, Canada, đang thực hiện nghiên cứu về Covid-19 và sự kỳ thị. Ông cảnh báo: “Việc công khai danh tính có thể hữu ích với cộng đồng. Nhưng điều đó có tác dụng rất nhỏ trong việc ngăn virus lây lan. Hành động này gây tổn hại cho con người nhiều hơn”.

Người Canada nổi tiếng tốt bụng, khiêm nhường và công tâm. Tuy nhiên, đại dịch Covid-19 khiến nhiều người lo ngại khi hàng loạt tính cách tiêu cực đã bộc lộ. Đó là sự phán xét, hoài nghi và thù địch. Kỳ thị người mắc Covid-19 (Covid-shaming) trở thành hiện tượng tại nhiều khu vực. Hàng trăm, nghìn người kêu gọi công bố danh tính bất kỳ ai vi phạm quy định cách ly, cho dù họ là chính trị gia, bác sĩ hay gia đình, hàng xóm.

Các đường dây nóng khiếu nại trên khắp Canada tràn ngập những báo cáo về người vi phạm quy tắc phòng, chống dịch, bất kỳ ai đến từ nơi khác, biển số xe lạ.

Trên Facebook, hàng loạt hội nhóm chia sẻ đầy rẫy câu chuyện về từng cá nhân. Họ bị gắn mác là nguồn lây virus và trở thành tâm điểm chỉ trích, lăng mạ của hàng nghìn cư dân mạng. Họ bị từ chối phục vụ, đuổi khỏi những buổi tụ tập gia đình và tố giác cho cảnh sát, cơ quan y tế công cộng.

Làn sóng kỳ thị người mắc Covid-19 diễn ra ở nhiều nơi. Ảnh: The New Yorker.

Tại những nơi có tỷ lệ mắc Covid-19 thấp, nhiều khi sự gắn kết cộng đồng trở thành giám sát. Bởi không dừng lại trên mạng, họ bị cô lập ngay trong chính nơi ở của mình.

Phó giáo sư David Barnes, Đại học Pennsylvania, người nghiên cứu về các bệnh truyền nhiễm và dịch bệnh, cho biết tình trạng kỳ thị, cô lập bệnh nhân đã xảy ra từ lâu.

Trong trận dịch hạch ở châu Âu, người Do Thái trở thành tâm điểm của sự giận dữ, đổ lỗi. Trong dịch tả tại Anh vào thế kỷ XIX, người dân Ireland thuộc tầng lớp lao động cũng chịu chung số phận. Và gần nhất, những người đồng tính nam bị kỳ thị khi đại dịch HIV/AIDS bùng phát tại Mỹ.

Theo Phó giáo sư Barnes, nhiều người có hành động xấu xí nói trên là vì “chúng ta khiến bản thân cảm thấy an toàn, vượt trội hơn bằng cách gán bệnh tật lên người khác”.

Những hành động đó không khiến công cuộc chống dịch tốt hơn. Tiến sĩ Ryan Sommers, một trong 8 bác sĩ ở Nova Scotia, đã ký vào bức thư kêu gọi người dân ngừng kỳ thị nhau. Ông cho rằng điều này ảnh hưởng khả năng ngăn chặn virus. Bởi thái độ của cộng đồng khiến người mắc Covid-19 lo sợ, giấu bệnh và không khai báo y tế.

Thiên Nhan