Tiễn biệt Người bạn lớn của Việt Nam

Cuộc đời trong sáng, sự nghiệp vinh quang

Trên khán đài, Chủ tịch Cu-ba Ra-un Ca-xtơ-rô mặc quân phục và chủ trì buổi tưởng niệm người đồng chí, người anh trai của mình. Rất đông các nguyên thủ, nhà lãnh đạo các nước có mặt tại sự kiện này. Phía dưới, cả rừng người thuộc các tầng lớp nhân dân, lực lượng vũ trang, trong đó có nhiều sinh viên, học sinh, thiếu sinh quân nâng niu trên tay bức ảnh Lãnh tụ Phi-đen Ca-xtơ-rô tới dự lễ tưởng niệm. Trong suốt thời gian diễn ra buổi lễ, từng lớp lớp biển người hô vang khẩu hiệu “Tôi là Phi-đen!”, “Phi-đen sống mãi!”, “Cách mạng muôn năm!”, “Tổ quốc hay là chết!”, “Đoàn kết nhất định thắng!”, “Hẹn đến chiến thắng mãi mãi!”...

Ở thời khắc vô cùng đau thương và xúc động, phát biểu tại lễ tưởng niệm của nhân dân nước bạn, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân, thay mặt Đoàn đại biểu cấp cao Đảng và Nhà nước Việt Nam chuyển đến lãnh đạo, nhân dân Cu-ba anh em và đặc biệt là gia quyến của đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô lời chia buồn chân thành và sâu sắc nhất của lãnh đạo và toàn thể nhân dân Việt Nam. Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh: Đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô qua đời, Đảng cộng sản Cu-ba, Nhà nước và nhân dân Cu-ba anh em mất đi vị lãnh tụ lịch sử và huyền thoại. Phong trào Cộng sản và Cách mạng quốc tế mất đi một nhà lãnh đạo kiên cường, quả cảm và dày dạn kinh nghiệm.

Đoàn đại biểu Đảng, Nhà nước Việt Nam là đoàn đại biểu quốc tế cấp cao đầu tiên đến Cu-ba viếng đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô. Ngay hôm đầu đến Thủ đô nước bạn, trong không khí trang nghiêm và xúc động, Chủ tịch Quốc hội Nguyễn Thị Kim Ngân đã ghi sổ tang, bày tỏ nỗi đau buồn sâu sắc và lòng tiếc thương vô hạn của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam trước sự ra đi của đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô, lãnh tụ kiệt xuất của Cách mạng Cu-ba, người bạn lớn, người đồng chí, anh em thủy chung và vô cùng thân thiết của Đảng, Nhà nước và nhân dân Việt Nam.

Nhiều nhà lãnh đạo các nước những ngày qua đã hết lời ca ngợi những đóng góp to lớn của đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô đối với các Phong trào cộng sản và công nhân quốc tế trong hơn nửa thế kỷ qua, nhấn mạnh tên tuổi, sự nghiệp vĩ đại và tư tưởng Cách mạng nhân văn của đồng chí Phi-đen sẽ sống mãi trong sự nghiệp Cách mạng Cu-ba và trong lòng các dân tộc tiến bộ, yêu chuộng hòa bình, công lý trên thế giới.

Trong những ngày quốc tang, các con đường từ sân bay quốc tế về trung tâm Thủ đô, các con phố đông đúc thường gắn với nhiều hoạt động văn hóa, du lịch ngày thường trở nên vắng lặng. Tại các khách sạn lớn gần bờ biển, hay trung tâm thương mại, nhà hàng, quán cà-phê vắng tiếng ồn ào, rất hiếm tiếng còi xe trên tuyến phố qua lại. Hàng triệu người dân Cu-ba buồn đau trước mất mát quá lớn khi nhận tin vị lãnh tụ của mình qua đời. Nhiều hoạt động vui chơi giải trí đều ngừng lại.

Phía trước cổng công sở, văn phòng và khu nhà dân treo cờ rủ, các khu vực công cộng treo ảnh khổ lớn đồng chí Phi-đen thời kỳ hoạt động cách mạng đứng trên núi Thầy vùng chiến khu… Dòng người từ khắp nơi, trong đó có nhiều đoàn du khách nước ngoài đổ về Quảng trường Cách mạng. Họ đến đây, lặng lẽ, kiên nhẫn xếp hàng trật tự chờ đến lượt vào viếng một con người rất đỗi kính trọng, từ rất lâu đã hiện diện trong trái tim hàng triệu con người, vượt qua khoảng cách địa lý, không gian và thời gian.

Dịp này, Chủ tịch Quốc hội nước ta tiếp tục khẳng định tình đoàn kết trước sau như một của Việt Nam đối với sự nghiệp Cách mạng chính nghĩa của nhân dân Cu-ba anh em, quyết tâm tiếp tục tăng cường và làm sâu sắc hơn nữa mối quan hệ anh em đặc biệt giữa hai nước. Đến đặt hoa tưởng nhớ Bác Hồ tại khuôn viên Tượng đài Chủ tịch Hồ Chí Minh ở Công viên Hòa Bình, được gặp gỡ, chuyện trò với những người bạn hết mực thủy chung từng sang Việt Nam từ những năm chiến tranh, đồng chí Nguyễn Thị Kim Ngân và các đại biểu bày tỏ vui mừng, cảm nhận sự ấm áp, thân tình như đang trở về nhà, gặp lại những người anh em ruột thịt.

Việt Nam luôn tự hào về mối quan hệ trong sáng, trước sau như một giữa hai Đảng và nhân dân hai nước. Mối quan hệ đó đã được thử thách qua thời gian, đến nay vẫn vẹn nguyên là biểu tượng quan hệ hữu nghị mẫu mực của thời đại. Chủ tịch Quốc hội nói: Đất nước Cu-ba, đồng chí Chủ tịch Phi-đen luôn trong trái tim mỗi người dân Việt Nam!

Biểu tượng của tình hữu nghị cao đẹp, đặc biệt

Nhiều thành viên trong Đoàn có mặt viếng đồng chí Phi-đen từng vinh dự là lớp thanh niên, sinh viên được sang học tập ở đất nước bạn, sau này về nước trưởng thành, phát triển thành lãnh đạo, chuyên gia ở nhiều bộ, ban, ngành, là Đại sứ của nước ta tại Cu-ba và các nước qua nhiều thời kỳ. Tất cả đều không bao giờ quên công lao, sự đóng góp to lớn của đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô vào việc thiết lập, vun đắp, phát triển, để mối quan hệ đoàn kết anh em đặc biệt, hợp tác toàn diện và tin cậy lẫn nhau ngày càng đơm hoa, kết trái. Mối quan hệ đã được xây dựng và thử thách trong khói lửa đấu tranh cách mạng, tiếp tục là tài sản vô cùng quý báu của nhân dân hai nước trên con đường xây dựng, phát triển.

Trong niềm xúc động dâng trào, nhiều cán bộ thành viên trong Đoàn trước đây có thời gian dài học tập, làm việc tại Cu-ba, cùng ôn lại nhiều kỷ niệm không thể nào quên về đất nước, con người Cu-ba, về Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô kính mến. Các đồng chí: Nguyễn Đình Bin, nguyên Ủy viên T.Ư Đảng, nguyên Thứ trưởng Thường trực Bộ Ngoại giao; Nguyễn Xuân Phong (từng là cán bộ ngoại giao tại Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam Việt Nam, trước đây giữ cương vị Tham tán Đại sứ quán Việt Nam tại Cu-ba) vẫn nhớ như in kỷ niệm hiếm có trong đời: Vinh dự tháp tùng và phối hợp công tác phiên dịch phục vụ chuyến thăm Việt Nam đầu tiên của Chủ tịch Phi-đen hồi tháng 9-1973.

Cách đây 43 năm, khi cuộc đấu tranh thống nhất đất nước của dân tộc ta vẫn đang trong giai đoạn ác liệt, Chủ tịch Cu-ba Phi-đen Ca-xtơ-rô đã vượt nửa vòng trái đất đến Việt Nam, vào vùng tuyến lửa Quảng Trị. Đồng chí mong muốn tận mắt chứng kiến chiến trường ác liệt và cuộc chiến đấu anh dũng của nhân dân ta, gặp gỡ đồng bào, chiến sĩ miền nam. Đồng chí Phi-đen là nguyên thủ nước ngoài duy nhất tới thăm vùng giải phóng miền nam Việt Nam. Chuyến thăm đó đã để lại nhiều ấn tượng và tình cảm sâu đậm, đặt một dấu son trong lịch sử quan hệ hữu nghị của nhân dân hai nước.

Sáng 15-9-1973, một chuyến bay đặc biệt đã đưa Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô cùng Đoàn đại biểu Chính phủ Cu-ba và Thủ tướng Phạm Văn Đồng tới TP Đồng Hới (Quảng Bình), sau đó tiếp tục đi bằng ô-tô vào Quảng Trị. Sau buổi gặp mặt với đại diện Chính phủ Cách mạng lâm thời Cộng hòa miền nam Việt Nam tại Cam Lộ (tỉnh Quảng Trị), Chủ tịch Phi-đen đi thăm và dự cuộc mít-tinh quần chúng tại cao điểm 241 vùng mới giải phóng Tân Lâm. Chiến trường vừa tắt lửa đạn vẫn còn ngổn ngang xác xe tăng, thiết giáp, đại bác của địch...

Với vóc dáng oai phong của vị Tư lệnh nổi tiếng, trong bộ quân phục xanh ô liu, đội mũ lưỡi trai, đi giày cao cổ, đứng cạnh là các chiến sĩ giải phóng, Chủ tịch Phi-đen Ca-xtơ-rô phất cao lá cờ của Mặt trận Dân tộc giải phóng miền nam Việt Nam. Lúc đó, đồng chí Phi-đen dõng dạc hô to như mệnh lệnh hành quân: Các đồng chí hãy mang lá cờ bách chiến bách thắng này cắm tại Sài Gòn! Hẹn gặp lại tại Sài Gòn sau ngày miền nam hoàn toàn giải phóng! Hai năm sau, mệnh lệnh đó đã trở thành hiện thực. Đất nước Việt Nam đã hoàn toàn giải phóng. Lá cờ quyết chiến quyết thắng tung bay trên nóc nhà Dinh Độc Lập tại Sài Gòn!

Trên quê hương khói lửa miền trung, tại cao điểm 241 ở huyện Cam Lộ, đồng chí Nguyễn Xuân Phong là người trực tiếp dịch bài phát biểu của đồng chí Phi-đen tại cuộc mít-tinh quần chúng. Lần này cùng Đoàn sang Thủ đô La Ha-ba-na viếng vị Lãnh tụ Cu-ba, đồng chí “bật mí” bản dịch nguyên gốc toàn văn bài phát biểu đó.

Cử chỉ, giọng nói hào sảng, khí phách chuyển thông điệp lôi cuốn, thúc giục vẫn còn tươi mới, thời sự của Lãnh tụ Phi-đen Ca-xtơ-rô như mới ngày hôm qua. Bài nói có đoạn:

“... Chúng tôi vượt hơn 20 nghìn cây số để đến đây. Đó là biểu tượng của mối tình hữu nghị, đoàn kết vĩ đại của nhân dân chúng tôi đối với nhân dân Việt Nam. Nhân dân Cu-ba chúng tôi từng ngày dõi theo cuộc đấu tranh quên mình của nhân dân Việt Nam. Và hôm nay, Cu-ba rất hân hạnh là nước bạn đầu tiên, là một Chính phủ đầu tiên cử một đoàn đại biểu chính thức đến vùng giải phóng miền nam Việt Nam. Đoàn đại biểu của chúng tôi vô cùng vinh dự có cuộc gặp này với những chiến sĩ anh hùng như các bạn, với một dân tộc anh hùng như nhân dân miền nam Việt Nam. Không một dân tộc nào trong thời đại ngày nay đã chiến đấu gian khổ, kiên cường như nhân dân Việt Nam vì nền độc lập của mình... Chúng ta hãy nhớ lại lịch sử từ thời khắc Chủ tịch Hồ Chí Minh kính mến tuyên bố nước Việt Nam độc lập. Trong tất cả các thời đại, dân tộc Việt Nam đã từng chiến đấu rất ngoan cường để bảo vệ nền độc lập của mình, và luôn giành được thắng lợi...”.

Đồng chí Phi-đen Ca-xtơ-rô nói: “Hôm nay, với lòng biết ơn và thán phục vô hạn đối với các bạn. Chúng tôi hồi tưởng lại những chiến công hiển hách và những chiến thắng vinh quang. Chúng tôi nhớ đến hàng nghìn, hàng vạn người Việt Nam anh hùng đã hiến dâng xương máu của mình cho tự do của Tổ quốc. Nhưng nỗ lực của họ không phải là vô ích. Những hy sinh của họ không phải là vô ích. Từ xương máu của họ đổ xuống, đang vươn lên một nước Việt Nam bất khuất và chiến thắng!

Vinh quang đời đời thuộc về những anh hùng liệt sĩ đã hy sinh cho Tổ quốc!

Nhân dân Việt Nam anh hùng muôn năm!

Tình hữu nghị Cu-ba - Việt Nam muôn năm!”.