Thừa Thiên Huế: Đổi thay mạnh mẽ nhờ Chương trình MTQG phát triển kinh tế vùng dân tộc thiểu số và miền núi
Sau 3 năm thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi giai đoạn 2021-2025, tỉnh Thừa Thiên Huế đã đạt được nhiều kết quả trong công tác phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương; tỷ lệ hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi giảm gần 10%.
Tích cực triển khai thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi
Đến nay, Chương trình mục tiêu quốc gia (MTQG) phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số (DTTS) và miền núi giai đoạn 2021-2025 (Chương trình MTQG 1719, theo Quyết định số 1719/QĐ-TTg ngày 14/10/2021 của Thủ tướng Chính phủ), đã được triển khai tại tỉnh Thừa Thiên Huế gần 3 năm.
Theo ông Hồ Xuân Trăng - Trưởng Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế, Chương trình MTQG 1719 nhận được sự kỳ vọng rất lớn của các ngành, các cấp, đặc biệt là của người dân vùng đồng bào DTTS tỉnh Thừa Thiên Huế. Toàn bộ hệ thống chính trị tỉnh Thừa Thiên Huế xem Chương trình Mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi giai đoạn 2021 - 2030 (Chương trình MTQG) là một trong những nhiệm vụ quan trọng vì thế, Thừa Thiên Huế luôn ưu tiên, tập trung các nguồn lực và thực hiện Chương trình MTQG về phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN giai đoạn 2021 - 2025 một cách hiệu quả, từng bước giúp người dân ổn định cuộc sống, vươn lên thoát nghèo bền vững.
Ban Dân tộc tỉnh đã chủ trì, phối hợp với các sở, ngành và các địa phương liên quan tổ chức các phiên họp Văn phòng điều phối chương trình MTQG 1719 để chuẩn bị nội dung, nhiệm vụ triển khai các Dự án, Tiểu dự án thành phần. Tổ chức các hội nghị, các lớp tập huấn hướng dẫn và kiểm tra, đôn đốc việc triển khai Chương trình ở địa phương, cơ sở. Đồng thời, thành lập các tổ công tác để trực tiếp phổ biến, nắm tình hình và hướng dẫn các địa phương về công tác lập kế hoạch triển khai thực hiện Chương trình. Trình UBND tỉnh ban hành Kế hoạch thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Thừa Thiên Huế giai đoạn 2021 - 2025 và hằng năm, tham mưu triển khai các nhiệm vụ theo Kế hoạch đã đề ra.
Bên cạnh đó, tỉnh đã tổ chức các Hội nghị trao đổi kinh nghiệm trong thực hiện Chương trình cho cán bộ ở các sở, ngành cấp tỉnh và các địa phương vùng đồng bào DTTS và miền núi, tìm hướng giải quyết những khó khăn vướng mắc, đồng thời nâng cao trách nhiệm của các sở, ban, ngành và địa phương trong thực hiện Chương trình. Các Hội nghị xác định các chỉ số giám sát đánh giá thực hiện Chương trình, phục vụ công tác thống kê các chỉ số của cấp huyện và cấp tỉnh, giúp quá trình giám sát, đánh giá sát với thực tế, phù hợp với sự phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi tỉnh Thừa Thiên Huế. Từ đó có những giải pháp tác động vào các dự án có liên quan từ nguồn lực Chương trình MTQG 1719 nhằm đạt các mục tiêu, chỉ tiêu đã đề ra theo Kế hoạch số 302/KH-UBND ngày 18/8/2022 của UBND tỉnh Thừa Thiên Huế về kế hoạch Thực hiện Chương trình MTQG 1719 trên địa bàn tỉnh.
Đặc biệt, UBND tỉnh thường xuyên, sâu sát lãnh đạo, chỉ đạo Ban Dân tộc, các sở, ngành liên quan trong công tác tham mưu, triển khai thực hiện, lồng ghép nguồn lực các Chương trình MTQG để bảo đảm hiệu quả, tối ưu nhất trong quá trình triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719. Từ đó, khơi dậy khát vọng, ý chí tự lực tự cường của đồng bào DTTS; nâng cao niềm tin của đồng bào các DTTS với Đảng, Nhà nước, góp phần củng cố, tăng cường khối đại đoàn kết dân tộc trên địa bàn tỉnh Thừa Thiên Huế.
Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào DTTS&MN đặc biệt ưu tiên tập trung vào các xã, thôn, bản đặc biệt khó khăn thuộc xã khu vực III, II, I có thôn bản thuộc vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; Trường Phổ thông Dân tộc nội trú tỉnh và các trường THCS dân tộc nội trú huyện A Lưới và huyện Nam Đông có con em là người dân tộc thiểu số đang theo học; có 24 xã thuộc 4 huyện tại Quyết định 861/QĐ-TTg được thụ hưởng Chương trình MTQG 1719.
Lãnh đạo huyện A Lưới thăm quan mô hình sinh kế của người dân trên địa bàn.
Những đổi thay tích cực sau 3 năm thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế - xã hội vùng DTTS và miền núi
Ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế cho biết, qua 3 năm thực hiện Chương trình MTQG phát triển kinh tế xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi giai đoạn 2021-2025, tỉnh Thừa Thiên Huế đã đạt được nhiều kết quả trong công tác phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương; tỷ lệ hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi giảm gần 10%.
Theo đó, Chương trình MTQG 1719 triển khai tại Thừa Thiên Huế đã góp phần rất lớn trong việc thực hiện kế hoạch phát triển kinh tế xã hội của các địa phương. Cụ thể, tỷ lệ hộ nghèo vùng dân tộc thiểu số và miền núi giảm 9,84%, riêng huyện miền núi A Lưới giảm 12,08% (từ 52,79% giảm xuống còn 40,71%).
Chương trình đã đầu tư xây dựng 23 công trình đường vào khu sản xuất, đường dân sinh phục vụ việc đi lại, sản xuất, lưu thông hàng hóa; 2 công trình nhà sinh hoạt cộng đồng; 3 công trình hệ thống nước sạch, nâng cấp mở rộng các phòng học, phòng đa chức năng và phụ trợ trường mầm non; kênh mương, đập thủy lợi. Song song đó, chương trình cũng giải quyết ổn định đời sống cho khoảng 60% số hộ di cư tự do, hộ sinh sống trong khu vực bị sạt lở, lũ quét; thực hiện quy hoạch, xây dựng 2 làng văn hóa các dân tộc thiểu số tại huyện A Lưới và Nam Đông; công trình biển tên đường Hồ Chí Minh - di tích lịch sử cấp quốc gia đặc biệt và các hoạt động gìn giữ, bảo tồn văn hóa các dân tộc thiểu số được phát huy…
Cũng theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Thừa Thiên Huế, qua việc thực hiện các dự án với nguồn vốn từ Chương trình MTQG 1719, bộ mặt nông thôn, miền núi trên địa bàn tỉnh đã có nhiều khởi sắc. Từ đời sống, sinh hoạt hằng ngày đến đường giao thông đi lại giữa các thôn, bản, vùng đặc biệt khó khăn; các tuyến đường vào các khu sản xuất, giúp quá trình lưu thông hàng hóa, tạo điều kiện đi lại cho người dân và các sản phẩm nông nghiệp đến được với các doanh nghiệp, tăng thu nhập trong nhân dân. Cùng với nguồn vốn đầu tư phát triển, nguồn vốn phát triển sự nghiệp cũng đã và đang tạo ra nhiều sinh kế để đồng bào dân tộc thiểu số vươn lên thoát nghèo bền vững.
Tiếp tục đẩy nhanh tiến độ triển khai thực hiện Chương trình MTQG 1719
Theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Hồ Xuân Trăng, thời gian tới, Ban Dân tộc sẽ tiếp tục tham mưu UBND tỉnh để triển khai Chương trình MTQG phát triển KT-XH vùng ĐBDTTS&MN; tiếp tục đồng hành cùng người dân vùng ĐBDTTS phát triển KT-XH. Khẩn trương hoàn thành các thủ tục phê duyệt dự án đầu tư, dự án, mô hình hỗ trợ phát triển sản xuất và các nhiệm vụ khác trong thực hiện CTMTQG theo đúng quy định; kịp thời báo cáo khó khăn, vướng mắc và giải pháp cụ thể, phù hợp với thực tiễn; đảm bảo giải ngân 100% kế hoạch vốn ngân sách Nhà nước được giao (bao gồm cả dự toán năm 2022 được kéo dài thời gian thực hiện, giải ngân đến 31/12/2023 và dự toán năm 2023) trong năm 2023.
Để triển khai thực hiện Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi tại các địa phương đúng tiến độ và đạt hiệu quả. Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Thanh Bình yêu cầu các địa phương cần rà soát, tham mưu báo cáo cấp có thẩm quyền điều chỉnh phân bổ, cân đối nguồn vốn phân bổ giữa các nội dung thành phần, các địa phương theo hướng phù hợp với điều kiện thực tế, nhu cầu và khả năng giải ngân của từng sở, ngành, địa phương, trong đó, ưu tiên các xã, thôn khó khăn nhất; ưu tiên hỗ trợ hộ nghèo, các nhóm dân tộc thiểu số còn gặp nhiều khó khăn và có khó khăn đặc thù. Bên cạnh đó, các địa phương tập trung tháo gỡ vướng mắc, triển khai thực hiện các dự án quan trọng cũng như các nội dung hỗ trợ trực tiếp về nhà ở, chuyển đổi nghề, đào tạo nghề, phát triển sản xuất, khởi sự kinh doanh, khởi nghiệp, góp phần hoàn thành đạt và vượt các chỉ tiêu về thu nhập bình quân, chỉ tiêu về giải quyết đất ở, nhà ở, đất sản xuất một cách bền vững tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi.
Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Nguyễn Thanh Bình đề nghị cần tăng cường công tác hướng dẫn, đôn đốc, kiểm tra, giám sát việc thực hiện chương trình. Phát huy hiệu quả vai trò cộng đồng/người dân, tập trung vào các nội dung giám sát của cộng đồng trong quá trình triển khai thực hiện chương trình.
Bên cạnh đó, Theo Trưởng ban Dân tộc tỉnh Hồ Xuân Trăng, sau gần nửa chặng đường triển khai Chương trình MTQG 1719, vẫn còn nhiều khó khăn, vướng mắc từ Trung ương đến địa phương cần được tháo gỡ kịp thời để bảo đảm giải ngân đúng tiến độ. Cụ thể: Chưa triển khai được nguồn đầu tư phát triển thực hiện nội dung hỗ trợ nhà ở, đất ở, đất sản xuất. Bởi hiện nay chưa có hướng dẫn cơ chế đặc thù trong sử dụng vốn đầu tư phát triển thực hiện chính sách hỗ trợ trực tiếp cho hộ gia đình (Đang chờ Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi, bổ sung một số điều của Nghị định 27/2022/NĐ-CP).
Tỉnh cũng chưa triển khai được Tiểu dự án 1 (Dự án 9) về hỗ trợ dân tộc còn gặp nhiều khó khăn do chưa có cơ chế hỗ trợ có thu hồi vốn qua kênh ủy thác của Ngân hàng chính sách xã hội (hiện, Ủy ban Dân tộc đang lấy ý kiến của các bộ, ngành, địa phương về dự thảo sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 02/2022/TT-UBDT). Chưa triển khai được nội dung thực hiện đối với nội dung hỗ trợ, thiết lập các điểm truy cập ứng dụng công nghệ thông tin thuộc Tiểu dự án 2 (Dự án 10) do Bộ Thông tin và Truyền thông chưa ban hành Thông tư hướng dẫn.
Các Dự án xây dựng Làng văn hóa các DTTS thuộc Dự án 6 phải xin ý kiến thẩm định của Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch, vì vậy đến nay vẫn chưa triển khai được. Tiểu dự án 1, Dự án 3 về phát triển nông lâm nghiệp bền vững có nhiều nội dung hoạt động không phù hợp với địa phương
Để tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc đó, tỉnh Thừa Thiên Huế kiến nghị Ban Chỉ đạo Chương trình MTQG 1719 sớm tham mưu Chính phủ ban hành Nghị định sửa đổi Nghị định 27/2022/NĐ-CP quy định về tổ chức quản lý, thực hiện các Chương trình MTQG. Tham mưu ban hành các Thông tư sửa đổi, các văn bản hướng dẫn thực hiện cụ thể để các địa phương có căn cứ triển khai. Đồng thời, cần thường xuyên tổ chức các lớp tập huấn, hướng dẫn nghiệp vụ cho cán bộ, công chức trực tiếp tham mưu thực hiện Chương trình MTQG 1719 tại địa phương.
