Thu ngân sách Nhà nước năm 2015 gần 1,3 triệu tỷ đồng.

Kết quả biểu quyết Nghị quyết về quyết toán ngân sách Nhà nước năm 2015. Ảnh: T.Bình.

Vì sao thu từ dầu thô và DN FDI không đạt?

Trước khi đại biểu Quốc hội biểu quyết thông qua Nghị quyết, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội Nguyễn Đức Hải báo cáo tiếp thu, giải trình của Ủy ban Thường vụ Quốc hội (UBTVQH).

Một trong những nội dung quan trọng được báo cáo giải trình liên quan đến một số ý kiến đại biểu cho rằng, vẫn xảy ra tình trạng một số khoản thu không đạt dự toán giao; công tác quản lý thu NSNN còn hạn chế, tình trạng nợ đọng thuế, thất thu thuế còn lớn, công tác hoàn thuế GTGT chưa kịp thời.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách: Trong năm 2015, hầu hết các khoản thu NSNN đều đạt và vượt dự toán, tuy nhiên chỉ còn 2 khoản không đạt là thu từ dầu thô (đạt 72,6% dự toán) và thu từ DN có vốn đầu tư nước ngoài- FDI (đạt 99% dự toán).

Theo phân tích của UBTVQH, nguyên nhân khiến 2 khoản thu không đạt dự toán do đây là những khoản thu chịu tác động chủ yếu từ các yếu tố bên ngoài nên khó có thể dự báo chính xác. Bên cạnh đó, do giá dầu thô thanh toán năm 2015 giảm lớn so với giá dự toán (giá dự toán là 100 USD/thùng, thực tế bình quân cả năm là 56,2USD/thùng) dẫn đến thu từ dầu thô giảm 25.490 tỷ đồng so với dự toán.

Về công tác quản lý thu NSNN, trong năm 2015, công tác quản lý thu NSNN đã có nhiều tiến bộ hơn trước, công tác thanh tra, kiểm tra được tăng cường.

Tuy nhiên, tình trạng khai man, trốn thuế vẫn chưa được khắc phục triệt để, nợ đọng thuế còn lớn. Ngoài nguyên nhân do tình hình kinh tế năm 2015 diễn biến phức tạp, nhiều DN gặp khó khăn về tài chính, phải giải thể, phá sản hoặc tạm ngừng hoạt động...

Để khắc phục những hạn chế nêu trên, UBTVQH đề nghị Chính phủ chỉ đạo tăng cường hơn nữa công tác quản lý thuế, đẩy mạnh ứng dụng CNTT, đặt ra lộ trình sớm đưa hóa đơn điện tử vào vận hành, nâng cao hiệu quả kiểm tra, thanh tra, xử lý nghiêm các hành vi vi phạm pháp luật về thuế. Đồng thời, cần nghiên cứu bổ sung quy định về hậu kiểm, tăng chế tài xử phạt nghiêm khắc đối với các hành vi gian lận, trốn thuế, nợ đọng thuế tiêu cực, tham nhũng trong lĩnh vực quản lý thu thuế...

Còn tình trạng địa phương xây dựng dự toán thiếu tích cực

Liên quan đế công tác lập dự toán thu NSNN ở một số địa phương, có ý kiến đại biểu cho rằng còn hạn chế, chưa bao quát hết nguồn thu; cơ cấu nguồn thu chưa bền vững, chưa xuất phát từ nội lực phát triển của nền kinh tế; cơ chế thu NSNN đơn vị hạch toán toàn ngành chưa hợp lý, dẫn đến giảm thu của địa phương; việc thu lợi nhuận từ các tập đoàn, tổng công ty Nhà nước cần xem xét lại.

Theo giải trình của UBTVQH, thực tế vẫn xảy ra tình trạng một số địa phương xây dựng dự toán thu còn thiếu tích cực, chưa bao quát hết nguồn thu trên địa bàn như ý kiến đại biểu đề cập.

“Ngoài nguyên nhân do chất lượng công tác dự báo còn hạn chế, còn do tốc độ tăng trưởng kinh tế không đạt mục tiêu đề ra, nhiều mặt hàng xuất khẩu trên thị trường thế giới biến động bất thường nên một số khoản thu phát sinh đột xuất vào những tháng cuối năm nên khó dự báo chính xác. UBTVQH đề nghị Chính phủ tiếp tục chỉ đạo tăng cường công tác xây dựng dự toán thu NSNN, đặc biệt cần nắm bắt, đánh giá đầy đủ các thông tin về sản xuất, kinh doanh của các doanh nghiệp, bảo đảm xây dựng dự toán thu NSNN đầy đủ, sát thực tế, khắc phục những hạn chế như đại biểu nêu”– ông Nguyễn Đức Hải báo cáo Quốc hội.

Ngoài 2 nội dung trên, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách còn giải trình, làm rõ một số nội dung quan trọng về: Các quy định về miễn, giảm thuế đã có những bất cập, hạn chế nhất định, làm giảm tỷ lệ động viên vào NSNN; tình trạng phân bổ, giao dự toán chậm, đặc biệt là chi đầu tư phát triển năm 2015; số chi chuyển nguồn năm 2015 còn lớn, làm giảm hiệu quả sử dụng ngân sách nhà nước; thời hạn phê chuẩn quyết toán quá dài làm giảm ý nghĩa và hiệu lực của phê chuẩn quyết toán NSNN...

Chính phủ công khai quyết toán

Theo nội dung Nghị quyết được Quốc hội thông qua vào chiều nay, tổng số thu cân đối NSNN (năm 2015) là 1.291.342 tỷ đồng (một triệu, hai trăm chín mươi mốt nghìn, ba trăm bốn mươi hai tỷ đồng), bao gồm cả số thu chuyển nguồn từ năm 2014 chuyển sang năm 2015, thu kết dư ngân sách địa phương năm 2014, thu huy động đầu tư của ngân sách địa phương và thu từ quỹ dự trữ tài chính theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước.

Tổng số chi cân đối ngân sách nhà nước là 1.502.189 tỷ đồng (một triệu, năm trăm linh hai nghìn, một trăm tám mươi chín tỷ đồng), bao gồm cả số chi chuyển nguồn từ năm 2015 sang năm 2016.

Bội chi NSNN là 263.135 tỷ đồng (hai trăm sáu mươi ba nghìn, một trăm ba mươi lăm tỷ đồng), bằng 6,28% GDP, không bao gồm kết dư ngân sách địa phương.

Nguồn bù đắp bội chi NSNN gồm: Vay trong nước 195.900 tỷ đồng (một trăm chín mươi lăm nghìn, chín trăm tỷ đồng); vay ngoài nước 67.235 tỷ đồng (sáu mươi bảy nghìn, hai trăm ba mươi lăm tỷ đồng).

Quốc hội giao Chính phủ công khai quyết toán NSNN năm 2015. Đồng thời, chỉ đạo các cơ quan Trung ương, địa phương và đơn vị kịp thời khắc phục những hạn chế được nêu trong Báo cáo thẩm tra số 506/BC-UBTCNS14 ngày 19/5/2017 của Ủy ban Tài chính ngân sách của Quốc hội, kết luận, kiến nghị của Kiểm toán nhà nước và ý kiến của đại biểu tại kỳ họp thứ ba, Quốc hội khóa XIV về quyết toán NSNN năm 2015...

Thái Bình