Thay đổi tư duy, cách tiếp cận để hoạt động đối ngoại Nhân dân ngày càng hiệu quả, có chiều sâu

- Trong năm vừa qua, góp vào thành tựu chung của công tác đối ngoại, hoạt động đối ngoại Nhân dân của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam có những điểm nhấn nào, thưa ông?

- Năm 2023, bối cảnh tình hình thế giới có nhiều biến động. Biến động lớn nhất là chiến tranh và xung đột gia tăng; cạnh tranh nước lớn gay gắt. Các nước trên thế giới đối mặt với những thách thức chung như: dịch bệnh, biến đổi khí hậu, thiên tai… Kinh tế thế giới năm qua cũng tương đối ảm đạm. Điều này đặt ra cho Việt Nam nhiều thách thức, khó khăn.

Chủ tịch VUFO Phan Anh Sơn trò chuyện với báo chí về hoạt động đối ngoại Nhân dân dịp đầu Xuân mới Giáp Thìn 2024

Nhưng dưới sự lãnh đạo, chỉ đạo sáng suốt của Đảng, năm 2023, công tác đối ngoại và ngoại giao đã đạt được nhiều kết quả, thành tựu quan trọng, có ý nghĩa lịch sử, trở thành một điểm sáng đầy ấn tượng trong toàn bộ những kết quả, thành tựu chung của đất nước, trong đó nổi bật là ngoại giao cấp cao. Việt Nam đã thực hiện gần 50 chuyến công tác của lãnh đạo cấp cao Việt Nam đi sang các nước và cũng đón khoảng 50 đoàn lãnh đạo của các quốc gia đến Việt Nam.

Trong tổng thể của một năm thành công của đối ngoại Việt Nam, đối ngoại Nhân dân nói riêng và hệ thống của VUFO với vai trò là trụ cột, là nòng cốt trong công tác đối ngoại Nhân dân Việt Nam cũng có những đóng góp nhất định. Cụ thể, VUFO đặt ra 4 trọng tâm lớn, đó là củng cố bộ máy tổ chức, hệ thống của VUFO. Việc củng cố tổ chức bộ máy không chỉ tập trung ở cơ quan thường trực mà còn thực hiện ở cả hai cấp: Cơ quan thường trực và các Hội hữu nghị song phương và đa phương ở Trung ương, VUFO ở 52 tỉnh, thành.

Bên cạnh đó, đổi mới tư duy, hình thức, cách tiếp cận, nội dung và phương pháp triển khai các hoạt động đối ngoại Nhân dân nhằm đáp ứng bối cảnh tình hình, thách thức rất lớn của thế giới, của khu vực, trước những yêu cầu mới của Đảng, Nhà nước về công tác đối ngoại Nhân dân nói chung và những yêu cầu mới đặt ra cho VUFO nói riêng.

Đồng thời, củng cố, nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ, công chức, người lao động làm công tác đối ngoại Nhân dân chuyên trách ở cả cơ quan thường trực Trung ương và 52 Liên hiệp địa phương.

Mặt khác, nâng cao toàn diện công tác xây dựng Đảng trong toàn bộ hệ thống của Liên hiệp các tổ chức hữu nghị Việt Nam, với trọng tâm là nâng cao chất lượng công tác xây dựng Đảng nhưng tập trung vào việc tổ chức, quán triệt, học tập, thực hiện đường lối đối ngoại Đại hội XIII, tập trung vào việc thực hiện các Chỉ thị, Nghị quyết liên quan đến công tác đối ngoại.

-Với những trọng tâm đó, ông có thể điểm qua những việc mà VUFO đã triển khai cũng như những kết quả nổi bật trong công tác đối ngoại Nhân dân đạt được năm vừa qua?

- Để thực hiện công tác của mình, chúng tôi đã có những kế hoạch cụ thể ngay từ đầu năm. Cụ thể, hoạt động về hòa bình, đoàn kết, hợp tác, hữu nghị và quan hệ với các nước trên thế giới: trong năm 2023, việc duy trì quan hệ với các đối tác hiện có của VUFO được củng cố thêm một bước. Chúng tôi mở rộng mạng lưới đối tác của hệ thống VUFO bởi hiện nay, nhiều bạn bè đối tác của nhân dân Việt Nam, mạng lưới đối tác của VUFO cũng như của các Hội hữu nghị song phương và đa phương đã cao tuổi. Tình hình thế giới thay đổi, yêu cầu, nhiệm vụ mới đặt ra cho đối ngoại Nhân dân, thêm vào đó, các phong trào xã hội, phong trào Nhân dân của các nước có những xu hướng mới, tập hợp lực lượng rất linh hoạt và đa dạng trên nhiều các vấn đề, ở nhiều khía cạnh, nội dung và hình thức khác nhau. Điều đó đòi hỏi chúng ta phải có hệ thống bạn bè đối tác mới để thực hiện thành công mục tiêu đối ngoại Nhân dân trong việc thúc đẩy quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa Việt Nam và các nước.

Cũng trong năm 2023, VUFO đã triển khai nhiều hoạt động đối ngoại Nhân dân nhân kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao giữa Việt Nam với các nước. Hiệp định Paris được ký ngày 27.1.1973. Điều này mở ra dấu mốc quan trọng cho lịch sử Việt Nam đó là ngày 30.4.1975 – ngày giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước. Sau Hiệp định Paris năm 1973, các nước trên thế giới bắt đầu thiết lập quan hệ ngoại giao với Việt Nam.

Năm 2023, VUFO kỷ niệm thiết lập 50 năm quan hệ ngoại giao với một loạt các nước như: Canada, Achentina, Nhật Bản, Singapore, Malaysia, Anh, Pháp, Italia, Hà Lan… Chúng tôi đã triển khai các chuỗi hoạt động kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao bằng các hình thức mới, nội dung mới, cách tiếp cận mới và có nhiều sự tham gia mới từ các đối tác nước ngoài. Trước đây, có thể đơn thuần chỉ là Đại sứ quán các nước tham gia phối hợp với VUFO, nhưng trong năm 2023, nhân các đoàn cấp cao của nước bạn vào Việt Nam, hoạt động của chúng tôi có thêm rất nhiều thành phần tham dự, từ chính khách, nhân sĩ trí thức, doanh nghiệp, các nhà nghiên cứu, bạn bè, học giả… VUFO cũng kết hợp nhuần nhuyễn giao lưu văn hóa giữa Việt Nam với các nước nhân kỷ niệm 50 năm. Ví dụ, năm 2023, VUFO kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao với Nhật Bản (21.9.1973 – 21.9.2023). Nhân dịp Hoàng Thái tử và Công nương thăm Việt Nam, chúng tôi kết hợp tổ chức kỷ niệm 50 năm ngày thiết lập quan hệ ngoại giao. Đây là sự kết hợp hết sức nhuần nhuyễn giữa ngoại giao Nhà nước và đối ngoại nhân dân, lồng ghép, truyền tải rất nhiều giá trị về quan hệ hữu nghị hợp tác nhân dân, văn hóa, chính sách và những điểm sáng, điểm đặc biệt trong chính sách đối ngoại của Việt Nam.

Đối với các hoạt động cấp cao của lãnh đạo Đảng, Nhà nước, khi VUFO và các tổ chức Nhân dân, đoàn thể được giao trách nhiệm thực hiện các hoạt động đối ngoại trên kênh nhân dân, chúng tôi đã thực hiện rất thành công theo chỉ đạo của lãnh đạo Đảng, Nhà nước. Nhân dịp chuyến thăm của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đến Việt Nam, VUFO đã phối hợp với các cơ quan tổ chức thành công cuộc gặp gỡ nhân sỹ hữu nghị và thế hệ trẻ hai nước Việt Nam – Trung Quốc. Cuộc gặp có sự tham gia của hơn 400 đại biểu đến từ Việt Nam và Trung Quốc. Riêng phía Trung Quốc là khoảng 150 nhân sỹ đại diện tham gia cùng đoàn cấp cao của Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình. Đây là cuộc gặp vô cùng đặc biệt bởi có sự xuất hiện của cả Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Phu nhân cùng Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình và Phu nhân. Ngoài ra còn có lãnh đạo cấp cao của Việt Nam và Trung Quốc. Quan trọng hơn nữa là trong phát biểu của Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng và Tổng Bí thư, Chủ tịch nước Tập Cận Bình đều nhấn mạnh quan hệ hữu nghị Nhân dân là nền tảng, là động lực, là yếu tố rất quan trọng thúc đẩy quan hệ hữu nghị, truyền thống và hợp tác Việt Nam – Trung Quốc.

Trong năm 2023, trên kênh đa phương, VUFO cũng tiến hành các hoạt động quan trọng. Một trong những hoạt động quan trọng đó là ngày 13.1.2023, VUFO đã tổ chức lễ Kỷ niệm 50 năm ngày ký Hiệp định Paris: Chấm dứt chiến tranh, lập lại hòa bình ở Việt Nam. Đây là hoạt động không chỉ đơn thuần là kỉ niệm ngày kí hiệp định, mà còn là dịp để chúng ta tri ân những người bạn đã ủng hộ Việt Nam trong suốt những năm chiến tranh giành độc lập. Ngoài việc thực hiện lại chủ trương đường lối đối ngoại, chúng tôi cũng muốn chuyển tải giá trị về đất nước, con người, giá trị về văn hóa về sự nhân văn thủy chung và nét đẹp trong chính sách đối ngoại của chúng ta.

Trong năm 2023, công tác vận động phi chính phủ nước ngoài cũng đạt được con số ấn tượng với giá trị giải ngân viện trợ đạt 223,3 triệu USD. Có được kết quả này, trong năm qua VUFO đã đổi mới hình thức và phương thức tiếp cận vận động viện trợ phi chính phủ nước ngoài.

- Như ông vừa có đề cập đến thách thức trong công tác đối ngoại Nhân dân trong bối cảnh hiện nay. Vậy, những thách thức đó là gì, thưa ông?

-Trong bối cảnh hiện nay, thách thức đối với công tác đối ngoại Nhân dân là khá lớn. Thách thức đầu tiên là yếu tố bên ngoài, đó là những biến động, thay đổi của bối cảnh quốc tế, khu vực, điều chỉnh của chính sách các nước diễn ra liên tục tạo ra áp lực rất lớn đối với việc thực thi chính sách đối ngoại của tất cả các nước trên thế giới, trong đó có Việt Nam. Đối ngoại Nhân dân cũng tương tự, chịu ảnh hưởng, tác động bởi dịch bệnh; biến đổi khí hậu, thiên tai, xung đột, chiến tranh dẫn tới điều chỉnh chính sách...

- Để hoạt động đối ngoại Nhân dân đi vào thực chất, có chiều sâu, hiệu quả hơn nữa, VUFO có phương hướng tổng thể nào cho hoạt động đối ngoại Nhân dân trong năm 2024, thưa ông ?

-Trước bối cảnh tình hình thế giới và khu vực, cũng như vị thế mới của Việt Nam trên trường quốc tế, trong năm 2024, VUFO xác định một số nội dung trọng tâm:

Trên khía cạnh hòa bình, đoàn kết, hữu nghị, VUFO tiếp tục đổi mới tư duy, hình thức, phương thức, cách tiếp cận trong việc triển khai các hoạt động đối ngoại trên kênh nhân dân. Hoạt động đối ngoại Nhân dân khi triển khai không mang tính chất hình thức lễ lạt mà hiệu quả, có chiều sâu, góp phần cùng các trụ cột đối ngoại là đối ngoại Đảng và ngoại giao Nhà nước làm sâu sắc đường lối đối ngoại, chủ trương đối ngoại và thực hiện các mục tiêu đối ngoại của Việt Nam.

Bên cạnh đó, VUFO tập trung đào tạo cán bộ chuyên trách làm công tác đối ngoại Nhân dân với những yêu cầu, cách thức và nội dung mới.

Năm 2023, VUFO đã làm được một bước là rà soát và nhận diện đối tác trên kênh đối ngoại Nhân dân. Tiếp nối kết quả này, năm 2024 chúng tôi sẽ mở rộng đối tác trên kênh nhân dân ở khắp các châu lục mà chúng tôi đã và đang có quan hệ.

Đặc biệt là hiện nay, trước bối cảnh rất nhiều chính sách của các nước thay đổi, công tác phi chính phủ nước ngoài đặt ra yêu cầu phải có cách tiếp cận mới. Cách tiếp cận mới ở đây là đa dạng hóa được nguồn viện trợ phi chính phủ nước ngoài cho Việt Nam để thực hiện các mục tiêu phát triển kinh tế xã hội mà Đại hội XIII đã đề ra.

Về mảng công tác thông tin tuyên truyền đối ngoại, chúng tôi có một mục tiêu lớn là đổi mới về nội dung và hình thức. Với một mục tiêu duy nhất là làm sao hệ thống đối tác bạn bè của Việt Nam trên kênh Nhân dân phải nhận được thông tin nhanh hơn, kịp thời hơn, chính xác hơn, đa dạng hơn trên các mặt về Việt Nam để chuyển tải tới các bạn.

-Xin trân trọng cảm ơn ông!

Hải Thanh lược ghi