Sức mạnh của ma thuật chỉ nằm trong bùa chú và nghi lễ

Ảnh minh họa: AHS/FX.

Trước khi luận bàn về giá trị của ma thuật, tác giả Malinowski đưa ra những phản bác về khái niệm Mana của người Mélanésie. Đây là một từ ngữ đồng nghĩa với cái thiêng, nó biện minh cho những cấm kỵ, chứng tỏ một sức mạnh siêu nhiên thần bí, mà cũng là sức mạnh của bùa chú.

Ông Malinowski nói rằng, giá trị thực sự của ma thuật như ông đã biết được từ Mélanésie, chỉ được cố định trong bùa chú và nghi lễ của nó. Nó không thể được truyền đạt trong bất kỳ dạng gì ngoài một trình tự đã được xác định một cách nghiêm ngặt.

Nó không bao giờ hành động theo tất cả mọi cách, mà chỉ bằng những cách truyền thống đã xác định. Nó không bao giờ thể hiện mình trong sức mạnh vật chất, trong khi tác động của nó đến sức mạnh và giá trị của con người bị giới hạn và định nghĩa một cách nghiêm ngặt.

Và một lần nữa, theo Malinowski, khái niệm tương tự Mana, được tìm thấy trong những người dân bản xứ Bắc Mỹ, không thể có cái gì liên quan đến giá trị cụ thể đã được xác định của ma thuật.

Malinowski khẳng định, sau những gì đã được thiết lập về bản chất của sức mạnh ma thuật, chúng ta hầu như không cần phải nhấn mạnh rằng có rất ít điểm chung giữa các khái niệm về Mana và giá trị đặc biệt của bùa chú và nghi lễ ma thuật.

Chúng ta đã thấy rằng, ý chủ đạo của tất cả các niềm tin ma thuật là sự khác biệt hoàn toàn giữa một bên là sức mạnh truyền thống của ma thuật và bên kia là sức mạnh và quyền lực khác mà con người và thiên nhiên có được.

Ngoài những sức mạnh và quyền lực ma thuật, các quan điểm về Mana cùng những thứ tương tự chỉ đơn giản là sự khái quát hóa sơ khai của một khái niệm trừu tượng, thô sơ, tương tự như nó được phát hiện trong một số từ ngữ mông muội khác.

Các quan điểm này quan trọng cho kiến thức của chúng ta về tâm lý nguyên thủy. Nhưng theo như số liệu mà chúng ta hiện có, chỉ mở ra một vấn đề về mối quan hệ giữa những quan niệm ban đầu về “sức mạnh”, “siêu nhiên” và “giá trị của ma thuật”.

Ông Malinowski đưa ra kết luận: Ma thuật không được sinh ra bởi một quan niệm trừu tượng về sức mạnh phổ biến, mà được áp dụng lần lượt đến các trường hợp cụ thể. Không nghi ngờ gì, rằng nó được xuất hiện một cách độc lập, trong một số những tình huống thực sự.

Mỗi một loại ma thuật được sinh ra trong một tình huống riêng, và từ đó có những trạng thái tình cảm căng thẳng, được tạo ra bởi một dòng chảy tự phát của ý tưởng và phản ứng của con người.

Chính sự giống nhau trong trí tuệ của mỗi trường hợp dẫn đến các đặc trưng phổ biến nhất định, và theo một quan niệm chung, chúng ta tìm thấy cơ sở của tư duy và cách ứng xử ma thuật của con người.

GS Kiều Thu Hoạch/NXB Khoa học Xã hội & Omega+