Sẽ kiểm tra công ty kiểm toán để tăng chất lượng thông tin tài chính

Vẫn tồn tại những thiếu sót, sai phạm

Trao đổi với phóng viên TBTCVN, bà Lê Thị Thu Hằng - Phó Vụ trưởng Vụ Giám sát công ty đại chúng, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCKNN) cho biết, UBCKNN cũng như các Sở giao dịch chứng khoán (SGDCK) đặc biệt chú trọng đến việc tăng cường tính minh bạch của báo cáo tài chính (BCTC) của công ty niêm yết (CTNY), nhằm giúp cho các nhà đầu tư (NĐT) có thông tin đầy đủ, chính xác, kịp thời về tình hình tài chính của doanh nghiệp trước khi đưa ra quyết định đầu tư.

Chất lượng thông tin tài chính được nâng cao sẽ thúc đẩy thị trường chứng khoán minh bạch, phát triển bền vững.

Pháp luật kế toán, kiểm toán và chứng khoán có quy định chi tiết về việc các CTNY phải công bố thông tin (CBTT) BCTC quý, bán niên soát xét, kiểm toán năm theo thời hạn quy định, cũng như nghĩa vụ giải trình của CTNY khi có sự chênh lệch số liệu (giữa BCTC soát xét, kiểm toán với BCTC tự lập), khi ý kiến kiểm toán không phải là ý kiến chấp nhận toàn phần. “Các CTNY không tuân thủ nghĩa vụ CBTT về BCTC sẽ bị xem xét, xử lý vi phạm nghiêm để đảm bảo tính răn đe trên thị trường” – bà Lê Thị Thu Hằng nhấn mạnh.

Trong thời gian qua, tình hình CBTT về BCTC của CTNY trên TTCK đã có bước cải thiện đáng kể, thông tin về tình hình tài chính của doanh nghiệp ngày càng minh bạch hơn. Tuy nhiên, theo đại diện UBCKNN, trên thực tế, vẫn còn tồn tại những thiếu sót, vi phạm.

“Đối với các trường hợp này, SGDCK, UBCKNN đều kịp thời nhắc nhở, xem xét xử lý vi phạm theo quy định và CBTT công khai trên cổng thông tin điện tử của các SGDCK, UBCKNN. Trường hợp CTNY vi phạm nghiêm trọng nghĩa vụ CBTT, cổ phiếu của công ty còn bị đưa vào diện hủy niêm yết bắt buộc, bị hạn chế giao dịch. Với việc xử lý nghiêm các hành vi vi phạm về CBTT BCTC của các CTNY, UBCKNN kỳ vọng sẽ tạo một môi trường đầu tư minh bạch cho các nhà đầu tư trên TTCK Việt Nam” – bà Thu Hằng thông tin.

Xử nghiêm các công ty kiểm toán nếu có sai phạm

Theo đại diện UBCKNN, việc kiểm soát, giám sát hoạt động kiểm toán được quy định tại Luật Kế toán, Luật Kiểm toán, các nghị định và thông tư hướng dẫn. Theo đó, bản thân công ty kiểm toán (CTKT) phải xây dựng quy chế kiểm soát chất lượng dịch vụ kiểm toán; kế toán viên, kiểm toán viên phải tuân thủ chuẩn mực đạo đức nghề nghiệp kế toán, kiểm toán để đảm bảo tính độc lập, khách quan khi thực hiện kiểm toán BCTC. Về phía cơ quan quản lý TTCK, UBCKNN đã và đang phối hợp chặt chẽ với Cục Quản lý Giám sát kế toán, kiểm toán (Bộ Tài chính), Hội kiểm toán viên hành nghề Việt Nam để tăng cường giám sát chất lượng kiểm toán BCTC CTNY.

Theo đó, định kỳ hàng năm thực hiện rà soát, lựa chọn các CTKT đáp ứng tiêu chuẩn, chất lượng vào danh sách các CTKT được chấp thuận kiểm toán các đơn vị có lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực chứng khoán. Theo quy định pháp luật, hàng năm Bộ Tài chính và UBCKNN công bố danh sách các các CTKT được chấp thuận kiểm toán các đơn vị có lợi ích công chúng thuộc lĩnh vực chứng khoán trên cơ sở hồ sơ đề nghị của các CTKT.

Cùng với đó, cơ quan quản lý cũng thực hiện công tác kiểm tra định kỳ, bất thường đối với các CTKT được chấp thuận và xử lý nghiêm các sai phạm phát hiện qua kiểm tra (đình chỉ CTKT và kiểm toán viên được chấp thuận, chuyển cơ quan điều tra,...).

Bên cạnh đó, các cơ quan cũng thực hiện giám sát chất lượng dịch vụ kiểm toán của các CTKT thông qua phản ánh của các phương tiện thông tin đại chúng, đơn thư của cổ đông và các thông tin khác thu thập được trong quá trình quản lý, mời một số CTKT đến làm việc để làm rõ các vấn đề trong công tác kiểm toán báo cáo tài chính của các CTĐC. Trường hợp phát hiện sai phạm đều được xử lý nghiêm theo quy định.

Vừa qua, Bộ Tài chính đã có chỉ đạo tăng cường công tác kiểm tra, giám sát vi phạm đối với việc lập BCTC, CBTT tài chính của CTNY và CTĐC, nhằm nâng cao chất lượng thông tin tài chính và tính minh bạch, bền vững cho TTCK. Bà Lê Thị Thu Hằng cho biết, thực hiện chỉ đạo của Bộ Tài chính, UBCKNN đang tăng cường rà soát các BCTC kiểm toán. UBCKNN cũng đã có kế hoạch kiểm tra 11 CTKT trong năm 2022. “Quan điểm của UBCKNN là xử lý nghiêm theo quy định, sai đến đâu, xử lý đến đó” – bà Thu Hằng nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, đại diện UBCKNN còn cho biết, trong cơ cấu tổ chức hoạt động của CTĐC có các cổ đông, hội đồng quản trị và ban kiểm soát trực tiếp giám sát hoạt động thường xuyên, liên tục của doanh nghiệp. Hơn nữa, đại hội đồng cổ đông sẽ quyết định các vấn đề quan trọng nhất trong doanh nghiệp; do đó các cổ đông cũng cần nâng cao vai trò của mình trong việc giám sát hoạt động của doanh nghiệp.

“Với sự tăng cường giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước, sự phối hợp của hiệp hội nghề nghiệp và các cổ đông, việc giám sát BCTC của CTĐC được tăng cường, chất lượng thông tin tài chính được nâng cao, thúc đẩy TTCK minh bạch, phát triển bền vững” – bà Lê Thị Thu Hằng kỳ vọng.

Không ngừng hoàn thiện thể chế để giám sát và xử lý nghiêm sai phạm

Công khai, minh bạch là yêu cầu, nguyên tắc, mục tiêu của thị trường chứng khoán. Tuy nhiên, trên thực tế có trường hợp doanh nghiệp chưa quan tâm đúng mức đến nghĩa vụ lập báo cáo tài chính hoặc cố tình vi phạm dẫn đến báo cáo tài chính có sai sót, thậm chí gian lận. Tình trạng này cũng đã từng xảy ra với các thị trường chứng khoán trên thế giới. Đây là thách thức với cơ quan quản lý, đòi hỏi cơ quan quản lý phải không ngừng hoàn thiện thể chế, cập nhật, sửa đổi các chuẩn mực kế toán, kiểm toán, nâng cao năng lực, tăng cường công tác giám sát và xử lý nghiêm các sai phạm.

Duy Thái