Sau sự cố Formosa xả thải, biển có dấu hiệu hồi phục tích cực

Hội nghị có sự tham dự của các chuyên gia, nhà khoa học đầu ngành về môi trường. Ảnh: HY

Tham dự có đại diện các bộ, ban, ngành gồm: Bộ Tài nguyên và Môi trường, Bộ Y tế, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Bộ Khoa học và Công nghệ, Bộ Thông tin và Truyền thông, Viện Hàn lâm Khoa học xã hội Việt Nam cùng các nhà khoa học đầu ngành, các cơ quan chức năng liên quan tại địa phương Hà Tĩnh.

Ngay sau khi xảy ra sự cố môi trường biển nghiêm trọng, làm hải sản tại 4 tỉnh ven biển miền Trung từ Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế chết hàng loạt vào tháng 4/2016, các đơn vị khoa học công nghệ, các chuyên gia, nhà khoa học thuộc Viện Hàn lâm khoa học và công nghệ, Bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn, Bộ Quốc phòng, Đại học Quốc gia Hà Nội và các địa phương liên quan triển khai quan trắc, đánh giá, xác định mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường và suy thoái hệ sinh thái biển.

Tại hội nghị, GS.TS Mai Trọng Nhuận (Đại học Quốc gia Hà Nội) đã thuyết trình, đưa ra các chỉ số khoa học trên cơ sở kết quả phân tích của 1.080 mẫu kiểm chứng trong tháng 5, 331 mẫu trong tháng 6 và 68 mẫu tháng 8. Đem so sánh, đối chiếu với QCVN 10-MT:2015/BTNMT về chất lượng nước biển đã cho thấy chất lượng nước biển và trầm tích tại các khu vực được quan trắc đạt quy chuẩn đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh.

Về cơ bản, các thông số lý hóa, dinh dưỡng, kim loại nặng, nhóm hợp chất hữu cơ và tổng Coliform đều nằm trong giới hạn cho phép; giá trị thông số sắt, tổng phenol và xyanua (là nguyên nhân chính gây sự cố môi trường) trong nước biển có sự biến động tích cực.

Ông Hoàng Văn Thức, Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Môi trường, Bộ Tài nguyên và Môi trường phát biểu tại hội nghị. Ảnh: HY

Đối với sắt, kết quả quan trắc thời điểm tháng 5/2016, có 3,8% số mẫu vượt giới hạn cho phép, mức độ ô nhiễm cao nhất ở Hà Tĩnh và giảm dần đến Thừa Thiên Huế. Đến tháng 6/2016 chỉ còn 1,8 mẫu vượt giới hạn cho phép, tuy nhiên giá trị vượt không nhiều và chủ yếu mẫu tầng đáy. Như vậy hàm lượng sắt trong nước biển đã giảm đi đáng kể, số lượng mẫu có hàm lượng vượt giới hạn cho phép cũng đã giảm xuống.

Hàm lượng xyanua trong nước tháng 5/2016 giao động từ 0,002 - 0,1 mg/l, lớn hơn nhiều so với tháng 6/2016 (giá trị cao nhất là 0,002mg/l) và đều nằm trong ngưỡng cho phép của QCVN.

Tổng phenol trong nước biển tháng 5/2016 hầu như không phát hiện hoặc có giá trị thấp, tuy nhiên đến tháng 6/2016 có tăng lên và có 2,7% số mẫu vượt giới hạn cho phép, chủ yếu là mẫu tầng đáy. Đến thời điểm hiện nay, hàm lượng phenol trong nước biển đã giảm đến giá trị nhỏ hơn giới hạn cho phép.

Về chất lượng nước biển tại 19 bãi tắm thuộc 4 tỉnh từ Hà Tĩnh đến Thừa thiên Huế, theo kết quả giám sát liên tục của các địa phương từ đầu tháng 5 đến nay cho thấy, các thông số quan trắc đều nằm trong giới hạn cho phép của QCVN 10-MT:2015/BTNMT đảm bảo đáp ứng yêu cầu đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước.

Về diễn biến chất lượng trầm tích biển, các thông số đều có giá trị nằm trong giới hạn. Trên cơ sở kết quả phân tích 29 mẫu trầm tích trong tháng 5 và 146 mẫu trầm tích bề mặt, 16 điểm mẫu cột trầm tích cho thấy, hàm lượng phenol và xyanua có xu hướng giảm rõ rệt theo thời gian.

Tại các khu vực cách bờ 1,5km thuộc Sơn Dương - Hà Tĩnh, cửa Nhật Lệ - Quảng Bình do chịu tác động của dòng xoáy cục bộ, có một số thông số môi trường cao hơn so với các khu vực khác, nhưng vẫn nằm trong giới han cho phép, cần tiếp tục quan sát và quan trắc thường xuyên.

Hệ sinh thái trong nước biển tại 4 tỉnh bị ảnh hưởng đang dần phục hồi. Cá kích thước nhỏ và các động vật đáy cỡ lớn khác trên các rạn san hô đã có dấu hiệu phục hồi tích cực với mật độ cao hơn hẳn giai đoạn trước. Với cơ chế làm sạch tự nhiên của môi trường, hàm lượng các chất ô nhiễm đang có xu hướng giảm theo thời gian.

Hệ sinh thái rạn san hô, cỏ biển và nguồn lợi hải sản ở khu vực sau những tác động của sự cố môi trường bị suy thoái mạnh cả về đa dạng sinh học và quy mô nay đã bắt đầu có dấu hiệu hồi phục tích cực.

Trong thời gian tới, Bộ Tài nguyên và Môi trường sẽ tiếp tục quan trắc giám sát môi trường biển và hoạt động xử lý chất thải của Formosa. Xây dựng hệ thống thông tin, ứng dụng công nghệ hiện đại trong giám sát, không để xảy ra tình trạng tương tự.

Hải Yến