Sa Pa - những dấu ấn huyền thoại

Nhà thờ đá Sa Pa được các kiến trúc sư người Pháp thiết kế và xây dựng vào năm 1935. Là công trình được kiến thiết từ rất sớm, cùng với mảnh đất và con người nơi đây, nhà thờ đá Sa Pa cũng trải qua nhiều biến cố của lịch sử và được trùng tu nhiều lần. Thế nhưng, công trình vẫn được coi là dấu ấn duy nhất còn vẹn toàn của người Pháp trên mảnh đất Sa Pa. Nhà thờ nằm ở vị trí trung tâm thị trấn, bất cứ du khách nào đến Sa Pa cũng ghé thăm và chiêm ngưỡng kiến trúc đặc biệt này.

Tu viện cổ thuộc xã Tả Phìn, cách trung tâm Sa Pa khoảng 12 km về hướng Đông. Công trình mang nét đẹp cổ kính theo phong cách thời Pháp thuộc.

Công trình được xây dựng từ năm 1942, là nơi ở, truyền đạo của các nữ tu khổ hạnh thuộc dòng nữ tu Hội Thánh Kitô. Năm 1945, đoàn nữ tu đã di chuyển về Hà Nội, bỏ hoang tu viện. Trải qua bao thăng trầm lịch sử, tu viện cổ Tả Phìn chỉ còn lưu giữ lại được mảng tường rêu phong, nhuốm màu thời gian. Nơi đây bị bỏ hoang nhưng lại cuốn hút rất đông du khách dừng chân khám phá và chiêm ngưỡng.

Trong khuôn viên rộng hơn 2 ha của khách sạn Công Đoàn, có 8 tòa nhà đều xây theo kiến trúc Pháp, tuy nhiên chỉ có 2 tòa nhà còn giữ được nguyên bản, 3 tòa nhà được phục chế và 3 tòa nhà được xây mới trên nền biệt thự cũ.

Căn biệt thự số 2 và số 3 được gìn giữ nguyên bản từ khi xây dựng tới nay. Các biệt thự được xây dựng từ năm 1937 và năm 1941. Mỗi căn biệt thự có diện tích hơn 200 m2 với chiều cao từ 2 - 3 tầng. Những kiến trúc sư giỏi của Pháp đã lựa chọn đá để xây tường nhà. Vật liệu xây dựng đến nay cả trăm năm nhưng vẫn bền chắc.

Trạm Khí tượng Sa Pa mang kiến trúc biệt thự, nằm bên đường Thạch Sơn, trung tâm thị xã Sa Pa. Tòa nhà nổi bật bởi vẻ rêu phong, đượm nét thời gian và sự khác biệt bởi kiến trúc Pháp cổ. Đây là một trong những công trình được xây dựng khoảng những năm 1900, khi khám phá ra mảnh đất Sa Pa, người Pháp đã cử những kiến trúc sư giỏi sang thiết kế và xây dựng những căn biệt thự làm nơi nghỉ dưỡng cho sỹ quan.

Thủy điện Cát Cát nằm ven suối Hoa, thuộc địa phận thôn Cát Cát, xã Hoàng Liên. Đây là một trong những thủy điện đầu tiên được người Pháp xây dựng ở Đông Dương. Tháng 10/1925, quân đội Pháp huy động phu phen và tù nhân xây dựng đập thủy điện Cát Cát, với công suất thiết kế ban đầu là 50 kw.

Hiện thủy điện Cát Cát không còn phát điện, tuy nhiên vẫn được bảo vệ, lưu giữ để bảo tồn những giá trị về lịch sử và phục vụ phát triển du lịch. Không gian phía trong nhà máy thủy điện đầu tiên này được tận dụng làm nơi biểu diễn văn nghệ phục vụ khách du lịch. Một số hạng mục của nhà máy, như khung nhà điều hành, hệ thống máy phát điện, các cột điện… còn được bảo vệ nguyên vẹn.