Rối loạn tâm thần, tổn thương não vì bóng cười

Bóng cười (hay còn được gọi là Funkyball) là những quả bóng bay được bơm đầy khí N2O. Đây là một hợp chất không màu, không mùi và không hương vị. Khi hít phải loại khí này sẽ khiến cơ thể có cảm giác hưng phấn, vui vẻ, có thể cười nói mất kiểm soát, gây ảo giác khiến không gian xung quanh màu sắc và rực rỡ hơn. Bóng cười được nhiều người sử dụng để thư giãn, mà không hiểu rằng nó có tác hại lớn đến sức khỏe.

Mới đây, một nữ bệnh nhân 26 tuổi, trú tại TP.HCM, đã phải nhập viện điều trị vì có dấu hiệu ngộ độc sau khi sử dụng 6-7 quả bóng cười liên tục trong 2 ngày. Theo người nhà bệnh nhân, sau khi hít bóng cười, nữ bệnh nhân bắt đầu xuất hiện cảm giác kim châm, đi lại khó khăn, các biểu hiện tăng dần kèm theo rối loạn chức năng cơ vòng. Các biểu hiện này tăng dần, nhưng bệnh nhân không đi khám mà tự mua thuốc uống. Sau 15 ngày, bệnh tiến triển nặng hơn, bệnh nhân đi không vững mới đến bệnh viện để khám. Bệnh nhân được chẩn đoán tổn thương tủy cổ, liệt không đi lại được.

Thông tin từ Bệnh viện Đa khoa Medlatec cho biết, đơn vị này vừa tiếp nhận nam thanh niên 19 tuổi, ở Hà Nội, đến khám do hay quên, bồn chồn, lo lắng, run tay. Qua khai thác tiền sử thì phát hiện, hơn một năm nay, bệnh nhân này hít bóng cười, cần sa và thuốc lá điện tử. Qua thăm khám, bác sỹ chẩn đoán bệnh nhân bị rối loạn tâm thần và hành vi.

Mới đây, Bệnh viện Bãi Cháy (tỉnh Quảng Ninh) điều trị cho một bệnh nhân 15 tuổi bị tổn thương tủy cổ, tê yếu tay chân do ngộ độc khí N2O sau thời gian sử dụng bóng cười dài ngày. Trung tâm Chống độc (Bệnh viện Bạch Mai) cũng thường xuyên đón bệnh nhân nhập viện do sử dụng bóng cười. Điển hình là trường hợp một nam thanh niên nhập viện trong tình trạng bị liệt tứ chi, tổn thương nghiêm trọng tủy sống và hệ thần kinh sau hơn 2 năm sử dụng bóng cười. Liệu trình điều trị đối với bệnh nhân này có thể phải kéo dài hàng tháng và để lại nhiều di chứng về sau.

BS. Nguyễn Trung Nguyên, Giám đốc Trung tâm Chống độc cảnh báo, sử dụng bóng cười chứa khí N2O có thể dẫn đến nhiều biến chứng nguy hiểm, nhẹ thì có biểu hiện tê chân tay, giảm trí nhớ, rối loạn nhịp tim, suy giảm sức khỏe, trường hợp nặng có thể gây tổn thương nghiêm trọng đến hệ thống tủy sống, tổn thương não và rối loạn tâm thần.

Dù nguy hại là vậy, nhưng tỷ lệ giới trẻ sử dụng bóng cười ngày càng gia tăng và diễn biến phức tạp. Nguyên nhân là do giới trẻ có quan niệm lệch lạc là bóng cười mang lại sự “sành điệu”, “thời thượng”. Ngoài ra, lợi nhuận từ mua bán chất này rất cao, trong khi chế tài xử phạt vi phạm chưa đủ sức răn đe. Bên cạnh đó, người sử dụng bóng cười không bị xử phạt, dẫn đến tái phạm nhiều lần. Chính chế tài lỏng lẻo, thiếu sự răn đe khiến công tác phòng, chống vi phạm này gặp nhiều khó khăn.

Ông Nguyễn Thanh Phong, Cục trưởng Cục An toàn thực phẩm (Bộ Y tế) cho biết, Bộ Y tế đã ban hành Thông tư 24/2019/TT-BYT quy định quản lý và sử dụng phụ gia thực phẩm, trong đó nêu rõ, N2O là một phụ gia thực phẩm có chức năng làm chất khí đẩy, tạo bọt, chất khí bao gói, chống oxy hóa. Chất này được phép sử dụng trong một số loại thực phẩm như sữa lên men, cream, quả tươi gọt vỏ hoặc cắt miếng, mì ống, mì sợi… (quy định này phù hợp với quy định của Ủy ban Tiêu chuẩn thực phẩm quốc tế - Codex).

Các tổ chức, cá nhân sản xuất, kinh doanh phụ gia thực phẩm nói chung và khí N2O nói riêng phải tự công bố sản phẩm tại cơ quan quản lý an toàn thực phẩm địa phương và phải đảm bảo yêu cầu đối với phụ gia thực phẩm… Tuy nhiên, theo báo cáo của các cơ quan chức năng, việc lạm dụng, sử dụng không đúng mục đích khí N2O trong vui chơi, giải trí (sử dụng bóng cười) đang diễn ra ngày càng nhiều.

Để đảm bảo sức khỏe, đảm bảo an ninh, an toàn cho xã hội, Bộ Y tế đề nghị các địa phương giám sát, quản lý chặt chẽ việc sản xuất, kinh doanh, nhập khẩu, sử dụng N2O đúng quy định pháp luật. Theo đó, xử lý nghiêm các hành vi lạm dụng, sử dụng sai mục đích đối với khí N2O; tăng cường công tác thông tin, giáo dục, truyền thông đến người dân, đặc biệt là đối tượng thanh thiếu niên, học sinh, sinh viên về tác hại và hậu quả của việc lạm dụng sử dụng, sử dụng sai mục đích khí N2O.

Nhiều ý kiến đề xuất, cần siết chặt hoạt động nhập khẩu và bổ sung các quy định quản lý chặt chẽ trong hoạt động mua bán, kinh doanh khí N2O. Tăng cường công tác kiểm tra, giám sát, quản lý các loại hóa chất nhập khẩu. Đồng thời, tăng hình phạt đối với các cơ sở kinh doanh sử dụng khí N2O sai mục đích.

Mộc An