Phòng, chống 'bệnh quan liêu' trong đội ngũ cán bộ, đảng viên hiện nay

Xuất phát từ tầm quan trọng đó, ngày 25/10/2021 thay mặt Ban Chấp hành Trung ương Đảng, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng đã ký ban hành Quy định số 37-QĐ/TW thay thế cho Quy định số 47-QĐ/TW, ngày 01/11/2011 về 19 Điều đảng viên (ĐV) không được làm với nhiều điểm mới, trong đó, Đảng ta đã bổ sung, làm rõ điểm mới quan trọng là chống “bệnh quan liêu”, xa rời quần chúng của đội ngũ cán bộ (CB), ĐV.

Sinh thời, Chủ tịch Hồ Chí Minh khẳng định, “bệnh quan liêu là kẻ thù của nhân dân, của bộ đội và của Chính phủ”. Nhiều lần Người đã chỉ rõ, chủ nghĩa cá nhân là “tư tưởng mẹ” đẻ ra nhiều tư tưởng xấu, trái với đạo đức cách mạng và đạo đức công dân. Nó trói buộc, nó bịt mắt những nạn nhân của nó, những người này bất kỳ việc gì cũng xuất phát từ lòng tham muốn danh lợi, địa vị cho cá nhân mình, chứ không nghĩ đến lợi ích của giai cấp, của nhân dân. Chủ nghĩa cá nhân là một kẻ địch hung ác.

Chủ tịch Hồ Chí Minh từng chỉ ra những biểu hiện cụ thể của “bệnh quan liêu”: Chỉ đạo xa rời thực tế, xa quần chúng; áp dụng phương pháp mệnh lệnh hành chính; chỉ biết hô hào khẩu hiệu chỉ thị, xem báo cáo, làm việc qua loa; lời nói không đi đôi với việc làm; chủ quan, tự mãn, coi thường quần chúng;… “Miệng thì nói dân chủ, nhưng làm việc thì họ theo lối “quan chủ”.

Miệng thì nói “phụng sự quần chúng”, nhưng họ làm trái ngược với lợi ích của quần chúng, trái ngược với phương châm và chính sách của Đảng và Chính phủ”. Bác nói: CBĐV đặc biệt là những người lãnh đạo nào mắc phải bệnh này thì “có mắt mà không thấy suốt, có tai mà không nghe thấu, có chế độ mà không giữ đúng, có kỷ luật mà không nắm vững.

Theo Chủ tịch Hồ Chí Minh, quan liêu, xa rời, không yêu thương nhân dân tất yếu dẫn đến căn bệnh vô cảm, có thái độ thờ ơ, tắc trách, thiếu trách nhiệm của CBĐV trước những khó khăn, bức xúc và đòi hỏi quyền lợi chính đáng của nhân dân, thấy việc có lợi cho dân không dám làm, việc có hại cho dân vẫn làm ngơ, không giải quyết hoặc đùn đẩy trách nhiệm. Nguy hại nhất của tệ quan liêu, bệnh vô cảm “đã ấp ủ, dung túng, che chở cho nạn tham ô, lãng phí”; là “nguồn gốc của nạn tham ô, lãng phí”.

Để chống lại “bệnh quan liêu”, Bác căn dặn: Phải đồng tâm hiệp lực, phải kiên trì, quyết tâm chống đến cùng, phải làm có tổ chức, làm từ trên xuống dưới. Người chủ trương và chỉ đạo thực hiện xây dựng bộ máy Nhà nước tinh gọn, có hiệu lực pháp lý mạnh mẽ, hoạt động theo tinh thần “chú trọng thực tế, nỗ lực làm việc, phụng sự nhân dân”. Bên cạnh đó, cần đề cao trách nhiệm nêu gương của CBĐV, nhất là người đứng đầu.

Thấm nhuần tư tưởng của Chủ tịch Hồ Chí Minh về phòng, chống “bệnh quan liêu”, Đảng ta đã ban hành nhiều nghị quyết (NQ): NQ Trung ương 6 (lần 2 - khóa VIII); NQ Trung ương 4 (khóa XI); NQ Trung ương 4 (khóa XII). Ngày 25/10/2021, Tổng Bí thư Nguyễn Phú Trọng cũng đã ký ban hành Kết luận số 21-KL/TW của Hội nghị lần thứ tư, Ban Chấp hành Trung ương Đảng khóa XIII về đẩy mạnh xây dựng, chỉnh đốn Đảng và hệ thống chính trị; kiên quyết ngăn chặn, đẩy lùi, xử lý nghiêm CBĐV suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống, biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa”.

Thực hiện các NQ, chỉ thị của Trung ương về chống “bệnh quan liêu”, xa dân, thời gian qua, trong cả nước đã xuất hiện nhiều tấm gương tiêu biểu của CBĐV tận tụy với nhân dân, nhiều cách làm hay để gần dân, hiểu dân, phát huy sức mạnh từ nhân dân. Tuy nhiên, “bệnh quan liêu”, xa dân, vô cảm vẫn đang diễn biến hết sức phức tạp, gây ảnh hưởng đến niềm tin của nhân dân đối với Đảng, Nhà nước. Nguyên nhân của “bệnh quan liêu” thì có nhiều nhưng một trong những nguyên nhân rất quan trọng không thể không nhắc tới là nhận thức của một số CBĐV về vị trí, vai trò, sức mạnh của quần chúng nhân dân; chưa giải quyết thấu đáo quan hệ giữa CBĐV và quần chúng. Đáng nói là, một số CBĐV sa vào chủ nghĩa cá nhân dẫn tới suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; tự cho mình quyền đứng trên nhân dân.

Văn kiện Đại hội XIII của Đảng đã nhận định, công tác xây dựng Đảng về đạo đức vẫn còn có những hạn chế: Việc tu dưỡng, rèn luyện đạo đức, lối sống của một bộ phận CBĐV chưa thường xuyên, có biểu hiện suy thoái về tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống; vẫn còn tình trạng nói không đi đôi với làm; không tuân thủ nguyên tắc của Đảng, quan liêu, tham nhũng, lãng phí, cá nhân chủ nghĩa, cơ hội, thực dụng, bè phái, gây mất đoàn kết nội bộ; chưa nêu cao ý thức và trách nhiệm trước nhân dân;…

Đặc biệt, trong giai đoạn hiện nay, “bệnh quan liêu”, xa dân biểu hiện ở tất cả lĩnh vực của đời sống xã hội, nhất là trong những lĩnh vực “nhạy cảm” như đất đai, giải phóng mặt bằng, hỗ trợ, tái định cư,... dẫn đến tình trạng đơn, thư khiếu nại, kiến nghị kéo dài ở một số địa phương. Hay như trong công tác phòng, chống dịch Covid-19 vừa qua, không ít người đứng đầu cấp ủy Đảng, chính quyền cấp xã, cấp huyện và thậm chí là ở cấp Trung ương quan liêu, lơ là, thiếu sâu sát trong thực hiện nhiệm vụ, không nắm chắc chỉ đạo của Trung ương, của tỉnh; không nắm rõ tình hình dịch bệnh ở địa phương, vi phạm pháp luật;... làm ảnh hưởng nghiêm trọng đến niềm tin của nhân dân đối với sự lãnh đạo của Đảng.

Vì vậy, để khắc phục “bệnh quan liêu”, cấp ủy, tổ chức Đảng phải thường xuyên quán triệt, cụ thể hóa NQ, chỉ thị của cấp trên, bám sát thực tiễn cơ quan, đơn vị; đánh giá, nhận định đúng tình hình để xác định rõ những vấn đề cần tập trung lãnh đạo; coi trọng công tác kiểm tra, giám sát, nắm tâm tư, nguyện vọng của quần chúng nhân dân.

Cùng với đó, CBĐV phải thực hiện nghiêm việc tự phê bình và phê bình; thường xuyên tu dưỡng, rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng, nhất là học tập và làm theo phong cách làm việc gần dân, vì dân của Bác;... Thực tiễn đã chứng minh, ở đâu CBĐV, người đứng đầu thực sự gương mẫu, hết lòng vì dân thì ở đó được nhân dân tôn trọng, tin tưởng, niềm tin của nhân dân đối với Đảng được củng cố và tăng cường./.

Ths. Trần Văn Toàn (Trường Chính trị Lê Duẩn)