Phép thử với tân Ngoại trưởng Trung Quốc

Tân Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Tần Cương

Hãng thông tấn Tân Hoa Xã ngày 5-1-2023 dẫn bài viết của ông Tần Cương - tân Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc cho biết, ông tin tưởng vào tương lai của quan hệ Trung - Mỹ, mối quan hệ này “liên quan tiền đồ vận mệnh của hành tinh chúng ta”. “Cánh cửa cho quan hệ Trung - Mỹ đã mở ra thì sẽ không đóng lại. Tôi tin rằng người Mỹ cũng giống như người dân Trung Quốc, có tư tưởng cởi mở, thân thiện và chăm chỉ. Tương lai của toàn bộ hành tinh phụ thuộc vào mối quan hệ Trung - Mỹ lành mạnh và ổn định” - Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc nhấn mạnh.

Trước đó, ông Tần đã có khoảng thời gian làm Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ từ tháng 7-2021. Ông từng chia sẻ rằng, nhiệm kỳ Đại sứ tại Mỹ có ý nghĩa lớn với ông. “Thời gian ở Mỹ cũng nhắc nhở tôi rằng, quan hệ Washington - Bắc Kinh không nên là quan hệ cạnh tranh tuyệt đối, trong đó một bên phát triển còn bên kia phải trả giá. Thế giới đủ rộng để Trung Quốc và Mỹ cùng phát triển và thịnh vượng. Chúng ta không được để định kiến hoặc nhận thức sai lầm châm ngòi cho sự đối đầu hoặc xung đột giữa 2 bên” - ông nhấn mạnh.

Giới phân tích dự đoán việc Bắc Kinh bổ nhiệm ông Tần Cương cho vị trí Bộ trưởng Ngoại giao sẽ chứng kiến những thay đổi trong quan hệ Mỹ - Trung thời gian tới. Tuy nhiên, theo một bài viết trên chuyên trang chính trị Politico của Mỹ, sự chuyển biến hay không có thể quan sát ngay trong chuyến công du Trung Quốc sắp tới của Ngoại trưởng Antony Blinken.

Tuần trước, nhà lãnh đạo Trung Quốc Tập Cận Bình bổ nhiệm ông Tần Cương giữ chức Ngoại trưởng, nhưng có lẽ thông tin này khiến chính quyền của Tổng thống Joe Biden phải suy nghĩ bởi họ đã đối xử không chu đáo lắm với ông Tần thời còn làm Đại sứ Trung Quốc tại Mỹ. Nhiều tháng sau khi đến Washington D.C năm 2021, Đại sứ Tần Cương bị giới hạn trong các cuộc gặp với một số ít quan chức Mỹ. Theo 2 người biết về các mối quan hệ này, việc tiếp cận hạn chế đó diễn ra bất chấp nhiều lần phía Trung Quốc yêu cầu gặp gỡ các quan chức chính quyền cấp cao hơn.

Khi đó, Đại sứ Tần Cương đã phản ứng bằng cách dựa vào các tương tác cấp thấp hơn với các đại sứ khác cũng như các quan chức cấp tiểu bang, thành phố. Ông thậm chí còn đi chơi với đội bóng rổ Washington Wizards. Kinh nghiệm đó có thể có lợi cho ông với tư cách là Bộ trưởng Ngoại giao. Ông Ryan Hass - cựu quan chức tại Hội đồng An ninh quốc gia Mỹ nhận xét: “Việc tiếp xúc rộng rãi với bên ngoài sẽ giúp ông Tần Cương có được quan hệ tốt với lực lượng rộng lớn hơn đang truyền đạt chính sách đối ngoại của Mỹ”.

Nhưng nếu ông Tần bực bội với cách bị đối xử ở Washington thì những thông điệp chia tay đã không thể hiện điều đó. Trên Twitter hôm 2-1, ông bày tỏ “lòng biết ơn chân thành” đối với “sự hỗ trợ và giúp đỡ to lớn từ mọi thành phần của người dân Mỹ”. Phép thử về sự chân thành đó sẽ là thái độ đón tiếp Ngoại trưởng Blinken tới Trung Quốc đầu tháng tới. Chủ tịch Hội đồng Kinh doanh Mỹ - Trung Craig Allen cho biết: “Chúng tôi được biết Ngoại trưởng Blinken sẽ tới Bắc Kinh vào tháng 2, ngay sau Tết Nguyên đán. Nếu ông Tần vẫn còn một cái tôi bị tổn thương thì ông Blinken có thể đụng phải “bức tường” ngoại giao ở Bắc Kinh”.

Phải nói thêm rằng, trong lần ra mắt công chúng vào tháng 9-2021, ông Tần Cương trong vai trò Đại sứ đã củng cố danh tiếng là một đại diện gai góc của nền ngoại giao Trung Quốc bằng một bài phát biểu chỉ trích “những niềm tin sai lầm” của Mỹ và cảnh báo về việc vi phạm “lằn ranh đỏ” đối với lợi ích cốt lõi của Bắc Kinh ở các khu vực bao gồm Biển Đông, Đài Loan và Tân Cương. Một năm sau, vị Đại sứ này đã phát biểu trong cuộc họp báo dài gần 90 phút lên án những điều được cho là vi phạm chủ quyền của Trung Quốc cũng như bày tỏ sự thất vọng vì đã không ngăn được chuyến thăm Đài Loan của Chủ tịch Hạ viện Nancy Pelosi.

Hiện Ngoại trưởng Blinken vẫn chưa công bố lịch trình chuyến thăm, nhưng nhà ngoại giao hàng đầu nước Mỹ sẽ cần sự hợp tác của tân Ngoại trưởng Trung Quốc để giải quyết một danh sách các vấn đề ngày càng tăng bao gồm hợp tác chống ma túy và kho vũ khí hạt nhân ngày càng tăng của Bắc Kinh. Ông Tần Cương đã báo hiệu sự hợp tác như vậy là có thể. Viết trên Twitter hôm 1-1, ông Tần đã cảm ơn Ngoại trưởng Blinken vì “các cuộc gặp mang tính xây dựng” và mong muốn “tiếp tục mối quan hệ thân thiết” với ông Blinken.

Theo (Theo Politico/THX)