Nơi trọng tình, trọng nghĩa, hiếu khách, thật thà

Đi hoài không hết Cà Mau, bởi nơi nào cũng thấy vương vấn cái tình như ngôi nhà thứ hai của mình

Cô bạn là hướng dẫn viên du lịch tặng tôi cuốn sổ tay mà cô đã từng hướng dẫn khách dừng chân, có ghi chú những địa điểm ẩm thực tại những quán ăn đơn sơ ven đường nhưng ở đó là cả một câu chuyện về cốt cách con người, về cuộc sống bình dị, về văn hóa, về xứ sở Cà Mau…

Từ món mắm U Minh...

Món ăn mà tôi giới thiệu ở đây là món mắm cá đồng được làm bằng cá sặc của miệt rừng U Minh Hạ. Trên đường tác nghiệp, tôi dừng chân bên quán Quốc Sơn, một khu du lịch sinh thái còn vô danh nằm trong khu rừng tràm rộng gần 10ha (thuộc phân trường 2, Cty Lâm nghiệp U Minh Hạ), xã Khánh Thuận.

Anh Quốc chủ quán giới thiệu: Công thức làm lẩu mắm rất đơn giản. Tôi chỉ sử dụng nguyên liệu là mắm cá sặc đồng. Gia vị được trồng tại chỗ như sả cọng, ngãi mọi, nước dừa tươi, kèm theo các loại rau rừng (đọt choại, lá cách, nhãn lồng, bông súng). Mọi người có khen ngon là bởi lẩu mắm của tôi toàn là cá đồng như rô đồng, lóc đồng, lươn rừng...

Vì sao mắm của anh Quốc nổi tiếng Cà Mau? Đầu tiên là bởi nó đã ra đời cách đây tới 20 năm, sau nữa là cảm giác “hương rừng U Minh” mà quán của anh mang lại. Nhà sàn cất bên bìa rừng tràm hương thơm ngan ngát, cạnh đó là “vương quốc” mận đường, bên dưới cá đồng ục liên hồi, không gian thư thái với tiếng chim cu, sáo, cuốc, chích cồ…

Lặn lội xứ rừng U Minh này hơn 15 năm qua, từng chứng kiến cảnh chụp đìa bắt cá, rồi cách làm mắm truyền thống của người dân bản địa, tôi mới nghiệm ra, cá làm mắm phải là cá mùa dứt mưa (tầm tháng Chạp, tháng Giêng) - cá mập, thịt béo ngậy; muối thì phải là muối đen làm từ vùng Tân Thuận (Đầm Dơi) hay miệt Gành Hào (Bạc Liêu) mới có độ mặn thơm.

Ăn đến no bụng, quên thôi, ra về vẫn nhớ miệt rừng U Minh, nhớ nụ cười đôn hậu, chất phát của gia đình anh Quốc, của người dân U Minh...

...đến vinh danh bằng ẩm thực

Cốt cách của người miền Tây nói chung, Cà Mau nói riêng là trọng tình, trọng nghĩa, hiếu khách, thật thà... Thế nên mỗi khi đến vùng đất này, cốt cách không là tình người, là sự hồn hậu chăm sóc của người địa phương, là phong vị quê nhà trong những món ăn thì còn là gì nữa!

Lần theo nhật ký mà bạn tôi ghi lại, chắc đi hoài không hết Cà Mau. Bởi cứ qua khỏi những cánh rừng tràm hoa thơm hương mật, miền đất U Minh lại được khám phá trải nghiệm những nét đẹp rất khác. Đó là hòn Đá Bạc, nơi có cây cầu bắc từ đất liền ra hòn dài hàng trăm mét, kết nối những địa danh mang những huyền thoại bàn chân tiên, giếng tiên; chiến thắng vang dội của an ninh Việt Nam (chuyên án CM12) trên địa phận xã Khánh Bình Tây, huyện Trần Văn Thời.

Cụm hòn Đá Bạc có từ thời xa xưa, đến nay giữ vẹn nguyên. Những viên đá ngập nước là nơi trú ngụ của nhiều loài cá nâu, cá bóng mú, hào sữa…, toàn là những thứ đặc sản trứ danh miệt hòn mà nhà hàng nơi đây tự hào mang lên bàn tiệc, định danh cho nó: Cá nâu kho trái giác, cá bống mú nấu canh chua lá giang, hàu nướng, tái mù tạt để khi mỗi món sắp lên bàn ăn, món nọ phụ món kia mà chỉ nhìn thôi đã thấy thèm.

Lươn rừng U Minh mà nấu lẩu mắm thì còn gì ngon hơn

Đi hoài không hết Cà Mau, bởi nơi nào cũng thấy vương vấn cái tình như ngôi nhà thứ hai của mình. Đó là, anh Đức từ phương xa đến Đầm Dơi lập nghiệp, nhờ công thức làm tôm khô bằng con tôm đất sống từ hơn chục năm qua, giờ nổi danh trong nước; là câu chuyện về bà Hai Đồn tảo tần thức khuya dậy sớm canh từng chuyến biển, làm mắm cá mào gà miệt biển Cái Đôi Vàm, làm ra mắm biển nức tiếng Cà Mau...

Quê mình đâu chỉ có rừng tràm U Minh, rừng đước Cà Mau được công nhận Khu Ramsar thế giới mà còn có biển, có đồng lúa phì nhiêu, là nơi sản sinh ra những món ăn không lẫn vào đâu được. Ở đây mỗi món ăn người dân thường tự hào gắn nó với tên đất, tên quê để khi gọi tên là người xa quê ngay lập tức hình dung được mùi vị, màu sắc và sau đó là mẹ, là chị, là em nấu bếp quê nhà. Vậy nên, nếu có cuộc hành trình nào đó mà bạn mơ ước, hãy đi du lịch thưởng thức ẩm thực Cà Mau, vùng đất mà món biển cũng dậy thơm, món đồng cũng không thua kém.