Những phát hiện khảo cổ học chấn động loài người

Vết chân người sống cách đây 800.000 năm

Các nhà khoa học Anh đã tìm thấy một trong những dấu chân người cổ nhất trên hành tinh tại phía Đông nước Anh. Ước tính, dấu vết này có niên đại khoảng 800.000 năm.

Vết chân người được tìm thấy ở bãi biển tại Happisburgh trên bờ biển Norfolk Anh. (Nguồn: AP)

Bảo tàng Anh dẫn số liệu nghiên cứu cho biết dấu vết này được tìm thấy ở gần thành phố Happisburgh, quận Bắc Norfolk, được xem là bằng chứng sớm nhất của cuộc sống con người ở Bắc Âu.

Theo ông Nick Ashton, nhà khoa học thuộc bảo tàng, những dấu vết này được phát hiện tình cờ trong trầm tích đá vào tháng Năm năm 2013. Các nhà khoa học nhận định, những dấu vết này có thể là của năm người cả người lớn lẫn trẻ em, trong đó, người cao nhất có chiều cao là 175cm. Tuy nhiên những người cổ này thuộc về chủng tộc nào vẫn còn là một bí ẩn đối với các nhà nghiên cứu. Cho đến nay đây là dấu chân con người cổ đại có niên đại cao thứ ba được tìm thấy. Cổ nhất là dấu chân tại Tanzania có niên đại 3,5 triệu năm, "trẻ" hơn là dấu chân tại Kenya được con người để lại 1,5 triệu năm trước đây.

Đoạn đường xây cách đây 2.000 năm

Các nhà khảo cổ học ở thành phố lớn thứ hai của Hy Lạp phát hiện ra một đoạn đường cổ dài 70m do người Roman xây dựng cách đây 2.000 năm.

Đoạn đường dài 70m của người Roman được phát hiện.

Viki Tzanakouli, nhà khảo cổ học tham gia vào dự án khẳng định đây là một phần đường do người Roman xây dựng cách đây khoảng 1.800 năm, còn phế tích của một con đường có niên đại cao hơn do người Hy Lạp cổ đại xây dựng cách đó 500 năm nằm dưới con đường đó. Công trình xây dựng đường hầm được khởi công từ năm 2006 mang đến cơ hội hiếm hoi cho các nhà khảo cổ học khám phá khu vực bên dưới thành phố đông đúc, nhưng cũng khiến công trình phải hoãn thi công vài năm. Trước đó, năm 2008, các công nhân thi công hệ thống xe điện ngầm Thessaloniki phát hiện hơn 1.000 ngôi mộ, với một vài mộ chứa đầy kho báu, gồm đồ trang sức, đồng tiền vàng và một số tác phẩm nghệ thuật.

Chiến tranh hóa học cách đây 2.000 năm

Những dấu vết còn lại trong một ngôi mộ tập thể của lính La Mã vào năm 200 sau Công nguyên cho thấy, người Ba Tư đã sử dụng vũ khí hóa học từ rất sớm.

Các nhà nghiên cứu thuộc trường ĐH Leicester đưa ra kết luận dựa trên những phát hiện hỗn hợp khí độc trong một ngôi mộ của 20 lính La Mã cùng với vũ khí được tìm thấy tại Syria. Những người lính này đóng ở Dura-Europos, một thành trì của La Mã bên bờ sông Euphrates. Họ có nhiệm vụ bảo vệ thành trước sự vây hãm của quân Ba Tư vào khoảng năm 256.

Phát hiện mới không chỉ cho thấy người Ba Tư biết dùng vũ khí hóa học mà còn còn ghi nhận chiến thuật quân sự vây hãm của họ đã rất phát triển.

Không có nhiều tư liệu lịch sử về trận chiến này nhưng theo các nhà khảo cổ, quân Ba Tư đã vây hãm thành trì và đào những đường hầm xuyên qua tường thành nhằm xâm nhập vào trong. Chiến thuật này bị quân La Mã phát hiện và đã có những cuộc đụng độ dưới các đường hầm. Trong một cuộc chạm trán, quân Ba Tư dùng thổi khí độc để diệt gọn nhóm lính La Mã. Đó là lý do họ tìm thấy vũ khí trong ngôi mộ.

Tiến sĩ Simon James ở ĐH Leicester cho biết: "Phân tích kỹ vị trí các thi thể cho thấy họ đã dồn ứ ở miệng đường hầm và bị quân Ba Tư hạ độc". Vũ khí hóa học mà quân Ba Tư sử dụng có thể là hỗn hợp khí chứa SO 2 sinh ra trong các chất cháy thường tẩm trong các viên đạn bắn bằng súng bắn đá. “Phát hiện thật mới mẻ và có phần kinh hoàng, những người lính hẳn đã quằn quại khi chết ngạt. Tôi nghĩ rằng đây là bằng chứng khảo cổ học xưa nhất về vũ khí hóa học từng được biết”, tiến sĩ James nói.

Phát hiện mới còn thay đổi quan niệm cho rằng, quân Ba Tư không giỏi trong việc vây hãm. "Người Ba Tư cũng xảo quyệt giống người La Mã, tường thành đã không bị phá hủy nhưng quân La Mã vẫn thất bại", tiến sĩ James nói.

Đồ chơi tình dục cổ cách đây 28.000 năm

Theo báo cáo nghiên cứu, nhóm khảo cổ đã tìm thấy một chiếc dương vật giả bằng da thuộc, với đầu bằng gỗ trong cuộc khai quật tại một ngôi trường cổ xưa dành cho các kiếm sĩ ở thành phố duyên hải Gdansk của Ba Lan.

Phát ngôn viên của Cơ quan bảo tồn di tịch vùng ở Gdansk cho biết: "Dương vật giả được phát hiện trong một nhà xí và nó có niên đại vào nửa sau thế kỷ 18. Món đồ chơi tình dục này được chế tạo từ da, đặc và tương đối lớn với các lông cứng. Phần đầu gỗ được bảo quản tuyệt hảo. Ai đó có thể đã đánh rơi dương vật giả xuống nhà xí. Mọi người đều tò mò muốn biết hành động đó là vô tình hay cố ý".

Suốt hàng ngàn năm qua, các vật thể hình dương vật đã được sử dụng như biểu tượng làm tăng khả năng sinh sản và xua đuổi tà ma. Tuy nhiên, con người cũng bắt đầu dùng chúng như công cụ hỗ trợ "chuyện ấy" từ rất lâu trong lịch sử. Chẳng hạn như, các dương vật giả ở Thượng kỳ đồ đá cũ (Upper Palaeolithic) từng được xác định nhiều khả năng được dùng để thỏa mãn nhu cầu tình dục của người xưa.

Một tượng dương vật 28.000 năm tuổi, mới tìm thấy gần đây ở Đức hiện đang được coi là "đồ chơi tình dục cổ nhất" từng được phát hiện từ trước tới nay. Mặc dù các tượng dương vật được chế tạo bằng đá, nhưng các nhà nghiên cứu cũng khám phá ra những món đồ chơi tình dục được làm bằng gỗ, da thuộc và thậm chí cả bằng phân lạc đà trong các cuộc khai quật hoặc hình ảnh hay văn tự cổ.

Phẫu thuật hộp sọ hơn 3.500 năm

Nghiên cứu hộp sọ một người phụ nữ trong lăng mộ Trung Quốc chỉ ra rằng phương pháp phẫu thuật não có thể đã được thực hiện từ cách đây 3.500 năm.

Lỗ hổng trên họp sọ rộng khoảng 6cm. (Ảnh: China.org)

Phần hộp sọ có dấu vết lỗ khoan thuộc về xác ướp một người phụ nữ, sống cách đây khoảng 3.500 năm. Các nhà khảo cổ thuộc Đại học Cát Lâm phát hiện nó trong khu mộ Tiểu Hà, thuộc khu tự trị Tân Cương, phía bắc Trung Quốc.

Theo phát biểu của chuyên gia Zhu Hong tại cuộc họp thường niên về khảo cổ học, lỗ hổng trên sọ có đường kính 6cm. Đây là bằng chứng về phương pháp chữa lành các mô gần vết thương. Nhóm nghiên cứu kết luận rằng thủ thuật mở hộp sọ qua một vết mổ có thể đã được ứng dụng ở Trung Quốc từ 3.000 năm trước. Các chuyên gia xác định loại chất dính lâu đời nhất ở Trung Quốc từ một người đã qua đời cách đây 3.500 năm, trong cùng ngôi mộ này.

Các nhà khảo cổ học mới đây phát hiện một hầm rượu vang có niên đại khoảng 3.700 năm tuổi bên dưới một cung điện ở phía bắc Israel.

Hầm rượu cổ được phát hiện dưới một đống đổ nát của cung điện Canaan, gần thị trấn Nahariya, phía bắc Israel. Theo tính toán của các nhà khoa học, hầm rượu có niên đại khoảng 3.700 năm tuổi. Tại khu vực khai quật, họ phát hiện 40 bình gốm được dùng để đựng rượu, mỗi bình có dung tích khoảng 50 lít. Các bình gốm đựng rượu đều có đánh dấu giống nhau, có thể đều do một người thợ làm gốm sản xuất.

Dấu vết của hầm rượu gần 4.000 năm tuổi ở Israel. (Ảnh: George Washington University)

Andrew Koh thuộc Đại học Brandeis cho biết, kết quả phân tích hóa học các mẫu vật được tìm thấy ở khu vực này chứng tỏ đây không phải loại rượu uống thông thường mà mọi người hay uống hàng ngày, mà là loại rượu hảo hạng dành cho các bữa tiệc. Andrew cùng các thành viên trong nhóm nghiên cứu phát hiện dấu hiệu của các thành phần được dùng để nấu rượu như bạc hà, mật ong, nhựa cây, vỏ quế hay hương liệu từ cây tuyết tùng. Phân tích hóa học cũng cho thấy các bình gốm chứa rượu vang đỏ hoặc rượu vang trắng.

Patrick McGovern của Đại học Pennsylvania, một chuyên gia về sản xuất rượu vang thời cổ đại, cho biết việc phát hiện hầm rượu gần 4.000 tuổi này cung cấp một số thông tin quan trọng về sự phát triển của ngành sản xuất rượu ở vùng Canaan, từ đó lan truyền sang Ai Cập và qua Địa Trung Hải.

Hoàng Anh (tổng hợp)