Nhiều rào cản trong nỗ lực chống phân biệt sắc tộc ở Mỹ

Một người biểu tình bị cảnh sát Mỹ bắt giữ.

Các cuộc biểu tình bùng phát từ ngày 15/9 ngay sau khi tòa ra phán quyết cựu cảnh sát Stockley, 36 tuổi, không phạm tội giết người cấp độ 1 đối với vụ Anthony Lamar Smith, một người da màu 24 tuổi nghi là tội phạm ma túy bị bắn chết trong xe ô tô vào ngày 20/12/2011 khi đang chạy trốn sự truy đuổi của viên cảnh sát này. Khoảng 600 người biểu tình đã tuần hành từ trụ sở tòa án đến khu buôn bán ở thành phố St Louis để phản đối. Đụng độ đã xảy ra giữa cảnh sát và người biểu tình. Cảnh sát đã phải sử dụng hơi cay sau khi người biểu tình đập vỡ cửa sổ một thư viện, hai nhà hàng, ném đá và sơn bẩn lên nhà của Thị trưởng Krewson. Vụ việc đã khiến 10 nhân viên an ninh bị thương và 33 người biểu tình bị bắt giữ.

Bạo lực tiếp tục nổ ra tối 16/9 khi khoảng 100 người biểu tình, trong đó có một số người cầm gậy hoặc búa, đập vỡ cửa sổ và đụng độ với cảnh sát, dẫn đến 9 người bị bắt. Cảnh sát đã phải bắn hơi cay và đạn cao su nhằm giải tán những người biểu tình.

Đến ngày 18/9, cảnh sát Mỹ đã bắt giữ hơn 80 người khi cuộc biểu tình biến thành bạo lực đường phố đã bước sang đêm thứ ba tại thành phố St Louis thuộc bang Missouri. Cuộc biểu tình với hơn 1.000 người tham gia ban đầu biểu tình diễn ra trong hòa bình. Tuy nhiên, cảnh hỗn loạn tái diễn tương tự 2 ngày trước đó khi nhiều người biểu tình đập vỡ cửa sổ của các cửa hàng và cố chặn một đoạn đường dẫn lên xa lộ. Cảnh sát đã buộc phải dùng hơi cay và bắt giữ những người biểu tình chống đối lệnh giải tán.

Các cuộc biểu tình diễn ra 3 năm sau vụ một cảnh sát da trắng khác bắn chết nam thanh niên da màu không có vũ khí Michael Brown ở thành phố Ferguson cũng thuộc bang Missouri. Vụ việc này đã làm bùng phát làn sóng biểu tình ở thị trấn này cũng như ở nhiều địa phương khác trên toàn nước Mỹ.

Theo kết quả khảo sát của Gallup công bố mới đây có tới 49% người Mỹ cho rằng hệ thống luật pháp đang có xu hướng chống lại cộng đồng người Mỹ gốc Phi và 67% người da màu tin rằng họ không được đối xử công bằng như người da trắng trong các vụ việc có liên quan tới cảnh sát. Trong khi đó, các cuộc biểu tình biến thành bạo lực tại các thành phố Ferguson, Baltimore, Dallas và Charlottesville trong thời gian qua đều bắt nguồn từ việc cảnh sát Mỹ bắn chết người da màu.

Tuy nhiên có một thực tế không thể phủ nhận là trong hàng chục năm qua, cộng đồng người da màu đã có những đóng góp quan trọng cho một nước Mỹ siêu cường và không ít người Mỹ gốc Phi thành công rực rỡ trên nhiều lĩnh vực từ văn học-nghệ thuật, thể thao, cho tới kinh tế-chính trị như “ông hoàng” nhạc pop Michael Jackson, diva lừng danh Whitney Houston, cựu Ngoại trưởng Mỹ Condoleezza Rice.... Sau khi nước Mỹ có Barack Obama, Tổng thống người da màu đầu tiên trong lịch sử, Washington đã có những điều chỉnh chính sách nhằm hạn chế tình trạng phân biệt sắc tộc, như tăng số lượng nhân viên da màu trong các lực lượng thực thi pháp luật.

Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng đó chỉ là những điểm sáng nhỏ không đủ để xóa bỏ được sự kỳ thị. Dưới thời chính quyền Tổng thống Donald Trump chống phân biệt sắc tộc cũng là một trong những chính sách quyết liệt. Vừa qua, Tổng thống Mỹ Trump đã ký ban hành thành luật đối với một nghị quyết của Quốc hội phản đối những người theo chủ nghĩa dân tộc da trắng, phong trào Người da trắng thượng đẳng, những người ủng hộ việc dùng vũ lực đe dọa người da màu, nhóm KKK (nhóm hội kín Ku Klux Klan với thuyết người da trắng là thượng đẳng) và các nhóm phân biệt sắc tộc khác.

Có thể thấy các cuộc biểu tình tại thành phố St Louis sau phán quyết của tòa án đối với vụ người da màu bị cảnh sát da trắng bắn chết năm 2011 tiếp tục là những rào cản trong nỗ lực chống phân biệt sắc tộc ở Mỹ. Điều này đòi hỏi chính quyền Mỹ cần có những chính sách và hành động quyết liệt hơn nữa để dẹp bỏ những mâu thuẫn còn tồn tại giữa các nhóm sắc tộc.

M.Châu