Ngừng khai thác, chủ mỏ đất đá cắt luôn tiền hỗ trợ của dân?

Hàng chục ha đất nông nghiệp ở thôn Phước Thuận - Phước Hậu xã Hòa Nhơn bỏ hoang do khai thác đất, đá gây ra. Ảnh: TRỌNG HÙNG

Hàng chục ha đất canh tác bỏ hoang

Gần 15 năm nay, người dân thôn Phước Thuận - Phước Hậu (xã Hòa Nhơn) phải chịu cảnh nắng bụi, mưa bùn bởi tình trạng khai thác đất, đá diễn ra rầm rộ bao quanh thôn. Điều đáng nói, hàng chục ha đất nông nghiệp đã bị vùi lấp do khai thác đất, đá gây ra. Ông Lê Văn Tuân, Trưởng thôn Phước Thuận - Phước Hậu, cho hay: Từ năm 2010 đến nay, hơn 20ha ruộng màu mỡ đã bị bồi lấp, trở nên khô cằn, không thể nào trồng được bất cứ cây gì. “Mặc dù, thành phố đã hỗ trợ phần diện tích bị ảnh hưởng hằng năm nhưng quá trình chuyển đổi ngành nghề cho người nông dân mất đất vô cùng khó khăn nhất là những năm gần đây khi các doanh nghiệp đã ngừng hoạt động nên không còn hỗ trợ, đền bù cho người dân theo cam kết đã ký trước đó”, ông Tuân nói.

Gia đình ông Huỳnh Cự, thôn Phước Thuận - Phước Hậu, có hơn 1 mẫu đất để làm ruộng thì trên một nửa nằm trong khu vực khai thác mỏ bị bồi lấp, phải bỏ hoang. “Nhà tôi được đền bù 2,4 triệu đồng/năm. Thế nhưng, sau khi mỏ đá, mỏ đất đóng cửa cũng đồng nghĩa với việc chủ mỏ không hỗ trợ cho người dân như trước đây. Đề nghị chính quyền địa phương sớm có hướng giải quyết trả lại mặt bằng để người dân sản xuất hoặc thu hồi đất và đền bù cho người dân”, ông Cự bày tỏ.

Tượng tự, ông Nguyễn Minh Ưu, thôn Phước Thuận - Phước Hậu, có hơn 1.000m2 đất nằm trong khu vực khai thác mỏ nên được các doanh nghiệp bồi thường hơn 3 triệu đồng/năm trong suốt nhiều năm. Nhưng từ năm 2020 đến nay, gia đình ông vẫn chưa nhận được tiền đền bù vì doanh nghiệp ngừng hoạt động.

Ông Trần Văn Thu, Chủ tịch UBND xã Hòa Nhơn, cho biết từ năm 2010 đến nay, toàn xã có hơn 50ha đất nông nghiệp không sản xuất được do các công ty khai thác đất, đá làm bồi lấp, thi công các dự án, hạ thấp cao trình cải tạo đồng ruộng. Có 18 xứ đồng tại 9 thôn bị ảnh hưởng; trong đó, có hơn 29ha đất nông nghiệp bị bồi lấp do việc khai thác mỏ đất, đá gây ra. Cũng theo ông Thu, trước đây các mỏ đá, mỏ đất có hỗ trợ đền bù theo vụ mùa, nhưng giải pháp này chỉ là tạm thời, bởi hiện tại đã có một số mỏ ngưng khai thác nên tiền hỗ trợ cũng bị chủ mỏ cắt luôn.

Xử lý theo quy định

Theo tìm hiểu của chúng tôi, hiện một một số doanh nghiệp khai thác mỏ đất, đá ở thôn Phước Thuận - Phước Hậu đã ngừng hoạt động nhiều năm nay, nhưng đến thời điểm này, hàng trăm hộ dân vẫn chưa nhận được tiền đền bù. Ông Trương Tấn Mạnh, Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường huyện Hòa Vang, thừa nhận các công ty, xí nghiệp khai thác khoáng sản trên địa bàn huyện đã gây bồi lấp đất sản xuất nông nghiệp của người dân và phải hỗ trợ đền bù theo quy định. Tuy nhiên, từ năm 2020 đến nay các chủ mỏ dừng hoạt động và không hỗ trợ cho người dân nữa.

Liên quan đến vấn đề này, ông Nguyễn Tấn Khoa, Phó Chủ tịch UBND huyện Hòa Vang, đề nghị UBND thành phố, Sở Tài nguyên và Môi trường sử dụng số tiền ký quỹ phục hồi môi trường các đơn vị đã đóng để hỗ trợ vụ mùa cho các hộ dân có đất sản xuất nông nghiệp bị ảnh hưởng, không sản xuất được. Theo Sở Tài Nguyên và Môi trường, hiện trên địa bàn xã Hòa Nhơn có 3 doanh nghiệp đang khai thác và hai khu vực có nợ liên quan đến khoáng sản. Khu vực thứ nhất có 4 doanh nghiệp đã ngừng hoạt động, khu vực thứ 2 có 3 doanh nghiệp tạm dừng chờ cấp giấy phép.

Theo ông Phạm Nam Sơn, Giám đốc Sở Tài Nguyên và Môi trường, khi hoạt động, khai thác khoáng sản, các doanh nghiệp phải thực hiện ký quỹ môi trường và tiền cược về môi trường. Theo đó, qua rà soát cho thấy, ở khu vực thứ nhất hiện còn ký quỹ 833 triệu đồng, khu vực thứ hai là 4,5 tỷ đồng. Tổng mức ký quỹ như hiện nay sẽ đủ chi trả hỗ trợ cho người dân. Vì vậy, sở sẽ tham mưu UBND huyện Hòa Vang mời các doanh nghiệp đã ký cam kết với người dân cam kết một lần nữa. Sau đó, nếu các chủ mỏ không thực hiện theo cam kết với người dân, sở sẽ đề xuất UBND thành phố xử lý theo quy định.

TRỌNG HÙNG