Nghịch lý nước sạch ở Long Thành

Trạm bơm nước thô tại hồ Cầu Mới của Công ty CP Cấp nước hồ Cầu Mới (H.Long Thành). Ảnh: H.Lộc

Mới đây, đơn vị được phân vùng cấp nước cho vùng đã có động thái lập kế hoạch và cam kết lộ trình thực hiện.

* Thiếu nước ngay cạnh nhà máy nước

Nhiều năm nay, người dân 5 xã: Bàu Cạn, Tân Hiệp, Phước Bình, Phước Thái, Long Phước của H.Long Thành không có nước sạch dù rất gần nhà máy nước của Công ty CP Cấp nước hồ Cầu Mới.

Ông Trương Công Niễm, Chủ tịch UBND xã Bàu Cạn cho biết, hồ Cầu Mới và nhà máy nước đều nằm trên địa bàn xã nhưng chưa một hộ dân nào được dùng nước sạch. Cũng theo ông Niễm, trước đây ở xã có công trình cấp nước sạch tập trung nông thôn nhưng đã ngưng hoạt động từ năm 2017. Những năm 2018, 2019 có HTX thông báo cho người dân đăng ký nước sạch nhưng chi phí bình quân hơn 6 triệu đồng/hộ nên người dân chưa chấp nhận. Gần đây, người dân muốn vào nước sạch vì chất lượng nước ngầm không đảm bảo theo khuyến cáo của cơ quan chức năng nhưng chưa có tuyến ống nhánh cấp nước.

Tại xã Tân Hiệp hiện có 4 hộ dân, 1 trạm y tế và 1 doanh nghiệp dùng nước sạch. Ông Trần Văn Tuấn, Phó chủ tịch UBND xã Tân Hiệp cho biết, trên địa bàn có 1 tuyến ống nhánh cấp nước sạch khoảng 3km nhưng số hộ dân dùng rất ít. Nguyên nhân thứ nhất là đầu tư hạ tầng chậm, thứ hai là chi phí vào nước sạch cao (khoảng 6,5 triệu đồng/hộ) so với thu nhập bình quân của người dân.

Ở xã Phước Thái số hộ dân dùng nước sạch cũng không khá hơn, 1 hộ. Bà Trần Kim Thanh, Trưởng ấp 3 chia sẻ, ban ấp và các đoàn thể đã tuyên truyền, vận động người dân vào nước sạch để đảm bảo sức khỏe, nâng cao chất lượng cuộc sống và đáp ứng tiêu chí nông thôn mới. Thế nhưng, vì chi phí cao nên nhiều hộ chưa đăng ký. Bà Thanh cho rằng, nếu có sự chia sẻ giữa chính quyền, doanh nghiệp và người dân trong đầu tư hạ tầng cấp nước cho dân thì tỷ lệ đăng ký, sử dụng sẽ tăng.

Báo cáo gửi UBND tỉnh mới đây của H.Long Thành thể hiện, tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch tại các xã phía Nam rất thấp: Long Phước 1,22%, Tân Hiệp 0,13%, Phước Thái 0,02% và 2 xã còn lại là Bàu Cạn, Phước Bình là 0%. Huyện cũng nêu lý do là công tác đầu tư hạ tầng cấp nước cho dân của đơn vị được phân vùng cấp nước quá chậm, chủ yếu cấp nước cho khu công nghiệp. Huyện nhiều lần đề xuất Sở NN-PTNT, Sở Xây dựng làm việc với Công ty CP Cấp nước hồ Cầu Mới về trách nhiệm và nghĩa vụ cấp nước sạch cho dân. Trường hợp công ty không thực hiện các sở tham mưu UBND tỉnh điều chỉnh phân vùng cấp nước để huyện kêu gọi đầu tư theo hình thức xã hội hóa.

* 50% hộ dân có nhu cầu sẽ làm đường ống

Tại phía Nam H.Long Thành có hồ Cầu Mới sức chứa 30 triệu m3 nước. Đây là công trình do Sở NN-PTNT đầu tư nhằm cung cấp nguồn nước phục vụ sản xuất nông nghiệp, khai thác nước cấp công nghiệp và sinh hoạt. Để đảm bảo hiệu quả công trình, UBND tỉnh chấp thuận cho Công ty CP Cấp nước Hồ Cầu Mới khai thác nước thô công suất 90 ngàn m3/ngày đêm để cấp nước sạch cho các khu dân cư lân cận thuộc H.Long Thành, H.Nhơn Trạch và cấp nước cho các khu công nghiệp.

Năm 2023 UBND H.Long Thành ban hành kế hoạch cấp nước sạch với tổng nhu cầu vốn giai đoạn 2023-2025 hơn 185 tỷ đồng. Trong đó vốn ngân sách khoảng 57 tỷ đồng, còn lại xã hội hóa.

Sau hơn 5 năm hoạt động, công ty vẫn chủ yếu cấp nước cho các khu công nghiệp với công suất khai thác khoảng 31 ngàn m3/ngày đêm, tương đương 34% công suất thiết kế.

Chia sẻ vấn đề này, ông Trần Phi Hùng, Giám đốc Công ty CP Cấp nước hồ Cầu Mới cho biết, trước đây, công ty hợp tác với HTX đầu tư cấp nước sạch cho người dân 5 xã của H.Long Thành. HTX khảo sát và đầu tư tuyến ống khu vực người dân có nhu cầu thật. Đến nay, HTX đầu tư được 19km đường ống tại 3 xã Long Phước, Tân Hiệp, Phước Thái nhưng chỉ có 74 hộ dân dùng nước sạch.

Cũng theo ông Hùng, tháng 10 vừa qua công ty đã làm việc với Sở NN-PTNT. Sau đó, công ty xây dựng kế hoạch với cam kết đầu tư mạng lưới đường ống cấp nước sạch cho dân. Phương án là phối hợp với các xã điều tra, khảo sát nhu cầu của người dân, khu vực nào người dân có nhu cầu đạt tỷ lệ 50%, công ty cam kết đầu tư từ quý I-2024 đến năm 2025. Sẽ ưu tiên khu vực chưa có đường ống nhánh tại 2 xã Bàu Cạn, Phước Bình.

3 xã còn lại là: Tân Hiệp, Long Phước, Phước Thái đã có đường ống nhánh nhưng hiệu quả sử dụng thấp, công ty kiến nghị UBND xã tuyên truyền, vận động người dân đấu nối sử dụng nước sạch. Khoảng 6 tháng/lần công ty sẽ khảo sát bằng phiếu, khi người dân có nhu cầu cao sẽ đầu tư đường ống.

“Chúng tôi ý thức vai trò, trách nhiệm của doanh nghiệp trong đảm bảo nguồn nước sạch cho người dân khu vực được phân vùng. Tuy nhiên, dự án thực hiện bằng 100% vốn doanh nghiệp và vốn vay, đầu tư khu vực có nhu cầu thấp sẽ khó thu hồi vốn. Công ty kiến nghị UBND H.Long Thành có cơ chế áp dụng các chính sách hỗ trợ từ nguồn vốn ngân sách để thực hiện dự án. UBND 5 xã đẩy mạnh tuyên truyền, vận động người dân đăng ký sử dụng nước sạch” - ông Hùng kiến nghị.

Phó chủ tịch UBND H.Long Thành Lê Hoàng Sơn cho biết, trên địa bàn có 2 công ty cấp nước nhưng tỷ lệ hộ dân dùng nước sạch còn thấp. Để hướng tới mục tiêu trở thành đô thị loại III, huyện đã xây dựng kế hoạch đầu tư xây dựng hệ thống cấp và thoát nước. Bên cạnh đó, Ban Thường vụ Huyện ủy đã thống nhất chủ trương hỗ trợ dự án cấp nước sạch cho dân, tỷ lệ là huyện hỗ trợ 70% và nhân dân đóng góp 30% giá trị. Các xã đang họp dân, lập hồ sơ đề xuất chủ trương đầu tư các dự án để người dân sớm có nước sạch sử dụng.

Hoàng Lộc