Nghệ An: Giải phóng mặt bằng Quốc lộ 48 vướng mắc bởi... bụi tre?

Vừa qua, trong quá trình thực hiện thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, của các cấp có thẩm quyền tại thị xã Thái Hòa, tỉnh Nghệ An chưa kết hợp hài hòa giữa lợi ích của Nhà nước với nhân dân, còn nhiều bất cập, không tuân thủ pháp luật theo Luật Đất đai 2013. Làm thiệt hại đến quyền lợi chính đáng của nhân dân, gây bức xúc trong dư luận, làm mất lòng tin của nhân dân đối với Đảng và chính quyền.

Như các bạn đã biết, ngày 24/4 chúng tôi đã có bài “Cần làm rõ khuất tất xung quanh việc giải phóng mặt bằng mở rộng Quốc lộ 48” và phản hồi thông tin nêu rõ cụ thể những văn bản và những điểm chưa rõ ràng của cán bộ UBND thị xã Thái Hòa (tỉnh Nghệ An) trong công tác kê khai, kiểm đếm, đo đạc và đền bù trên QL 48 thuộc gói thầu B3- 40, Dự án Tín dụng ngành Giao thông vận tải (GTVT) để cải tạo mạng lưới đường Quốc gia lần thứ 2.

Đại diện UBND thị xã Thái Hòa làm việc với phóng viên tại ngày 24/5 sau khi báo đăng 6 số phản ánh khuất tất, không minh bạch trong GPMB.

Chúng tôi sau đó đã tiếp tục phản ánh việc làm của Hội đồng Bồi thường hỗ trợ tái định cư (BTHTTĐC) và giải phóng mặt bằng thị xã Thái Hòa triển khai trong thời gian qua sự thiếu minh bạch trong công tác giải phóng mặt bằng khiến hộ dân trong diện đền bù giải tỏa phản ứng. Sau đó, ngày 29/3/2017 Ban QLDA 6 (Bộ GTVT) có Công văn Hỏa tốc số 81/GM - BQLDA 6 nội dung “Ban QLDA 6 tổ chức đoàn kiểm tra đánh giá hiện trạng các công trình nhà cửa, vật kiến trúc của các hộ dân lân cận khu vực thi công cầu Làng Mẹ (km 24+477) trên QL 48, tỉnh Nghệ An thuộc gói thầu B3-40, Dự án Tín dụng ngành GTVT để cải tạo mạng lưới đường Quốc gia lần thứ 2, thời gian 9h00 sáng, thứ sáu ngày 31/3/2017”. Đây là việc thể hiện trách nhiệm rất cao và kịp thời của Ban QLDA 6 sau khi báo phản ánh.

Khi có dấu hiệu khuất tất và không minh bạch bằng những nội dung có cơ sở pháp lý cụ thể và báo chí lên tiếng để đề nghị các cấp chính quyền xem xét giải quyết cho người dân, nhưng ông Phạm Văn Thạch - Phó Chủ tịch UBND thị xã Thái Hòa thay mặt UBND TX Thái Hòa đã có Công văn số 209/UBND-GPMB ngày 27/3/2017 gửi Ban Tuyên giáo Tỉnh ủy, Sở Thông tin và Truyền thông, Thị ủy, HĐND, Chủ tịch và Phó Chủ tịch thị xã, Thanh tra thị xã nhiều nội dung trái ngược những căn cứ trong tài liệu báo chí đã nêu.

Để làm rõ công văn của UBND TX Thái Hòa, phóng viên đặt lịch làm việc với UBND thị xã ngày 24/4/2017 để lấy tài liệu xác minh thêm thông tin công văn đã nêu nhưng đến 24/5 thì UBND thị xã Thái Hòa mới có lịch làm việc với PV, đây là động thái làm việc sau khi một số cơ quan báo chí khác cũng tiến hành điều tra những khuất tất xung quanh việc giải phóng mặt bằng trên QL48 do nhân dân phản ánh. Vậy vì điều gì mà ông Phạm Văn Thạch đã mời báo địa phương về viết ngược lại những phản ánh của nhân dân đang tố cáo, khiếu nại trong khi lẽ ra là ông phải có trách nhiệm giải quyết khiếu nại của nhân dân nên đã tạo dư luận hiểu nhân dân khiếu nại là không đúng gây phản ứng mạnh trong nhân dân về cách giải quyết của UBND trong việc này?

Chúng tôi đã đăng tải nhiều bài báo nêu lên những biểu hiện vi phạm trong lĩnh vực quản lý đất đai, vi phạm về chính sách và pháp luật, buông lỏng quản lý hành chính - kinh tế - trật tự an ninh xã hội, cấp đất trái với các quy định của pháp luật mà chính trách nhiệm thuộc về ông Phạm Văn Thạch - Phó Chủ tịch UBND thị xã Thái Hòa.

Trong công tác thu hồi đất phục vụ dự án, các bước đều không công khai minh bạch giá cả đền bù từng hạng đất, không minh bạch diện tích thu hồi các loại đất, nhân dân khiếu nại - tố cáo chưa được giải quyết thì đã chỉ đạo cho các lực lượng phá dỡ tài sản của nhân dân mặc dù không có một thủ tục pháp lý nào được rõ ràng tuyên truyền cho dân hiểu, tiền đền bù dân chưa nhận nhưng lại thông báo khai khống đã nhận, công tác giải phóng hành lang an toàn giao thông đang lẫn lộn, nhập nhằng với giải phóng mặt bằng với Dự án Tín dụng ngành giao thông vận tải để cải tạo mạng lưới đường quốc gia lần thứ 2. Không niêm yết công khai, không thông báo đến những người có quyền lợi và nghĩa vụ liên quan, chủ sở hữu đích thực của những thửa đất được thông báo GPMB. Quy trình và cách tiến hành không đúng quy trình, về chủ trương thì đúng nhưng cách làm có nhiều sai phạm.

Những gia đình tại địa bàn thị xã Thái Hòa đã có đơn tố cáo, khiếu nại gửi đến các cơ quan chức năng đề nghị xem xét làm rõ sự việc đồng thời trả lại quyền lợi chính đáng. Tuy nhiên, đáp lại những chứng cứ pháp lý cho nhân dân được hiểu và rõ ràng thì UBND thị xã Thái Hòa lại đưa ra những lý lẽ không thuyết phục, lấp liếm việc làm không đúng quy trình và thủ tục GPMB, nâng khống kiểm đếm, diện tích đất và tiền được đền bù chênh lệch nhau với bảng kê diện tích đất, giá được duyệt trước đó....

Tại buổi làm việc với PV ngày 24/5, đại diện UBND thị xã Thái Hòa có ông Phạm Văn Thạch - Phó chủ tịch TX Thái Hòa, ông Bùi Trọng Thảo - Chánh Văn phòng, ông Lê Đình Biển - Văn phòng đăng ký sử dụng đất, ông Nguyễn Đức Văn - Giám đốc Văn phòng đăng ký QSD đất, ông Hoàng Nghĩa Thái - Trưởng phòng Tài nguyên và Môi trường, ông Phan Văn Tý - Phó Giám đốc Công ty quản lý và xây dựng cầu đường Nghệ An, ông Nguyễn Thanh Tú - Trưởng phòng Quản lý đô thị, ông Nguyễn Ngọc Tuấn - Giám đốc Ban quản lý dự án, ông Lê Trung Dũng - phụ trách giải phóng mặt bằng dự án, ông Dương Ngọc Trung - Chánh Thanh tra TX Thái Hòa, ông Trần Thanh Hải - BQL dự án, ông Nguyễn Thứ Trung - Bí thư Thị đoàn TX Thái Hòa.

Khi chúng tôi hỏi có hay không những khuất tất tại công văn số 209/UBND-GPMB ngày 27/3/2017, ông Phạm Văn Thạch - Phó Chủ tịch thay mặt cho Chủ tịch UBND TX Thái Hòa cho biết, ngày 03/7/2016 đến ngày 15/7/2016 triển khai kiểm đếm tài sản trên đất của các hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng vậy trong khi đó cơ quan báo chí có tài liệu là Văn bản số 51/GM - GPMB ngày 27/7/2016 “Giấy mời - Thực hiện Quyết định số 1081/QĐ.BGTVT ngày 08/4/2016 của Bộ Giao thông vận tải về việc phê duyệt điều chỉnh, bổ sung dự án đầu tư Dự án Tín dụng ngành GTVT để cải tạo mạng lưới đường Quốc gia lần thứ 2. Hội đồng bồi thường hỗ trợ tái định cư và giải phóng mặt bằng thị xã Thái Hòa tổ chức cuộc họp công khai quy hoạch, chủ trương thu hồi đất để thực hiện dự án: Tín dụng ngành GTVT để cải tạo mạng lưới đường Quốc gia lần thứ 2”.

Với thành phần kính mời: Đại diện UBND thị xã: ông Phạm Văn Thạch, Phó Chủ tịch UBND, Chủ tịch Hội đồng BTHTTĐC và GPMB thị xã -Mời chủ trì cuộc họp cùng Đại diện các phòng TNMT, QLĐT, TCKH, VP.ĐKQSDĐ, Ban QLDA đầu tư xây dựng, Đại diện UBND xã Nghĩa Thuận, UBND xã Đông Hiếu, Ban QLDA dự án 6 - đúng 7h30 phút ngày 29/7/2016”, được ký đóng dấu UBND TX Thái Hòa tỉnh Nghệ An “Chủ tịch” Phạm Văn Thạch.

Rõ ràng, trong Giấy mời của UBND Thị xã Thái Hòa ngày 27/07/2016 đối với ông Phạm Văn Thạch là trái với quy định của pháp luật. Bởi lẽ, ông Phạm Văn Thạch, Phó Chủ tịch thị xã đã thiếu hiểu biết pháp luật hay cố tình “lờ” đi các quy định của pháp luật khi lấy danh nghĩa thẩm quyền của mình để vượt mặt Chủ tịch UBND thị xã khi ra văn bản. Theo thể thức văn bản hành chính được ban hành đã sai về mặt “Thể thức”, “Thẩm quyền” và “Nội dung” vì không có văn bản hành chính nào về mặt Hội đồng BTHTTĐC và GPMB lại nhân danh “Chủ tịch Ủy ban nhân dân Thị xã Thái Hòa”, trong khi đó văn bản phải thể hiện ông Phạm Văn Thạch này chỉ “thừa lệnh” hoặc “thay mặt” Chủ tịch Thị xã Thái Hòa hoặc Phó Chủ tịch Thị xã Thái Hòa để ký vào văn bản này.

Tại buổi làm việc, chúng tôi yêu cầu làm rõ Thông báo số 33/TB-UBND Kết luận của ông Phạm Văn Thạch - Phó Chủ tịch UBND thị xã Thái Hòa. Tại mục 1: Giao cho Hội đồng BTHTTĐC và GPMB thị xã Thái Hòa phối hợp cùng với các phòng ban chuyên môn kiểm tra, rà soát lại các danh mục vật kiến trúc, xác định loại đất, giá cả bồi thường của hộ gia đình. Hoàn thành trước ngày 17/3/2017. Cung cấp lại cho hộ gia đình các hồ sơ liên quan đến dự án.

Và cuối cùng là “Kết luận của đồng chí Phạm Văn Thạch - Phó Chủ tịch UBND thị xã Thái Hòa tại cuộc họp ngày 14/3/2017. Yêu cầu Hội đồng BTHTTĐC và cùng các phòng ban liên quan, Ban QLDA6,Bộ GTVT,Công an thị xã Thái Hòa, Thanh tra giao thông khu vực 3, Công ty cổ phần quản lý và xây dựng cầu đường Nghệ An, Chủ tịch UBND xã Đông Hiếu, cùng hộ gia đình ông Phạm Xuân Thành và bà Nguyễn Thị Thơ căn cứ kết luận triển khai thực hiện nghiêm túc theo quy định của pháp luật” khi chưa đo đạc, kiểm đếm.

Tuy nhiên, đến sáng ngày 16/3/2017, ông Thạch đã phớt lờ văn bản mới họp ngày 14/3 mà ông đã kết luận và chỉ đạo phải thực hiện nghiêm túc, ông đã chỉ đạo cho máy xúc để xúc phá dỡ những bụi tre khi chưa xác định rõ ràng theo kiến nghị của dân.

Lý giải về việc làm này, ông Thạch cho rằng: “Bản chất của việc xúc phá dỡ bụi tre của hộ gia đình ông Phạm Xuân Thành và bà Nguyễn Thị Thơ đây không phải là buổi cưỡng chế giải phóng mặt bằng là là đợt giải tỏa hành lang giao thông của UBND thị xã Thái Hòa. Công tác giải tỏa hành lang giao thông các tuyến đường trên địa bàn là nhiệm vụ thường xuyên, liên tục của UBND thị xã, UBND xã qua các thời kỳ”? Phải chăng câu trả lời này thể hiện bao nhiêu năm nay chính quyền nơi đây không giải tỏa đến bụi tre này mà đến nay do triển khai thi công làm cầu Làng Mẹ nên ngày 16/3 ông trực tiếp đứng ra chỉ đạo phá dỡ bụi tre, trong khi đó gia đình ông Thành bà Thơ cho rằng bụi tre được trồng lúc gia đình đến ở từ năm 1989 và gia đình đã nhiều lần lên UBND thị xã xin gặp ông Thạch cùng nhiều cuộc điện thoại nhưng ông không nghe máy và đến tận nhà riêng tuy nhiên không được đáp ứng.

Ngày 16/3 có mặt của nhóm phóng viên và ông Thạch tại nhà ông Thành và bà Thơ, gia đình rất bức xúc cách làm việc của ông Thạch và đã nói rõ việc mở đường gia đình rất ủng hộ chủ trương của Nhà nước, gia đình xin gặp mục đích chỉ cần Hội đồng GPMB xuống kiểm đếm, đo đạc có mặt của gia đình là không cần tiền đền bù bụi tre mà chỉ cần sự đo đạc, kiểm đếm minh bạch, công khai. Sau khi báo chí vào cuộc ông Phạm Văn Thạch cung cấp cho các cơ quan ban ngành bằng văn bản kê khống “... Bụi tre do gia đình ông Thành, bà Thơ đã được bồi thường với số tiền là 2.0 triệu đồng”. Tại buổi làm việc đã nhận sai về nội dung này.

Chúng tôi hỏi các thành phần đại diện các phòng ban thuộc UBND TX Thái Hòa trong buổi làm việc tại sao trong giấy mời buổi họp toàn cán bộ thị xã và xã Nghĩa Thuận, xã Đông Hiếu với nội dung cuộc họp là gì tại sao lại họp tại UBND xã Nghĩa Thuận mà quyền lợi cả những hộ xã Đông Hiếu? Tại sao không mời những hộ gia đình có liên quan đến GPMB QL48 làm ảnh hưởng quyền lợi của họ? Liệu có khuất tất hay không? Và ngay trong ngày 27/7/2016 UBND thị xã Thái Hòa ra Quyết định số 1421/QĐ-UBND do ông Phạm Văn Thạch ký tên đóng dấu về việc “Phê duyệt kế hoạch thực hiện công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải phóng mặt bằng để thực hiện dự án: Tín dụng ngành GTVT để cải tạo mạng lưới đường Quốc gia lần thứ 2”.

Trong nội dung bản: Kế Hoạch Mục II: Yêu cầu thực hiện nêu rõ: “Đảm bảo việc giải phóng mặt bằng thực hiện đúng trình tự, thủ tục được quy định tại Quyết định số 58/QĐ-UBND ngày 13/10/2015 của UBND tỉnh Nghệ An”. Tại Mục III được ghi rất rõ: “Các bước tổ chức thực hiện việc thu hồi đất theo quy trình:

1- Họp công bố quy hoạch và triển khai chủ trương thu hồi đất. Hội đồng BTHTTĐC và GPMB, các phòng TNMT, QLĐT, TCKH, VP.ĐKQSDĐ, Ban QLDA đầu tư xây dựng, Đại diện UBND xã Nghĩa Thuận, UBND xã Đông Hiếu, Ban cán sự xóm và các hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng bởi dự án. Dự kiến ngày 29/7/2016 đến ngày 30/7/2016 địa điểm UBND xã Nghĩa Thuận” (Tuy nhiên nhiều hộ khẳng định không biết cuộc họp tại địa điểm UBND xã Nghĩa Thuận ngày 27/7/2016).

2- Tổ chức kê khai, kiểm kê tài sản, kiểm đếm đất đai và xác định nguồn gốc sử dụng đất đối với từng hộ gia đình bị ảnh hưởng. Thành phần tham gia: Đại diện Hội đồng, UBND xã, các xóm trưởng nơi có đất thu hồi và hộ gia đình, cá nhân bị ảnh hưởng. Nội dung công việc: Hội đồng bồi thường, hỗ trợ GPMB tiến hành kiểm kê tài sản trên đất của các hộ gia đình ảnh hưởng. Thời gian từ ngày 30/7/2016 đến ngày 02/08/2016”. Tuy nhiên tại Công văn số 209/UBND-GPMB ngày 27/3/2017 ghi rõ: Từ ngày 03/7/2016 đến ngày 15/7/2016 triển khai kiểm đếm tài sản trên đất của các hộ gia đình ảnh hưởng.

Trong Quyết định này tại mục 4- Niêm yết công khai phương án chi tiết, lấy ý kiến người bị thu hồi đất, trả lời cơ chế chính sách GPMB nêu: “Hội đồng phối hợp với UBND xã Nghĩa Thuận tổ chức niêm yết công khai, kết thúc công khai phương án bồi thường, hỗ trợ, tái định cư. Hướng dẫn, giải đáp những ý kiến thắc mắc, góp ý của người bị thu hồi đất và nhân dân liên quan đến phương án bồi thường, hỗ trợ và tái định cư - từ ngày 06/8/2016 đến 26/8/2016”.

Qua tài liệu được đối chiếu cho thấy Hội đồng BTHTTĐC và GPMB nhiều điểm không trùng khớp. Phải chăng chứng từ kiểm đếm, đo đạc từ ngày 03/7/2016 đến ngày 15/7/2016 đã được dựng lên sẵn khi chưa có thông báo và quyết định thông báo ngày 27/7/2016? Và bởi những chứng từ không đúng đó nên mới tổ chức họp lại một địa điểm xã khác và không mời các hộ gia đình liên quan? Tại buổi làm việc được đại diện UBND khẳng định Bàn giao GPMB là do chủ đầu tư cắm mốc hành lang giao thông đó là BQLDA 6 (chúng tôi sẽ nêu nội dung này trong bài sau).

Trong khi các hộ dân gửi đơn kiến nghị đến UBND thị xã Thái Hòa để mong muốn được đối thoại để giải quyết thì chính quyền nơi đây không hề có lịch làm việc theo kiến nghị và những hộ dân đã gửi đơn thư tố cáo, kiến nghị lên các cấp cao hơn. Tại buổi làm việc khi hỏi lịch công tác tại địa phương trong tháng 3 và tháng 4 thì ông Thạch cho biết kín cả lịch làm việc có những buổi chiều tôi có 3 cuộc họp. Khi chúng tôi nêu rõ lịch xuất cảnh thì ông Phạm Văn Thạch giải thích là đi tối thứ 6 (tức đêm ngày 31/3) và có giấy phép của Tỉnh ủy đi thăm thân.

Trong khi đó tại văn bản Chương trình công tác tháng 4 năm 2017 của Thị ủy Thái Hòa ngày 27/3/2017 trọng tâm công tác: “Thực hiện Nghị quyết Hội nghị Trung ương 4 (Khóa XII) và thực hiện các chương trình, đề án, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ thị xã lần thứ II trong đó ngày 03/4 là ngày sinh hoạt Đảng và ngày 04/4 là ngày họp Ban chỉ đạo diễn tập Khu vực phòng thủ Thị xã năm 2017”. Thực tế nhóm phóng viên điều tra đã có nguồn tin xác định ông Thạch đã xuất cảnh đi ra nước ngoài dài ngày tại sân bay Nội Bài vào thứ 5 ngày 30/3/2017 với hộ chiếu số B5330141 cấp ngày 16/6/2011 đi Nhật Bản trên chuyến bay VN 6346 và nhập cảnh về Việt Nam ngày 04/4 về trên chuyến bay VN385. Nhưng lương tháng 4 ông Phạm Văn Thạch đi nước ngoài du lịch nhưng vẫn được nhận mức lương là 8.811,251 đồng cao hơn tháng 3. Lương tháng 3 ông Thạch nhận 8.665,251 đồng?!

Câu hỏi cần được giải đáp tại buổi làm việc như sự chênh lệch diện tích đất đền bù cùng giá tiền đất vườn, đất ở tại Quyết định số 2262/QĐ-UBND ngày 28/11/2016 và Quyết định số 2037/QĐ - UBND ngày 31/10/2017 “Phê duyệt giá đất cụ thể phục vụ công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư để thực hiện hạng mục: Nâng cấp, cải tạo cầu Làng Mẹ, cầu Khe Son thuộc dự án Tín dụng ngành GTVT...” do ông Đinh Văn Thị, Phó Chủ tịch UBND TX Thái Hòa ký ghi rõ tại Điều 2 Quyết định này có hiệu lực kể từ ngày ký đến hết ngày 31/12/2016.

Tuy nhiên ngày 21/12/2016 ông Phạm Văn Thạch ra tiếp một Quyết định số 2583/QĐ-UBND “Phê duyệt phương án chi tiết bồi thường, hỗ trợ, tái định cư và giải phóng mặt bằng thực hiện hạng mục: Nâng cấp, cải tạo cầu Làng Mẹ, cầu Khe Son thuộc dự án Tín dụng...” phóng viên phát hiện sự chênh lệch số liệu được ghi là Diện tích hành lang giao thông...

(Còn nữa)

Thái Quảng và nhóm PVĐT