'NẾU' thị trường phái sinh mở trước một ngày...

Trên thế giới, thị trường chứng khoán phái sinh là một thị trường quen thuộc với các nhà đầu tư (NĐT) với nhiều cơ hội “sinh lời” đa dạng và những phương pháp ngừa rủi ro hiệu quả. Tuy nhiên, tại Việt Nam, thị trường này còn khá lạ lẫm với các NĐT.

Thị trường phái sinh (TTPS) được biết đến là một "kênh" để NĐT phòng tránh rủi ro đối với các tài sản cơ sở đang nắm giữ. Bởi, thị trường phái sinh sở hữu những ưu điểm hơn so với thị trường chứng khoán cơ sở như: hiệu ứng đòn bẩy cao, giao dịch thời gian thực(real-time; T+0), hay thanh toán tiền sau một ngày (T+1).

Một điểm quan trọng là NĐT có thể thực hiện giao dịch 2 chiều long-short và tham gia vị thế bán mà không cần sở hữu tài sản cơ sở.Đây là một cách hữu hiệu để NĐT dài hạn kiếm thêm lợi nhuận hoặc phòng ngừa rủi ro trong giai đoạn biến động ngắn hạn của thị trường.

Lấy ví dụ với thị trường cổ phiếu, NĐT chỉ có thể kiếm được lợi nhuận trong “thị trường giá lên”. Ngược lại, khi thị trường lao dốc, hay mã cổ phiếu giảm điểm, NĐT sẽ bị tổn hại lợi nhuận, và dẫn đến thua lỗ.

Nếu nhìn tổng thể thị trường, về dài hạn, xu hướng của thị trường sẽ là tăng điểm. Trong năm 2015, VN-Index đã tăng 6% và và năm 2016, tăng 16%. Tính trong nửa đầu 2017, VN-Index đã tăng 18%. Với xu hướng này, những NĐT dài hạn sẽ được hưởng lợi, nếu bỏ qua những biến động ngắn hạn của thị trường.

Tuy nhiên, trong một số trường hợp thị trường xảy ra biến động mạnh giảm điểm do ảnh hưởng bởi những thông tin “xấu” như các sự kiện như biển Đông, thị trường chứng khoán Trung Quốc lao dốc hay một số tin đồn khác… đẩy thị trường vào tình trạng bán tháo mạnh hoặc mất thanh khoản, sẽ không NĐT nào có thể “kiếm lời”.

Nếu TTCK Phái sinh mở cửa trước một ngày

Phiên giao dịch ngày 09/08 vừa qua là phiên giao dịch giảm điểm mạnh nhất của thị trường từ đầu năm 2017, VN- Index giảm 17,91 điểm (2,31%), HNX-Index giảm 1,22 điểm (1.19%); VN30-Index giảm 13,96 điểm (2%). Đây chính là một trong những diễn biến bất lợi ngắn hạn của thị trường mà những nhà đầu tư trên thị trường cổ phiếu cơ sở không hề mong muốn.

Tuy nhiên, với kịch bản thị trường cổ phiếu ngày 09/08, nếu có thị trường phái sinh, có thể sẽ xảy ra một “câu chuyện” khác với những NĐT tham gia thị trường phái sinh “sử dụng” sản phẩm hợp đồng tương lai chỉ số VN30.

Giả định tại thời điểm đầu phiên, NĐT xác nhận tin đồn bất lợi sẽ làm ảnh hưởng xấu đến thị trường, khiến các chỉ số giảm điểm, thị trường phái sinh sẽ là cơ hội cho NĐT kiếm lợi nhuận bằng việc bán khống hợp đồng tương lai chỉ số.

Cụ thể, trong phiên 09/08, chỉ số VN30-Index đã giảm 2% điểm, như vậy nếu NĐT mở vị thế bán HĐTL VN30 với mức ký quỹ trên thị trường phái sinh là 1/10 và đóng vị thế vào cuối phiên, NĐT có thể kiểm được khoản lãi lên tới 20% vốn, và ngược lại, những NĐT nào đã mua HĐTL VN30 ở mức giá cao có thể mất 20% thậm chí nhiều hơn.

Điều này là hoàn toàn có thể thực hiện nhờ những cơ chế tiên tiến của thị trường phái sinh là giao dịch T+0, thanh toán T+1, và giao dịch 2 chiều long – short.

Đối với những NĐT am hiểu thị trường phái sinh, họ có thể đã rất “nuối tiếc” với cơ hội kiếm lời ngày 09/08, “giá như” thị trường phái sinh mở cửa sớm hớn.

Từ ví dụ trên có thể thấy, thị trường phái sinh được đưa vào hoạt động sẽ giúp NĐT có thể bớt lo lắng về thị trường cơ sở, nơi vốn chỉ có thể “kiếm lợi” theo một chiều. Bởi khi tham gia thị trường phái sinh, NĐT có thể phòng ngừa rủi ro trong ngắn hạn của mình thông qua bán khống các Hợp đồng tương lai.

Trong trường hợp thị trường giảm mạnh và lỗ trên các cổ phiếu trong danh mục đầu tư của mình, NĐT vẫn có thể cover 1 phần nhờ lãi khi bán các HĐTL để phòng ngừa rủi ro.

Ngoài ra, những nhà đầu cơ khi nhận thấy thị trường xuống đáy có thể đầu cơ giá lên để kiếm lợi nhuận ngắn hạn. Với phương thức giao dịch T+0, NĐT có thể dễ dàng đóng vị thế để chốt lãi hoặc cắt lỗ trên sản phẩm phái sinh. Công cụ phái sinh ra đời sẽ mở ra nhiều cơ hội kiếm lợi nhuận cho NĐT, đồng thời giúp tăng thanh khoản cho thị trường cổ phiếu khi cung cấp công cụ phòng ngừa rủi ro giúp NĐT tự tin hơn khi giao dịch trên thị trường.

Hôm nay, ngày 10/08, thị trường chứng khoán phái sinh đã “mở cửa” và cơ hội cũng đã “mở” ra với các NĐT.