Mỹ và Trung Quốc 'nuôi' căng thẳng, Biển Đông sẽ có xung đột quy mô lớn?

Tranh chấp Biển Đông sẽ là một trong những vấn đề nóng trong vài ngày tới khi một số các quan chức trong chính quyền Tổng thống Mỹ Donald Trump hướng sự chú ý của mình vào sự hiện diện quân sự của Trung Quốc trong khu vực.

Cả ngoại trưởng Mỹ Rex Tillerson cũng như cố vấn cấp cao Steve Bannon đã coi những hoạt động của Trung Quốc tại các khu vực tranh chấp trên Biển Đông là ngòi nổ xung đột tiềm tàng.

Các tàu chiến Mỹ đang hoạt động trên Biển Đông.

“Chúng ta sẽ phải gửi một thông điệp rõ ràng tới Trung Quốc rằng trước tiên, họ phải dừng các hoạt động xây dựng của mình và tiếp đó, họ không được phép tiếp cận những hòn đảo tranh chấp”, ông Tillerson phát biểu trước Thượng viện Mỹ vào ngày 11/1.

Tương tự, ông Bannon thậm chí còn dự báo rằng một cuộc chiến tranh có thể sẽ xảy ra trong tương lai. “Chúng ta sẽ tham chiến tại Biển Đông trong vòng 5 đến 10 năm tới, đó là điều không thể bàn cãi. Trung Quốc đang bồi đắp đảo, biến những nơi đó thành những tàu sân bay cố định và đặt tên lửa lên đó”, ông Bannon phát biểu vào tháng 3 năm ngoái.

Động thái của Mỹ là một sự thay đổi lớn trong chính sách đối ngoại liên quan đến vấn đề Biển Đông. Dù vậy, đây là điều không quá ngạc nhiên khi ông Trump ngay từ khi còn tranh cử Tổng thống đã hứa sẽ áp dụng những chính sách mạnh tay hơn người tiền nhiệm Barack Obama.

“Những động thái đối phó của Mỹ trước những hoạt động trên Biển Đông của Trung Quốc cho đến nay đều không đủ để thay đổi cách ứng xử của nước này và đang khiến nhiều người tin rằng Trung Quốc sẽ thay thế trở thành thế lực mới trong khu vực. Việc đáp trả những hành động của Trung Quốc đã trở thành phép thử lớn khi Mỹ đang có cam kết hỗ trợ quân sự cho nhiều khu vực trên thế giới”, hai chuyên gia Amy Searight và Geoffrey Hartman viết trên tạp chí National Interest.

“Nếu những hành vi của Trung Quốc không có sự can thiệp của Mỹ, điều này sẽ gửi đi một thông điệp rằng sức mạnh của liên minh Mỹ đang suy yếu và ảnh hưởng đến uy tín của Mỹ trong vai trò một đối tác an ninh”, họ viết thêm.

Tuy nhiên, phần lớn các chuyên gia chính trị đều mong muốn các bên tìm cách giải quyết vấn đề bằng ngoại giao. Một nguyên nhân lớn đó là bởi phán quyết của tòa án quốc tế, được đưa ra vào tháng 7 năm ngoái, không có lợi cho tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc.

“Tuyên bố chủ quyền của Trung Quốc đã bị tòa án quốc tế bác bỏ khi Philippines đâm đơn kiện. Trung Quốc sau đó luôn bày tỏ rằng họ sẽ không chấp nhận quyết định trên. Có thể nói rằng Trung Quốc đã bị bất ngờ trước sự bác bỏ hoàn toàn đối với những tuyên bố chủ quyền của mình đối với các đảo tranh chấp. Rất có thể Trung Quốc đang xem xét lại tình hình và tập trung vào những khía cạnh có thể thỏa hiệp được trong tranh chấp Biển Đông”, ông Vinod Saighal, một chuyên gia chiến lược người Ấn Độ trả lời hãng tin Sputnik.

Tuy nhiên, ông cho rằng “tình hình Biển Đông có thể trở nên xấu đi” và “hai cường quốc có thể sẽ khiến xung đột trở nên leo thang. Đây là lúc để hai bên cần phải bình tĩnh, để những tiếng nói lý trí đẩy lùi nguy cơ này”, ông Saighal nói thêm.

Anh Tuấn (lược dịch)