Mùa sầu riêng trổ hoa

Cây sầu riêng đã gắn bó với vùng đất Kế Sách từ rất lâu. Ngày trước, việc nhân giống sầu riêng chủ yếu là từ hạt nên từ khi trồng đến lúc thu hoạch cũng mất cả chục năm. Nhưng giờ thì có sự hỗ trợ của khoa học kỹ thuật nên cây chủ yếu được nhân giống bằng kỹ thuật ghép, giúp rút ngắn thời gian từ khi trồng đến khi thu hoạch còn chừng 4 - 5 năm.

Dù không phải là loại cây đặc thù của địa phương nhưng khi bén duyên với vùng đất Kế Sách thì sầu riêng cho chất lượng trái rất ngon. Đến mùa sầu riêng là thương lái lại đổ xô về đặt cọc trước với chủ vườn. Những “tín đồ” đam mê hương thơm và vị ngọt béo của sầu riêng Kế Sách từ khắp nơi cũng tìm về thưởng thức.

Người trồng quét hoa sầu riêng. Ảnh: QUÁCH TẤN THUẦN

Trước kia, khi sầu riêng vẫn chưa được nâng tầm thành đặc sản thì mọi thứ đều tự nhiên. Cứ đến mùa gió chướng mạnh, độ cuối tháng Chạp là cây lại cho hoa, đến tháng Tư, tháng Năm âm lịch thì hương sầu riêng tỏa khắp làng quê. Người trồng cũng không cần phải trèo cây hái quả, cứ có gió mạnh là những trái chín tự động rời khỏi thân để dâng đời vị ngọt, hương thơm. Còn bây giờ thì mọi thứ đã khác, sầu riêng có mặt quanh năm trên thị trường nhờ những kỹ thuật trồng và chăm sóc đặc biệt, nhưng điều đó cũng làm cho người trồng phải tốn thêm nhiều công chăm sóc, nhất là trong giai đoạn cây cho hoa.

Hoa sầu riêng mọc ra từ các nhánh trên thân. Từ khi hình thành hoa đến khi hoa xổ nhụy kéo dài hơn 1 tháng, tùy vào kỹ thuật chăm sóc của người trồng. Lúc mới “lọt lòng”, hoa sầu riêng chỉ bé bằng nửa hạt đậu xanh, người trồng phải tăng cường tưới nước để hoa mau lớn. Đến gần một tháng thì hoa trưởng thành, các nụ hoa tròn bằng đầu ngón tay người lớn. Các nụ hoa từ xanh chuyển sang vàng rồi từ từ nứt ra bung cánh. Khi ấy, mùi hương hoa rất đậm, tỏa đi rất xa, chẳng thua gì mùi sầu riêng chín.

Trước khi hoa nở, người trồng sầu riêng có thể sử dụng nhiều loại thuốc bảo vệ thực vật giúp hoa to, khỏe nhưng khi hoa bắt đầu nở thì mọi thứ phải được đảm bảo một cách tự nhiên nhất, mọi tác động từ con người như phun thuốc, bón phân hay tưới nước đều có thể làm cho hoa rụng sạch. Lúc này, người trồng chỉ có một việc duy nhất là quét hoa, giúp hoa thụ phấn dễ dàng hơn.

Trước khi quét hoa sầu riêng thì cần phải chuẩn bị chổi, nguyên liệu làm chổi phải được chọn từ các chất liệu mềm để tránh tổn thương cho hoa. Thông thường ở quê tôi sử dụng loại chổi lông gà, gắn vào cây trúc để quét hoa. Mỗi chiều, khi mặt trời vừa chuẩn bị “ngon giấc”, sương bắt đầu mơn trớn trên những cành cây, ngọn cỏ thì người trồng sầu riêng cũng bắt đầu công việc của mình. Mỗi người một cây chổi, một đèn pin đội đầu là đủ. Hoa sầu riêng có rất nhiều mật, mỗi khi người quét đưa chổi lia qua chùm hoa là mật rơi xuống ướt cả thân người. Hoa càng nhiều mật thì sầu riêng càng trúng mùa.

Quét hoa sầu riêng tưởng chừng là đơn giản nhưng đây được xem là công đoạn phức tạp nhất đối với những người trồng sầu riêng, đòi hỏi người quét phải có kinh nghiệm và sự dẻo dai. Với những vườn sầu riêng nhỏ tuổi thì người quét đỡ vất vả, nhưng nếu như gặp phải những vườn cây lão chừng 20 - 30 năm tuổi thì người quét hoa phải leo trèo liên tục. Dù vậy, đối với những người tâm huyết với cây sầu riêng thì họ không bao giờ thuê người làm phụ, bởi chỉ có chủ vườn mới hiểu “tính nết” của từng cây trồng trong vườn nhà để quét hoa cho hiệu quả.

Hoa sầu riêng thường chỉ nở rộ trong vòng một tuần lễ rồi tàn. Lúc hoa mới nở, các cánh hoa mang trong mình một màu trắng tinh khôi, dần dà cánh hoa chuyển sang màu kem sữa và khi hoa ngả vàng thì cũng là lúc nó hoàn thành sứ mệnh của mình để cây bước vào giai đoạn xổ nhụy, chuẩn bị cho một thế hệ trái non mới ra đời. Tùy theo giống sầu riêng mà sau thời gian cây xổ nhụy từ 100 - 120 ngày là người trồng bắt đầu bước vào giai đoạn thu hoạch trái.

Dù chỉ tồn tại trong một thời gian ngắn, màu sắc của những cánh hoa sầu riêng cũng không mấy nổi bật so với sự quyến rũ của nhiều loài hoa khác, hương nồng của hoa sầu riêng đôi khi cũng làm nhiều người cảm thấy khó chịu nhưng với tôi, mỗi mùa hoa sầu riêng lại mang đến cho bản thân nhiều cảm xúc, nhiều tình cảm khó tả. Cùng với đó là niềm tin và hy vọng vào một vụ mùa bội thu.

QUÁCH TẤN THUẦN