Mùa đông lên xứ Tuyên sống chậm bên dòng sông Gâm, dưới 99 ngọn núi vờn mây
Hồ sinh thái Na Hang – Lâm Bình (tỉnh Tuyên Quang) chìm trong sương mây kỳ ảo vào những ngày mùa đông khiến bếp lửa trong những nếp nhà sàn bên hồ càng thêm ấm cúng.
Ngược dòng sông Gâm đến với huyện Lâm Bình, tỉnh Tuyên Quang, khung cảnh núi non nhấp nhô tràn xuống mặt nước, vươn đến tầng mây dễ khiến nhiều người liên tưởng đến vịnh Hạ Long. “Hạ Long trên núi” là nơi hội tụ của các dòng sông Lô, sông Gâm, sông Năng xuôi về lòng hồ thủy điện, với 99 ngọn núi “nơi phượng hoàng tìm về” đã đi vào huyền thoại của người dân nơi đây.
Vài năm gần đây, Khu du lịch sinh thái Na Hang – Lâm Bình đang trở thành điểm đến hấp dẫn của du khách ưa trải nghiệm. Cung đường đến với Lâm Bình qua những con đèo quanh co, trong tầm mắt là núi non trùng điệp với nhiều đỉnh cao trên 1.000, cuối hành trình là “viên ngọc xanh” giữa rừng già mang đến nhiều bất ngờ thú vị.
Mùa đông, cả vùng hồ chìm trong sương giá bàng bạc nhưng vẫn đượm sắc xanh yên ả. Khu vực hồ rộng trên 8.000 ha nằm trên địa phận cả 2 huyện Lâm Bình và Na Hang, trong đó đoạn rộng nhất lên tới 3km, kéo dài đến tận huyện Bắc Mê (Hà Giang).
Mặt nước mênh mang tĩnh lặng khiến cảnh tượng núi non kỳ vĩ như được “nhân đôi”. Chỉ cần dạo ven hồ, du khách cũng có thể bắt gặp những khung cảnh đẹp như tranh.
Mùa này, khách du lịch không còn tấp nập đi thuyền trên hồ, thăm hòn Cọc Vài (cột buộc trâu trời), leo núi hay tới các ngọn thác Khuổi Nhi, Vằng Dân,… mà tận hưởng cảm giác bình yên giữa núi rừng, tô điểm thêm sắc xuân của đào, mận nở sớm, lác đác hoa chuối rừng đỏ thắm.
Mỗi danh lam, thắng cảnh đều chứa đựng những sự tích, huyền thoại gắn với đời sống của 10 dân tộc nơi đây, nổi bật là các di tích lịch sử, khảo cổ, tâm linh như Di tích Quốc gia Đền Pú Bảo, Chùa Phúc Lâm, Xưởng Quân Khí H52 của Anh hùng Lao động Ngô Gia Khảm, Đền Pác Vãng, Đền Bà Chủa (Bà Chúa)…
Tìm hiểu, khám phá và “sống chậm” trong những bản làng của người Tày, H’Mông, Dao, Pà Thẻn… là trải nghiệm khó quên. Từ thị trấn Lăng Can tới Khuôn Hà, Thượng Lâm, những nếp nhà cổ thấp thoáng bên rặng tre, đan xen những nương lúa đang vào vụ cấy.
Người dân Lâm Bình đã tận dụng được vốn văn hóa đặc sắc của mình để xây dựng nên những bản làng văn hóa như Nà Tông (xã Thượng Lâm), Nậm Đíp (thị trấn Lăng Can). Trong đó, Làng văn hóa du lịch Nà Tông là 1 trong 130 bản làng du lịch của 11 nền kinh tế APEC được Ban Thư ký APEC chọn quảng bá giới thiệu trên website APEC.
Mỗi bản làng là một “bảo tàng” sống động với hàng chục nếp nhà sàn cổ của người Tày, nguyên vẹn kiến trúc và lối sinh hoạt truyền thống. Hiện nay, tại Lâm Bình có gần 60 homestay kết nối với nhiều đơn vị lữ hành. Năm 2023, huyện thu hút hơn 150.000 lượt khách trong nước và quốc tế, tổng doanh thu xã hội về du lịch hơn 151 tỷ đồng.
Nhiều gia đình được hỗ trợ kinh phí để làm du lịch cộng đồng, nỗ lực mang đến cho du khách những trải nghiệm như người bản địa: cùng giã bánh dày, đạp xe quanh bản, chơi đánh pam, đánh yến; thưởng thức đặc sản cá lòng hồ, thịt chua, cá chua, xôi ngũ sắc, bánh trứng kiến, thịt trâu gác bếp, da trâu khô,…
Bên ánh lửa trại, những hoạt động giao lưu với đội văn nghệ địa phương, hát then đàn tính, tái hiện cảnh nhảy lửa – nghi lễ huyền bí của người Pà Thẻn, nhảy sạp… tổ chức sôi nổi, rộn ràng.
Thời điểm này, các gia đình làm du lịch cộng đồng, homestay đều đang tất bật chuẩn bị cho dịp đón khách đông đúc vào đầu xuân năm mới, khi lễ hội lớn nhất trong vùng - hội Lồng Tông và Ngày hội văn hóa các dân tộc huyện Lâm Bình diễn ra. Anh Chẩu Đức Anh, homestay Vằng Dân cho biết đang bận rộn sửa sang lại cơ sở vật chất, đồng thời quảng bá mạnh mẽ trên các trang mạng xã hội để du khách biết đến những sản phẩm du lịch hấp dẫn của quê hương.
Du lịch gắn với cộng đồng cũng giúp phục dựng lại nhiều nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, các hoạt động trong lễ hội… giúp người dân có thêm sinh kế bền vững. Đây cũng là những nét văn hóa đặc trưng mà bất cứ ai cũng mong muốn khám phá khi đến với vùng cao Lâm Bình trong những ngày cuối đông, đầu xuân này.
