Lợi thế của Trung Quốc trong cuộc đua robot AI ở khu vực Vịnh Lớn (*)

Sự ra mắt gần đây của robot khởi nghiệp nhân tạo Hình AI, được hỗ trợ bởi các công nghệ của OpenAI, đã gây bão trên toàn cầu. Với sự hiểu biết tuyệt vời, robot hình người này thể hiện bước nhảy vượt bậc trong lĩnh vực robot thông minh.

Trọng tâm của sự hợp nhất mang tính đột phá này là trí tuệ nhân tạo. AI mới vượt trội hơn AI truyền thống bằng cách tích hợp trí thông minh vào các thực thể vật lý như robot, cho phép chúng nhận thức, học hỏi và tương tác linh hoạt với môi trường của chúng.

Cách tiếp cận mang tính cách mạng này không chỉ cho phép robot thích nghi và phát triển để đáp ứng với môi trường xung quanh mà còn mở đường cho sự chuyển đổi nhanh chóng hướng tới “nền kinh tế tự chủ”, biến đổi xã hội.

Ý nghĩa chiến lược của AI đã đặt nó lên hàng đầu trong cuộc đua công nghệ toàn cầu. Khi phân tích chuỗi cung ứng, những phát hiện của hai tác giả đã nêu bật vai trò then chốt của Khu vực Vịnh Lớn (Greater Bay Area) của Trung Quốc, với trung tâm là Thâm Quyến, trong chuỗi cung ứng AI của nước này. Sự thống trị này nhấn mạnh sự đóng góp quan trọng của khu vực này đối với lợi thế cạnh tranh của Trung Quốc.

Các công nghệ AI được thể hiện bao gồm hai lĩnh vực chính, “bộ não” robot được hỗ trợ bởi các mô hình nền tảng AI và nền tảng điện toán đám mây và “cơ thể” robot bao gồm các thành phần điện toán và phần cứng tích hợp.

Các thành phần cốt lõi của chuỗi cung ứng AI hiện thân bao gồm cảm biến tầm nhìn 3D, cảm biến lực để đo lực tác động lên hoặc bởi robot và hệ thống truyền động vi mô, là những động cơ và bộ truyền động thu nhỏ cho phép chuyển động và điều khiển chính xác.

Chúng cũng bao gồm các hệ thống kiểm soát lực chính xác giúp điều chỉnh lực đầu ra với độ chính xác cao, các mô-đun khớp robot cho phép khớp nối và chuyển động của các bộ phận khác nhau cũng như các mô hình nền tảng AI cung cấp hiểu biết rộng về thế giới, ngôn ngữ và nhiệm vụ.

Một yếu tố khác cũng quan trọng là chip AI chuyên dụng, chip điều khiển robot là bộ vi xử lý chuyên dụng quản lý hoạt động của hệ thống robot và nền tảng điện toán đám mây, cung cấp sức mạnh xử lý cho việc đào tạo mô hình AI.

Để đánh giá mức độ phân phối của chuỗi cung ứng AI được thể hiện, hai tác giả đã xác định các nguồn cung cấp hàng đầu từ Hoa Kỳ, châu Âu, Nhật Bản và Trung Quốc trong từng danh mục này. Kết quả cho thấy Trung Quốc chiếm 38% chuỗi cung ứng, trong khi Mỹ, châu Âu và Nhật Bản lần lượt chiếm 26%, 24% và 12%.

Đặc biệt, Trung Quốc vượt trội trong các lĩnh vực như cảm biến tầm nhìn 3D và mô-đun khớp robot, những lĩnh vực mà hiệu quả về chi phí mang lại cho nước này lợi thế đáng kể. Tuy nhiên, bất chấp những thành tựu này, Trung Quốc vẫn đứng sau Mỹ trong các lĩnh vực công nghệ quan trọng như mô hình nền tảng AI và chip AI.

Hơn nữa, một khía cạnh hấp dẫn trong phân tích của hai tác giả cho thấy rằng Khu vực Vịnh Lớn chiếm hơn 55% chuỗi cung ứng AI của Trung Quốc. Đáng chú ý, nếu xem xét riêng lẻ, Khu vực Vịnh Lớn sẽ chiếm 24% chuỗi cung ứng AI toàn cầu, ngang bằng với châu Âu và vượt qua Nhật Bản.

Khu vực Vịnh Lớn, bao gồm các thành phố quan trọng như Thâm Quyến, Hong Kong và Quảng Châu, đã phát triển thành trung tâm đổi mới công nghệ và sản xuất toàn cầu kể từ khi Trung Quốc gia nhập Tổ chức Thương mại Thế giới vào năm 2001, đóng vai trò quan trọng trong việc thúc đẩy nền kinh tế dựa vào công nghệ của Trung Quốc.

Trong những thập kỷ gần đây, khu vực này đã chứng kiến sự trỗi dậy của những gã khổng lồ công nghệ như Huawei Technologies, BYD, Tencent và DJI. Mỗi gã khổng lồ công nghệ đã trở thành một lực lượng toàn cầu quan trọng về AI và robot, cung cấp nền tảng vững chắc cho sự tiến bộ của Trung Quốc trong lĩnh vực AI hiện thân.

Tuy nhiên, vẫn còn một khoảng trống rõ ràng trong lĩnh vực chip AI robot, khi chưa xuất hiện nhân tố thông trị trong khu vực. Và mặc dù Huawei và Tencent đang phát triển các mô hình nền tảng AI của riêng họ, khả năng công nghệ của họ vẫn không phù hợp với các tiêu chuẩn hàng đầu do OpenAI và Google đặt ra, cho thấy các lĩnh vực cần tăng trưởng và cải tiến trong chiến lược phát triển AI của Trung Quốc.

Tóm lại, cuộc đua toàn cầu hướng tới AI nhấn mạnh một sự chuyển đổi then chốt trong cách các xã hội điều hướng nền kinh tế tự chủ. Khu vực Vịnh Lớn của Trung Quốc đang phát triển thành trung tâm của chuỗi cung ứng AI hiện thân, không chỉ có chuỗi cung ứng phức tạp và trưởng thành mà còn có những gã khổng lồ công nghệ thúc đẩy sự phát triển của các công nghệ AI tiên tiến.

Để đảm bảo lợi thế cạnh tranh trong cuộc đua AI hiện thân, Trung Quốc nên tập trung vào phát triển AI hiện thân ở Khu vực Vịnh Lớn và tăng cường đầu tư vào các mô hình nền tảng AI và chip AI.

(*) Greater Bay Area, còn được gọi là GBA, là Khu vực Vịnh Lớn, phát triển nhanh nhất thế giới, nối liền giữa Hong Kong, Macao và chín thành phố ở tỉnh Quảng Đông: Quảng Châu, Thâm Quyến, Châu Hải, Phật Sơn, Trung Sơn, Đông Quản, Huệ Châu, Giang Môn và Triệu Khánh. Các khu vực này nối liền và tạo thành một siêu đô thị – trung tâm đổi mới có sức ảnh hưởng toàn cầu. Nhưng sức hấp dẫn của GBA còn vượt xa hơn cả lĩnh vực kinh doanh.

* Tiến sĩ Shaoshan Liu là thành viên của Ủy ban Chính sách Công nghệ ACM Hoa Kỳ và là thành viên của Nhóm Cố vấn Ban Lãnh đạo Công nghệ của Học viện Hành chính Quốc gia Hoa Kỳ;

* Tiến sĩ Ding Ning là trưởng khoa điều hành của Viện Trí tuệ nhân tạo và Robot cho xã hội Thâm Quyến (AIRS)

(theo SCMP)

Hòa Bình