Kỳ II: Những người giữ lửa cho chèo An Hòa

Ông Đào Liên vẫn luôn đam mê với chèo. Ảnh: Minh Đường

Những người có chung đam mê ấy cùng là thànhviên của câu lạc bộ chèo phường Ninh Phong. Theo chị Bùi Thị Lát, chủ nhiệm câulạc bộ cho biết: Câu lạc bộ chèo phường Ninh Phong nòng cốt là đội chèo củalàng An Hòa. Câu lạc bộ hiện có 17 thành viên, trong đó có 4 nhạc công, còn lạilà những diễn viên. Mọi người có điểm chung là rất yêu thích nghệ thuật chèo vàmuốn lưu giữ, bảo tồn môn nghệ thuật này. Câu lạc bộ tập hợp các thành viên gồmnhiều lứa tuổi, song đông nhất là lớp người trung cao tuổi. Vào mỗi dịp hôịdiễn mọi người thường tập trung tại Nhà văn hóa phố An Hòa tập hát, múa, tâúnhạc. Vì mọi người ai cũng yêu thích chèo nên sinh hoạt của câu lạc bộ khá nềnếp, mọi thành viên đều tự giác, có ý thức tích cực đóng góp vào thành íchchung”.

Tìm hiểu thực tế hoạt động của CLB chèo phườngNinh Phong, người viết còn cảm động hơn khi bắt gặp những con người mà sự yêumến chèo không chỉ dừng lại ở trách nhiệm là thành viên của một câu lạc bộ, màhơn thế chèo với họ là những kỷ niệm, làmáu thịt, lẽ sống của chính cuộc đời họ. Có thể kể đến gia đình ông Đào Liên làmột ví dụ. Đào Liên là lớp hậu nhân của họ Đào, được thừa hưởng cái “gen âmnhạc” như một nỗi đam mê truyền thế. Đào gia xưa có ông Đào Đăng Đệ làm quannổi tiếng mê chèo. Họ này về sau có cụ Đào Cương thừa hưởng cái gen phong nhãđó. Đào Cương cùng với Vũ Ngọc Diệp, con trai cụ Hai Tiêu có công xây dựng nênđội chèo làng An Hòa nổi tiếng một thời. Từ cái nôi chèo An Hòa đã sản sinh ranhiều thế hệ những người yêu nghệ thuật đã chọn chèo làm nơi trao gửi sựnghiệp. Như gia đình ông Đào Liên có 3 thế hệ gắn bó với chèo chuyên nghiệp.Ngoài bản thân ông Liên, còn có con và cháu cùng gắn bó với chèo chuyên nghiệp.Đào Liên trước kia là nhạc công Đoàn văn công Sông Vân. Nghệ sỹ Đào Tuấn Hải,con trai ông Liên, một nhạc công kỳ cựu, một người sáng tác nhạc chèo có tiếnghiện nay. Cháu trai là Đào Như Hồng đang chỉ huy giàn nhạc cho Nhà hát chèoNinh Bình.

Gia đình cụ Vũ Mạnh Tuyên cũng “lớp cha trướclớp con sau” kết duyên với chèo. Xưa, cụ Tuyên thì đi bộ đội, làm “lính vănnghệ” diễn chèo suốt thời trai trẻ. Nay, con trai cụ Tuyên là Vũ Duy Đoàn thì theo nghề chèo chuyên nghiệphiện là nhạc công Nhà hát chèo NinhBình. Không chỉ yêu chèo, chọn chèo làm nghiệp, những gia đình như gia đình ĐàoLiên, Vũ Mạnh Tuyên còn tích cực đóng góp cho phong trào. Cả hai đều là thànhviên của Câu lạc bộ chèo phố An Hòa. Có những mùa Hội diễn nghệ thuật quầnchúng, nhà cụ Tuyên cả thảy 5 người cả già lẫn trẻ lên sân khấu biểu diễn.Trong khi ông Đào Liên thì giữ ngọn lửa làng chèo bằng việc mở những lớp dạynhạc cụ dân tộc, trong đó có nhạc chèo cho nhiều người, đặc biệt là các bạntrẻ. Từ lớp học của Đào Liên đã nhen lên ngọn lửa tình yêu với nghệ thuật chèotrong nhiều người. Và có không ít người trong số học trò của Đào Liên đã trưởngthành, gắn bó với chèo chuyên nghiệp.

Cũng nhờ có sựtận tụy, tấm lòng thiết tha với nghệ thuật chèo của những người như các ông VũMạnh Tuyên, Đào Liên mà họ đã truyền ngọn lửa đam mê nghệ thuật chèo đến nhữngthành viên khác trong CLB chèo phường Ninh Phong. Những tích chèo cổ, dài, trúctrắc nhờ bàn tay nhào nặn của “nhà biên kịch” Vũ Mạnh Tuyên, nhờ ngón đàn nuộtnà của nhạc công Đào Liên mà trở nên sinh động, gần gũi, có hồn cốt, mê hoặc,quyến rũ người xem chèo. Chính những người như họ là thỏi nam châm, hút nhữngngười yêu chèo đến với câu lạc bộ. Rồi cũng những người này làm lan tỏa tìnhyêu chèo của họ đến với người dân Ninh Phong. Những người mê chèo An Hòa nóiriêng và yêu chèo Ninh Phong nói chung đến nay vẫn còn nhắc nhở đến những gương mặt góp phần làm nên tên tuổi của chèo An Hoàtại nhiều hội diễn cấp tỉnh, toàn quốc như Đào Thị Kim Đón, Vũ Thị Thùy Chiến.Cô Đón hát hay, diễn giỏi từng mang về giải A Hội diễn nghệ thuật chèo khôngchuyên toàn tỉnh. Còn Thùy Chiến từng mang về 3 huy chương vàng Hội diễn nghệthuật quần chúng cấp tỉnh, 1 huy chương vàng ca trù Hội diễn nghệ thuật quầnchúng không chuyên toàn quốc. Ngoài ra còn nhiều con người không ít thì nhiêùđã nhiều năm sát cánh phong trào chèo của An Hòa cũng như Ninh Phong như: ĐàoMạnh Thường, Bùi Thị Lát, Nguyễn Thế Cường, Đào Thị Luyến...

Những nỗ lựckhông biết mệt mỏi của Vũ Mạnh Tuyên, Đào Liên cùng với sự góp sức của nhiêùthành viên câu lạc bộ chèo xã Ninh Phong đã góp phần gìn giữ được mạch chèo AnHòa trong quá khứ. Nỗ lực gìn giữ, truyền bá những làn điệu chèo nhìn ở một gócđộ khác chính là nỗ lực bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống. Và đó chínhlà một trong những hoạt động văn hóa giàu ý nghĩa và rất đáng khuyến khích.

Mai Phương