Kinh tế Đức thụt lùi trước 'đòn giáng' của lạm phát và lãi suất

GDP của Đức suy giảm 0,3% trong năm 2023 và chỉ còn cao hơn 1% so với cuối năm 2017 sau khi điều chỉnh theo lạm phát. Ảnh: The Glaze

Theo số liệu sơ bộ của Văn phòng Thống kê liên bang Đức (Destatis) công bố hôm 15-1, GDP của Đức giảm 0,3% trong năm 2023 khi các hoạt động kinh tế bị ảnh hưởng nghiêm trọng do lãi suất và lạm phát cùng tăng cao, bên cạnh chi phí năng lượng đắt đỏ.

“Sự phát triển kinh tế nhìn chung đã chững lại ở Đức vào năm 2023 trong một môi trường tiếp tục bị đánh dấu bởi nhiều cuộc khủng hoảng”, Ruth Brand, Chủ tịch Destatis, nhận xét.

Số liệu của Destatis cho thấy doanh số bán lẻ, xuất khẩu và sản xuất công nghiệp của Đức đều giảm trong năm ngoái. Các hộ gia đình cũng chịu áp lực nặng nề khi chi phí sinh hoạt tăng mạnh nhất trong nhiều thập niên. Destatis cho biết, tiêu dùng hộ gia đình của Đức giảm 0,8% trong năm 2023, về mức thấp hơn 1,5% so với trước đại dịch. Trong khi lĩnh vực sản xuất rộng lớn của đất nước này chịu áp lực lớn do chi phí năng lượng đắt đỏ, nhu cầu toàn cầu yếu và chi phí tài chính tăng cao.

Tổng giá trị gia tăng của ngành công nghiệp Đức, không bao gồm xây dựng, giảm 2% trong năm ngoái. Chi tiêu chính phủ giảm 1,7% khi các biện pháp hỗ trợ liên quan đến đại dịch Covid-19 bị rút dần.

Theo Destatis, GDP hiện tại của Đức vẫn cao 0,7% so với mức trước đại dịch Covid-19 nhờ sản lượng phục hồi trong năm 2021 và 2022. Tuy nhiên, GDP của nước này chỉ cao hơn 1% so với cuối năm 2017 sau khi điều chỉnh theo lạm phát. Ngược lại, nền kinh tế Mỹ đã tăng trưởng ở mức 13% sau khi điều chỉnh theo lạm phát trong cùng thời kỳ.

Theo IMF, Đức là nền kinh tế lớn hoạt động kém nhất thế giới vào năm ngoái. Tổ chức này gần đây ước tính, các nền kinh tế tiên tiến sẽ tăng trưởng trung bình 1,5% vào năm 2023, trong khi các nền kinh tế thị trường mới nổi và đang phát triển tăng trưởng 4%.

Sự thụt lùi của nền kinh tế Đức phản ánh sự kết hợp của nhiều lực cản đang làm đảo lộn mô hình kinh doanh tập trung vào xuất khẩu của nước này, từ tốc độ tăng trưởng chậm lại ở Trung Quốc đến giá năng lượng và lãi suất cao hơn, căng thẳng gia tăng xung quanh thương mại toàn cầu và quá trình chuyển đổi khó khăn sang năng lượng xanh. Triển vọng của Đức có vẻ không mấy khả quan khi không có dấu hiệu nào cho thấy có bất kỳ yếu tố mang tính chu kỳ và cấu trúc nào sắp được cải thiện.

“Tôi chưa bao giờ lo lắng đến thế về triển vọng trung hạn của Đức”, Dirk Schumacher, nhà kinh tế của ngân hàng Natixis, người đã theo dõi nền kinh tế Đức trong nhiều thập niên, bình luận.

Tổ chức Hợp tác và phát triển kinh tế (OECD) dự báo tăng trưởng của Đức tăng 0,6% trong năm 2024, nhưng điều đó vẫn khiến nước này trở thành một trong những nền kinh tế lớn tăng trưởng yếu nhất thế giới. Một số nhà phân tích đã hạ dự báo tăng trưởng của Đức kể từ khi Berlin cắt giảm kế hoạch chi tiêu để giải quyết khoản thiếu hụt lớn trong ngân sách do tòa án hiến pháp Đức ngăn chặn việc chuyển số tiền 60 tỉ euro chưa sử dụng từ các chương trình cứu trợ trong đại dịch Covid-19 sang các quỹ đầu tư xanh.

“Các điều kiện suy thoái kéo dài kể từ cuối năm 2022 ở Đức có vẻ sẽ tiếp tục diễn ra trong năm nay”, Andrew Kenningham, nhà kinh tế của Công ty tư vấn Capital Economics, nói và dự đoán GDP của Đức sẽ tăng trưởng bằng 0 vào năm 2024.

Các nhà kinh tế kỳ vọng chi tiêu tiêu dùng sẽ tăng ở Đức trong năm nay khi sức mua của hộ gia đình phục hồi nhờ tiền lương tiếp tục tăng mạnh và lạm phát chậm lại. Lạm phát của Đức giảm từ mức trên 11% vào cuối năm 2022 xuống mức thấp nhất là 2,3% vào tháng 11 năm ngoái. Tuy nhiên, giá cả tiêu dùng của nền kinh tế lớn nhất châu Âu vẫn cao hơn 20% so với trước đại dịch và lạm phát đã nối lại đà tăng, lên 3,8% trong tháng 12 sau khi chính phủ loại bỏ trợ cấp năng lượng.

“Dù đã giảm trong thời gần đây, giá cả vẫn ở mức cao ở tất cả các giai đoạn của quy trình kinh tế và gây cản trở cho tăng trưởng”, ông Ruth Brand nói.

Sau khi Ngân hàng trung ương châu Âu (ECB) tăng lãi suất lên 4% để giải quyết lạm phát, chi phí vay ở Đức tăng lên mức cao nhất trong hơn một thập niên, cản trở nhu cầu đối với ngành công nghiệp và khiến giá nhà ở Đức giảm 10%. Ông Brand cho rằng các điều kiện tài chính không thuận lợi do lãi suất tăng và nhu cầu trong và ngoài nước yếu hơn cũng tác động tiêu cực đến các hoạt động kinh tế.

Cùng ngày, dữ liệu công bố của Liên minh châu Âu (EU) cho thấy, sản lượng nhà máy của Đức và Ý giảm, góp phần khiến sản lượng công nghiệp của khu vực sử dụng đồng tiền chung euro (eurozone) giảm 0,3% trong tháng 11 so với một tháng trước đó.

Xuất khẩu từ khối này trong tháng 11 tăng 1% so với tháng trước, trong khi nhập khẩu giảm 0,6%. Tuy nhiên, so với một năm trước, xuất khẩu của eurozone vẫn giảm 4,7%, trong khi nhập khẩu giảm 16,7%, phản ánh giá năng lượng và nhập khẩu thực phẩm giảm.

Các nhà kinh tế nhận định, số liệu GDP gây thất vọng của Đức, kết hợp với sản lượng công nghiệp của eurozone giảm tháng thứ ba liên tiếp trong tháng 11, chỉ ra khả năng suy thoái của khối đồng tiền chung này trong quí 4-2023.

Theo Financial Times, WSJ

Khánh Lan