Kẻ chủ mưu của vụ ám sát tổng thống Haiti chưa bị bắt?

Dù đã bắt giữ hàng chục người, trong đó có các công dân Mỹ, Haiti và Colombia, cùng hai nhân vật bị tình nghi là chủ chốt trong vụ ám sát Tổng thống Jovenel Moise, nhà chức trách Haiti tin rằng chủ mưu thật sự của vụ việc vẫn chưa bị tìm ra.

"Chúng tôi biết có những 'con cá mập' ở ngoài kia muốn tổng thống chết đi, họ là một phần của âm mưu ám sát. Có những người quyền lực hơn đứng sau vụ việc", Bộ trưởng Mathias Pierre, người phụ trách cơ quan bầu cử của Haiti, nói.

"Cá mập" còn đang tự do

Đến nay, cảnh sát mới chỉ xác định được hai công dân Haiti là những nghi phạm chủ chốt trong vụ ám sát rạng sáng 7/7. Người đầu tiên là mục sư Christian Emmanuel Sanon. Nghi phạm còn lại là Joseph Felix Badio, một cựu sĩ quan tình báo.

Bộ trưởng Pierre hoài nghi khả năng Sanon và Badio là kiến trúc sư chính cho vụ ám sát sáng ngày 7/7. Nhiều ý kiến cho rằng vụ ám sát là tiền đề đẩy Haiti vào một chương bất ổn mới.

"Một kế hoạch cho vụ ám sát như vậy không thể là tác phẩm chỉ của hai người đó", Bộ trưởng Pierre quả quyết.

Quan chức Haiti thừa nhận hiện chưa thể xác định danh tính của những nghi phạm là chủ mưu vụ ám sát vẫn còn ẩn trong bóng tối.

Đối với Sanon và Badio, ông Pierre tin rằng hai nghi phạm này không phải chủ mưu chính của vụ ám sát. Thay vào đó, Sanon và Badio "bị người khác lợi dụng". Họ là những người có thù hận với Tổng thống Moise.

Quan chức Haiti không nêu rõ cố Tổng thống Moise có những kẻ thù nào trên chính trường nước này.

Dù vậy, Bộ trưởng Pierre khẳng định có những nhân vật đầy quyền lực tại Haiti "cảm thấy lợi ích cá nhân của họ bị đe dọa, và họ muốn loại bỏ Tổng thống Moise bằng mọi cách".

Nhóm sát thủ tiếp cận tư dinh Tổng thống Moise rạng sáng 7/7. Ảnh: New York Times.

"Nhưng chúng tôi chưa từng nghĩ ám sát có thể là một phần trong kế hoạch của họ (đối thủ của Tổng thống Moise)", Bộ trưởng Pierre cho biết.

Cuối tuần trước, Giám đốc Cảnh sát Colombia, tướng Jorge Luis Vargas, cáo buộc Badio có thể là người đã đưa ra lệnh ám sát Tổng thống Moise.

Hiện nay, mục sư Sanon đã bị bắt giữ. Người này được cho là có mặt tại tư dinh của ông Moise khi vụ ám sát diễn ra. Trong khi đó, nơi ẩn náu của nghi phạm Badio vẫn chưa được xác định.

Tổng thống Moise biết trước về vụ ám sát?

Thành viên gia đình một số cựu binh người Colombia cho biết nhóm lính đánh thuê này tới Haiti với suy nghĩ sẽ làm vệ sĩ cho "những nhân vật quan trọng".

Tuy nhiên, theo thông tin cảnh sát Haiti mới công bố, nhóm lính đánh thuê Colombia đã nhận lệnh "bắt giữ" Tổng thống Moise sau khi đặt chân đến Haiti.

James Solages và Joseph Vincent, hai công dân Mỹ có mặt trong nhóm sát thủ, cho biết kế hoạch ban đầu không phải là sát hại Tổng thống Moise. Solages và Vincent khẳng định hai người này có trong tay một lệnh bắt giữ Tổng thống Moise.

Bộ trưởng Pierre cho biết Tổng thống Moise từng biết về một lệnh bắt giữ được đưa ra từ năm 2018 nhắm vào ông. Thông tin này từng được chính Tổng thống Moise nói trong một cuộc họp nội các.

"Có một âm mưu xung quanh lệnh bắt giữ Tổng thống Moise, và ông ấy biết về âm mưu này, ông ấy nói đã nhìn thấy lệnh bắt giữ đó. Tuy nhiên, tổng thống chưa từng truy cứu xem thẩm phán nào đưa ra lệnh bắt", Bộ trưởng Pierre cho biết.

Dù vậy, cả Tổng thống Moise, các thành viên nội các, cũng như cơ quan an ninh Haiti không nhận thấy bất cứ mối đe dọa hiện hữu nào, Bộ trưởng Pierre thừa nhận.

Một số nghi phạm là lính đánh thuê người Colombia đã bị bắt giữ. Ảnh: Reuters.

Haiti bắt giữ hơn 20 người, đồng thời phát đi lệnh truy nã với ít nhất 5 người khác có liên quan tới vụ ám sát, trong đó có một cựu nghị sĩ quốc hội nước này.

"Nếu nhìn vào hồ sơ của những người này, và tôi biết một số người trong đó khá rõ, tôi không nghĩ họ là những con cá mập chịu trách nhiệm hay đứng sau vụ ám sát. Tôi nghĩ họ có liên hệ với những người quyền lực hơn, và cuộc điều tra sẽ giúp chúng ta tìm ra", ông Pierre cho biết.

Hôm 19/7, Thủ tướng lâm thời Claude Joseph, người lãnh đạo đất nước sau khi Tổng thống Jovenel Moise bị ám sát vào ngày 7/7, thông báo sẽ từ chức và chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm, ông Ariel Henry.

Ông Henry đáng lẽ đã được bổ nhiệm làm thủ tướng Haiti trong ngày 7/7, ngày Tổng thống Moise bị ám sát. Ông nhận được sự ủng hộ từ một số chính phủ nước ngoài như Mỹ, Brazil, Canada hay EU.

Tổng thống Moise bị ám sát trong bối cảnh phe đối lập ở Haiti gây áp lực và buộc tổng thống phải chịu trách nhiệm cho tình hình hỗn loạn của nền kinh tế nước này.

Phe đối lập đòi chọn tổng thống từ một trong số các thẩm phán của Tòa án Hiến pháp, thay vì đợi đến cuộc bầu cử dự kiến diễn ra vào tháng 9.

Tổng thống Moise từng khẳng định sẽ chuyển giao quyền lực cho người kế nhiệm, nhưng ông cho biết bản thân sẽ không từ chức trước khi kết thúc nhiệm kỳ vào năm 2022.

Tổng thống Moise đã được chôn cất vào ngày 23/7 tại thành phố Cap-Haitien. Đệ nhất phu nhân Haiti Martine trở về quê nhà từ hôm 17/7, sau một thời gian được điều trị ở Mỹ vì bị thương trong vụ ám sát.

Duy Anh