Hy vọng mới khi FTA Việt Nam - Liên minh kinh tế Á - Âu có hiệu lực

Hiệp định được lãnh đạo các thành viên ký kết tháng 5.2015 và có hiệu lực từ 5.10.2016.

Thị trường mới

Chính thức có hiệu lực từ 5.10.2016, Hiệp định (HĐ) được thực hiện hiệu quả "sẽ giúp thúc đẩy mạnh mẽ quan hệ kinh tế cũng như mở rộng không gian sản xuất, thương mại và đầu tư giữa Việt Nam và các nước trong Liên minh Kinh tế Á - Âu" - ông Đặng Hoàng Hải, Vụ trưởng Vụ các thị trường Châu Âu, Bộ Công thương cho biết. Việt Nam sẽ có được quyền tiếp cận có tính ưu đãi đối với một thị trường chung rộng lớn và đầy triển vọng của năm nước EAEU gồm Nga, Armenia, Belarus, Kazakhstan và Kirgizia, với tổng GDP là gần 2,2 ngàn tỉ USD và 183 triệu người tiêu dùng, còn các nước này có thể xúc tiến các sản phẩm của mình vào thị trường hơn 90 triệu dân của Việt Nam.

Theo các cam kết tại HĐ, hai bên sẽ giảm thuế hoặc cắt về 0% cho gần 90% dòng thuế nhập khẩu - trong đó 59% sẽ có hiệu lực ngay và số còn lại có hiệu lực trong 10 năm tới, với gần 10.000 tên hàng. Hai bên cũng mở cửa thị trường đối với một số lĩnh vực thương mại dịch vụ và đầu tư; đồng thời, cam kết gia tăng hợp tác trong nhiều lĩnh vực như phòng vệ thương mại, quy tắc xuất xứ, quản lý hải quan, các rào cản kỹ thuật, các biện pháp vệ sinh an toàn thực phẩm và kiểm dịch động thực vật, mua sắm Chính phủ, sở hữu trí tuệ, phát triển bền vững,... nhằm thuận lợi hóa tối đa thương mại giữa hai bên. "Đây là một HĐ đầu tiên kiểu như thế này được ký kết giữa Liên minh kinh tế Á-Âu và một quốc gia nước ngoài" - Đại sứ Nga tại Việt Nam Vnukov lưu ý.

Đại sứ Kazakhstan tại Việt Nam Beketjan Zumakhanov cho biết, HĐ sẽ mở góp phần rộng thương mại và quan hệ kinh tế với các đối tác chủ chốt và thị trường mới nổi.

Đại diện Bộ Công thương cho rằng HĐ này có 3 điểm đặc biệt với Việt Nam: Thứ nhất, đây là HĐ đầu tiên mà Việt Nam ký ở cấp Nhà nước, do đích thân thủ tướng ký, trong khi phần lớn các HĐ ký ở mức Chính phủ, do bộ trưởng kinh tế ký. Thứ hai, với HĐ này, Việt Nam mở cửa không chỉ lĩnh vực hàng hóa, mà cả lĩnh vực dịch vụ và đầu tư, là những lĩnh vực Việt Nam chưa từng mở. Thứ ba, nếu đây là HĐ đầu tiên mà EAEU ký với một nước ngoài khối thì với Việt Nam cũng là lần đầu tiên Việt Nam ký hiệp định thương mại tự do với một khối các nước và HĐ đi vào hiệu lực. Hiện nay, kim ngạch thương mại giữa Việt Nam với các thành viên EAEU còn khiêm tốn, nhưng HĐ được kỳ vọng sẽ tạo đột phá trong trao đổi thương mại, đưa con số này lên tới 10 - 12 tỉ USD vào năm 2020.

Nỗ lực gấp đôi

Tất nhiên để đạt mục tiêu này không dễ dàng. Ông Đặng Hoàng Hải cho rằng hai bên cần có những hỗ trợ chính sách cụ thể, linh động cho các doanh nghiệp. Đại sứ Armenia tại Việt Nam Raisa Vardanhyan nói: "Từ thời điểm này, chúng ta phải nỗ lực gấp đôi trong việc thực hiện thành công HĐ, và điều đó có nghĩa là thâm nhập vào bản chất của các cơ chế nội bộ, nguyên tắc hoạt động và đáp ứng kịp thời với những ưu tiên quan trọng như - giảm tệ quan liêu, số lượng giấy phép, và các văn bản khác". Bà Vardanhyan cho biết, HĐ sẽ góp phần giảm thời gian giao hàng từ Châu Á đến các nước liên minh Châu Âu gấp 2 lần.

Cụ thể hơn, Đại sứ Kazakhstan Zumakhanov cho biết, mới tuần trước ông đã làm việc với Bộ Giao thông Vận tải Việt Nam về hợp tác trong lĩnh vực giao thông vận tải và logistics, đó là tuyến đường sắt liên vận giữa hai nước. Theo ông, hai bên có thể tổ chức vận chuyển hàng hóa từ Việt Nam sang các nước EAEU và ngược lại, bằng nhiều cách: Thông qua các ga Lào Cai quá cảnh địa phận Trung Quốc tới Kazakhstan, hoặc từ các cảng biển Việt Nam tới cảng biển Liên vận Cảng ở Trung Quốc. Phía Việt Nam đã đồng ý hợp tác với Kazakhstan và sẽ đàm phán với Trung Quốc về vấn đề này.

Theo Đại sứ Nga Vnukov, sắp tới sẽ có hàng loạt sự kiện để thúc đẩy HĐ, chẳng hạn như Diễn đàn doanh nghiệp Việt -Nga về cơ hội hợp tác sau HĐ, hội thảo xúc tiến thương mại đầu tư ở Saint Petersburg, Tuần lễ Á - Âu với chủ đề Liên minh Kinh tế Á - Âu trong chương trình nghị sự đổi mới toàn cầu.

Mỹ Hằng