Hãng bay hay chậm, hủy chuyến coi chừng bị cắt bớt slot

Dự thảo thông tư mới được kỳ vọng sẽ giúp nâng cao chất lượng khai thác các cảng hàng không, sân bay.

Nâng cao chất lượng khai thác cảng hàng không

Bộ Giao thông Vận tải (GTVT) đang lấy ý kiến cho Dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư 29/2021 quy định chi tiết về quản lý, khai thác cảng hàng không, sân bay.

Giới chuyên môn chờ đợi khá nhiều về những nội dung mới mẻ được đưa vào dự thảo thông tư lần này để khắc phục, bổ sung những điểm còn thiếu sót hay không còn phù hợp của Thông tư 29/2021 hiện hành.

Một trong những điểm đáng chú ý của dự thảo thông tư mới là quy định nhằm tạo cơ hội cho các hãng hàng không mới cũng như các đường bay mới đưa vào khai thác. Đó là quy định lấy giai đoạn từ sau ngày điều phối slot chuỗi slot đầu mùa lịch bay đến trước ngày cơ sở để xác định slot lịch sử.

Bên cạnh đó, slot của các hãng hàng không mới, đường bay mới đề nghị theo thời hạn gửi đề nghị đầu mùa lịch bay mà chưa được xác nhận cũng sẽ được Cục Hàng không Việt Nam lập danh sách điện văn chờ. Các slot trong danh sách này sẽ được ưu tiên xác nhận trước theo thứ tự ưu tiên.

Ngoài ra, dự thảo thông tư mới cũng có quy định tạo thuận lợi hơn cho các hãng hàng không trong việc khai thác chuyến bay nội địa, chi tiết hóa điều kiện giữ slot lịch sử, phân tách slot quốc tế và nội địa.

Cụ thể, trong dự thảo thông tư mới, Bộ GTVT đề xuất cách tính slot lịch sử của một mùa lịch bay là chuỗi slot được sử dụng đúng với tỷ lệ ít nhất 80% của mỗi chuỗi slot quốc tế hoặc tỷ lệ ít nhất 70% của mỗi chuỗi slot nội địa.

Đặc biệt, dự thảo mới có quy định tham số điều phối liên quan đến đường cất hạ cánh và dịch vụ điều hành bay, theo quy định hiện hành, tham số điều phối liên quan đến đường cất hạ cánh và dịch vụ điều hành bay không được vượt quá 80% chỉ số giới hạn quy định.

Cục Hàng không Việt Nam nhận định, việc chỉnh sửa Thông tư 29/2021 có ý nghĩa quan trọng để nâng cao chất lượng, hiệu quả trong công tác điều phối giờ hạ cánh, cất cánh; bảo đảm an ninh, an toàn hàng không, giảm tình trạng chậm, hủy chuyến bay và đảm bảo sự bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh giữa các hãng hàng không.

Các hãng bay có tỉ lệ bay đúng giờ cao cần được ưu tiên trong việc phân bổ slot.

Ưu tiên hãng bay có tỉ lệ đúng giờ cao

Ngoài những quy định tạo thuận lợi cho việc khai thác chuyến bay của các hãng hàng không, dự thảo thông tư mới cũng được chờ đợi sẽ có nhiều nội dung mới có thể khắc phục, bổ sung cho Thông tư 29/2021 hiện hành vốn đã bộc lộ một số bất cập, hạn chế.

Đơn cử như quy định về về slot (giờ cất, hạ cánh). Theo các chuyên gia, quy định về slot bay trong Thông tư 29/2021 từ khi có hiệu lực đã mang đến nhiều hiệu ứng tích cực song vẫn cho thấy một số tồn tại, bất cập.

Cái được chính là quy định này tỷ lệ chuyến bay đúng giờ đã được tăng lên, tỉ lệ chậm, hủy chuyến giảm đi. Bên cạnh đó, quy định về slot cũng nâng cao công tác điều phối, quản trị slot, giám sát việc sử dụng slot.

Các chuỗi slot không sử dụng sẽ bị thu hồi, việc sử dụng slot còn khả dụng được tối ưu hóa. Điều này giúp các hãng bay ổn định được lịch bay, tránh gây xáo trộn lịch bay.

Tuy nhiên, cái chưa được của quy định này chính là quy trình điều phối slot chưa phù hợp với thực tiễn, còn khác biệt với thông lệ quốc tế. Nội dung về giám sát slot và quản lý điều phối slot cũng chưa tách bạch.

Điển hình là quy định về slot bay trong Thông tư 29/2021 đưa ratiêu chí, thứ tự ưu tiên điều phối slot "chuyến bay của hãng hàng không có tỷ lệ chuyến bay đúng giờ cao" chưa rõ ràng. Điều này vô hình trung đã gây khó khăn trong việc áp dụng thứ tự ưu tiên này trong quá trình xác nhận điện văn đầu mùa lịch bay.

Từ những bất cập trên, dự thảo thông tư mới được kỳ vọng sẽ “lấp đầy” những khoảng trống bất cập mà Thông tư 29/2021 đang bộc lộ. “Các hãng hàng không có tỉ lệ bay đúng giờ cao hơn phải được ưu tiên về slot. Các hãng hay bị chậm, hủy chuyến thì phải xem xét lại, thậm chí có thể tính đến việc cắt giảm slot bay” – một chuyên gia hàng không nêu ý kiến.

Theo chuyên gia này, trong thời gian qua, Cục Hàng không Việt Nam đã nói rất nhiều đến các biện pháp để giảm tình trạng chậm hủy chuyến bay, trong đó có đề cập đến cả việc sẽ cắt giảm slot bay đối với những hãng hàng không có tỉ lên chậm, hủy chuyến bay cao. Tuy nhiên, tới nay trường hợp hãng bay bị cắt slot vì lí do này hầu như không có.

Một trong những nguyên nhân dẫn đến tình trạng trên do hiện chưa có hệ thống ghi nhận các chuyến bay bị ảnh hưởng bởi những lý do bất khả kháng ngoài khả năng kiểm soát của hãng hàng không. Điều này khiến cho việc xác nhận để miễn trừ khi tính toán tỷ lệ thực hiện đúng slot trên số slot được xác nhận còn gặp nhiều khó khăn.

“Nếu thông tư mới giải quyết được tất cả những bất cập, hạn chế hiện nay của Thông tư 29/2021 thì không những chất lượng, hiệu quả của công tác điều phối slot bay được nâng cao mà còn đảm bảo sự bình đẳng, cạnh tranh lành mạnh giữa các hãng hàng không” – chuyên gia hàng không này khẳng định.

Nguyễn Quý