Halimah Yacob - Nữ Tổng thống đầu tiên trong lịch sử Singapore

Tổng thống đắc cử Halimah Yacob trong cuộc gặp người dân ngày 13-9. Ảnh: AFP

Sinh ra để làm chính trị

Bà Halimah Yacob sinh năm 1954 trong một gia đình có 5 người con mà cha là người Hồi giáo gốc Ấn, mẹ mang quốc tịch Malaysia. Cha bà qua đời khi bà mới 8 tuổi. Bà phải dành nhiều thời gian phụ mẹ kinh doanh một quán ăn để lo cho cả gia đình. Lên cấp hai, bà suýt bị đuổi học vì bỏ học quá nhiều. Sau này bà tốt nghiệp Đại học Singapore với tấm bằng chuyên ngành luật.

Sự nghiệp của bà bắt đầu từ năm 1978 khi bà tham gia Hội nghị Công đoàn quốc gia. Trong gần 30 năm sau đó, bà đảm nhận nhiều chức vụ trong Hội nghị này và trở thành Phó tổng thư ký phong trào lao động.

Bà Halimah Yacob bước chân vào chính trường năm 2001 dưới thời cố Thủ tướng Goh Chok Tong và sau đó trở thành nghị sĩ quốc hội. Bà Halimah Yacob từng giữ nhiều vị trí chủ chốt như Bộ trưởng Phát triển cộng đồng-Thanh niên và Thể thao, Phó Tổng thư ký Công đoàn quốc gia Singapore (NTUC) trước khi được bầu làm Chủ tịch Quốc hội Singapore năm 2013.

Trong thời gian từ 2013 đến tháng 8-2017, bà luôn là người tích cực lên tiếng vì quyền lợi của phụ nữ cũng như các vấn đề liên quan đến chăm sóc sức khỏe của người dân. Mặc dù vậy, kể từ khi tuyên bố chiến dịch tranh cử, bà Halimah Yacob đối mặt với không ít lời dèm pha khi cho rằng thành quả bà có được là do mối quan hệ mật thiết với Đảng Nhân dân Hành động cầm quyền.

Cuộc bầu cử tổng thống Singapore năm nay có 5 ứng cử viên và theo kế hoạch sẽ được tổ chức vào ngày 23-9. Theo AP, Singapore lần này muốn dành vị trí tổng thống cho ứng viên người Mã Lai, do đó hai ứng viên không phải người Mã Lai đã bị loại ngay lập tức. Cuộc đua khi đó chỉ còn bà Halimah Yacob, doanh nhân Mohamed Salleh Marican và cựu Chủ tịch Bourbon Offshore Asia Pacific Farid Khan, tất cả đều là người Mã Lai.

Tuy nhiên, theo Hiến pháp sửa đổi có hiệu lực từ tháng 6-2017, những ứng viên tổng thống đến từ khu vực tư nhân phải chứng minh được là đang điều hành một công ty với số cổ phần nắm giữ có giá trị tối thiểu là 500 triệu đô la Singapore (khoảng 368 triệu USD). Do không đáp ứng được điều kiện này, hai ứng cử viên Mohamed Salleh Marican và Farid Khan đều bị loại.

Trong khi đó, bà Halimah Yacob là ứng cử viên đáp ứng được mọi tiêu chuẩn đặt ra với các ứng cử viên thuộc khối nhà nước, bởi bà đã từng giữ cương vị Chủ tịch Quốc hội Singapore trong ít nhất 3 năm. Bà Halimah Yacob cũng phải nộp một khoản tiền đặt cọc là 43.500 đô la Singapore (khoảng 32.000 USD) cho việc ứng cử của mình.

Sáng 13-9, bà Halimah Yacob đã đến Trung tâm Ứng cử đặt tại trụ sở của Hiệp hội Nhân dân Singapore để nộp các giấy tờ cần thiết, bao gồm Giấy Chứng nhận đủ điều kiện do Ủy ban Bầu cử Tổng thống ban hành, Giấy chứng nhận Cộng đồng Malaysia do Ủy ban Cộng đồng ban hành và Giấy Ủy quyền chính trị. Đây là bước cuối cùng trong tiến trình ứng cử chức vụ tổng thống và không có ý kiến phản đối. Chiều cùng ngày, bà Halimah Yacob đã chính thức được tuyên bố là Tổng thống đắc cử của Singapore.

Đắc cử không cần phiếu bầu

Sở dĩ bà Halimah Yacob đắc cử Tổng thống mà không cần phải thông qua hình thức bỏ phiếu toàn dân bởi lẽ theo Sắc lệnh bầu cử do Thủ tướng Lý Hiển Long ký ban hành, được công bố ngày 28-8 vừa qua, quy định Ủy ban bầu cử tổng thống sẽ xem xét tất cả các ứng cử viên tiềm năng và thông báo quyết định trước ngày 12-9.

Bà Halimah Yacob trong vòng vây của báo chí. Ảnh: Reuters

Theo đó, nếu chỉ có một ứng cử viên hợp lệ, người đó sẽ được tuyên bố là Tổng thống trong Ngày đề cử 13-9. Trong trường hợp có nhiều hơn một ứng cử viên được đề cử, người dân Singapore sẽ đi bỏ phiếu bầu Tổng thống vào ngày 23-9 theo hình thức phổ thông đầu phiếu. Các ứng cử viên Tổng thống phải đáp ứng nhiều tiêu chuẩn nghiêm ngặt theo quy định của hiến pháp.

Như vậy, bà Halimah Yacob đã trở thành Tổng thống thứ 8 của Singapore, đồng thời là Tổng thống gốc Malaysia thứ hai trong lịch sử trong gần 5 thập niên. Tổng thống Singapore người Mã Lai trước đó là Yusof Ishak nhiệm kỳ 1965 - 1970.

Lễ tuyên thệ nhậm chức Tổng thống của bà Halimah Yacob diễn ra vào ngày 14-9. Ở Singapore, tuy tổng thống chỉ là chức vụ mang tính biểu tượng, song người giữ chức vụ này có quyền phủ quyết một số quyết định của chính phủ, ví dụ trong các vấn đề tài chính liên quan đến dự trữ quốc gia hoặc việc bổ nhiệm chính trong dịch vụ công.

Phát biểu trong cuộc gặp với người dân sau khi đắc cử, bà Halimah Yacob nói: “Cảm ơn tất cả mọi người đã yêu mến bầu chọn cho tôi. Tôi hứa sẽ là một vị Tổng thống bình đẳng của mọi người dân Singapore, bởi hình thức bầu cử này cần được bảo lưu, còn Tổng thống sẽ không ở mãi vị trí này được. Tôi kêu gọi người dân Singapore hãy sát cánh bên nhau. Chúng ta hãy đoàn kết vì những điểm giống nhau chứ không phải sự khác biệt hay phân biệt”.

Thu Uyên