Hai vùng ly khai của Ukraine là gì, sức mạnh quân sự tới đâu?

Trước năm 1922, Donetsk thuộc vùng Donbass của Nga. Sau cuộc nội chiến Nga 1917-1922, Nước Nga Xô Viết muốn thành lập Liên bang Cộng hòa Xã hội Chủ Nghĩa Xô Viết, nhưng Ukraine còn lưỡng lự.

Để Ukraina gia nhập Liên Xô, Moscow đã nhượng bộ và cắt vùng Donbas (gồm cả đất và dân) thuộc Nga sáp nhập vào Ukraina, kể từ đó Donbas thuộc Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Xô viết Ukraina (quốc gia này sau đó là thành viên của Liên Xô). Và tiếp tục thuộc nước Ukraina hiện đại sau khi Liên Xô tan rã.

Ngày 7/4/2014, các thành viên Hội đồng Quốc gia Độc lập Donetsk tự xưng đã thông qua tuyên bố li khai khỏi Ukraina và trở thành một nước độc lập với quốc danh Cộng hòa Nhân dân Donetsk (DPR).

Đồng thời, họ cũng quyết định tổ chức một cuộc trưng cầu dân ý vào ngày 11/5 để cân nhắc việc sáp nhập vào Liên bang Nga, tương tự những gì đã diễn ra tại Crimea trước đó.

Chiều ngày 24/5/2014, Thủ tướng Cộng hòa Nhân dân Donetsk tự xưng là Alexander Borodai và Chủ tịch Quốc hội Cộng hòa Nhân dân Lugansk (LPR) tự xưng là Alexei Karjakin đã ký văn bản sáp nhập hai nước cộng hòa tự xưng này thành "Quốc gia Novorussia". "Novorossiya" có nghĩa là "Nước Nga mới".

Còn Cộng hòa Nhân dân Lugansk, là một nước cộng hòa tự tuyên bố độc lập vào ngày 8/2/2014, lãnh thổ là toàn bộ địa phận tỉnh Luhansk của Ukraina. Sự thành lập nước Cộng hòa Nhân dân Lugansk và Cộng hòa Nhân dân Donetsk nằm trong chuỗi kế hoạch li khai toàn bộ khu vực phía Đông - vốn thân Nga, ra khỏi Ukraina, khi chính quyền Kiev có khuynh hướng đi theo phương Tây và NATO.

Ngày 8/4/2014, một nhóm người thân Nga trong Hội đồng Hành chính Luhansk thông báo rằng họ có kế hoạch thành lập Cộng hòa Nhân dân Lugansk (hay Luhansk), sau đó họ nổi dậy với tên gọi Quân đội Nhân dân Lugansk và chiếm cứ tòa Thị chính Luhansk.

Lực lượng này nhanh chóng tuyên bố tỉnh Luhansk li khai khỏi Ukraina. Kho vũ khí với hơn 300 khẩu súng máy của Hội đồng Hành chính Luhansk đã bị sở hữu bởi quân nổi dậy.

Đến ngày 10/4/2014, Aleksey Mozgovoy - thủ lĩnh lực lượng nổi dậy đã tới Moscow để gặp các quan chức Vladimir Zhirinovsky và Sergey Mironov để yêu cầu sợ hỗ trợ từ Nga.

Đến ngày 10/4/2014, Aleksey Mozgovoy - thủ lĩnh lực lượng nổi dậy đã tới Moscow để gặp các quan chức Vladimir Zhirinovsky và Sergey Mironov để yêu cầu sợ hỗ trợ từ Nga.

Từ ngày 12/5/2014, quốc danh chính thức của nhà nước ly khai Lugansk là Cộng hòa Nhân dân Lugansk. Theo mô hình xã hội chủ nghĩa như Liên Xô trước đây. Chính quyền Luhansk đã xin sự công nhận quốc tế bởi 15 nước, tuy nhiên trong số những quốc gia đó, chỉ có Nga công nhận nền độc lập cách đây ít hôm.

Trong cuộc xung đột tại Ukriane hiện nay, lực lượng dân quân Donbass thân Nga có một vai trò rất quan trọng. Về số lượng dân quân của LPR và DPR hoạt động ở Donetsk và Luhansk, theo các nguồn tin phương Tây con số dao động từ vài nghìn đến khoảng 20.000, nhưng kết luận chung là lực lượng này thường thiếu huấn luyện chuyên nghiệp và sống vô tổ chức, chỉ thích hợp cho chiến tranh du kích quy mô nhỏ.

Ngoài ra, vũ khí trang bị của dân quân Donbass cũng khá nghèo nàn. Đại diện Nga cho rằng các nguồn vũ khí và đạn dược chính mà dân quân Donbass sử dụng là từ kho dự trữ mà Ukraine thừa hưởng từ quân đội Liên Xô sau năm 1991 và thiết bị thu giữ từ quân đội Ukraine.

Một nghiên cứu do một tổ chức tư vấn phương Tây công bố, tuyên bố rằng hầu hết đạn dược mà lực lượng dân quân Ukraine sử dụng trong giai đoạn 2018-2021 được sản xuất trong các kho vũ khí của Nga.

Tuy nhiên, tất cả các bên đều thừa nhận rằng lực lượng dân quân Donbass được trang bị chủ yếu sử dụng vũ khí hạng nhẹ, bao gồm súng trường tấn công, súng phóng lựu, mìn và tên lửa chống tăng.

Ngoài ra, lực lượng này cũng có một lượng nhỏ vũ khí phòng không - người ta nói rằng một số tên lửa phòng không do Ba Lan sản xuất mà quân đội Nga thu giữ ở Gruzia năm 2008 đã được đưa cho lực lượng dân quân này. Quân đội Ukraine thường áp đảo trước dân quân Donbass và điều này đã góp phần dẫn đến sự can thiệp của quân đội Nga. Nguồn ảnh: Pinterest.

Thái Hòa