GS-TS Trần Hồng Quân: Dấu ấn với giáo dục đại học

PGS-TS NGUYỄN THIỆN TỐNG, nguyên Chủ nhiệm Bộ môn Kỹ thuật hàng không, Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TPHCM): Người thúc đẩy đổi mới giáo dục đại học

Từ khi GS-TS Trần Hồng Quân làm Trưởng khoa Cơ khí của Trường ĐH Bách khoa (ĐH Quốc gia TPHCM), ông đã yêu cầu phải đổi mới chương trình đào tạo về ngành cơ khí. Sau đó, chương trình này được nhiều trường ĐH đánh giá cao. Đây cũng là đóng góp rất lớn của thầy trong nền tảng khoa học cơ khí. Đến khi giữ chức Hiệu trưởng Trường ĐH Bách khoa TPHCM, GS-TS Trần Hồng Quân đã đặt hàng chúng tôi xây dựng chương trình kỹ sư hàng không. Mặc dù thời điểm đó vì một số lý do không thể thực hiện nhưng đã cho thấy tầm nhìn xa của thầy về một ngành học phát triển trong tương lai. 15 năm sau, năm 1995, chúng tôi mới xây dựng được chương trình hàng không và năm 1996 mở đồng loạt cùng với ĐH Bách khoa Hà Nội. GS-TS Trần Hồng Quân cũng là người khởi xướng để mở ra hệ thống các trường ĐH ngoài công lập khi thầy ở vị trí Bộ trưởng Bộ GD-ĐT. Chính sách mở ĐH tư đã thúc đẩy giáo dục ĐH phát triển, đảm bảo đáp ứng được yêu cầu của xã hội.

GS-TS Trần Hồng Quân còn có ý tưởng táo bạo, có thể nói là chấn động, khi đưa ra chính sách bầu cử hiệu trưởng ở tất cả trường ĐH vào năm 1989. Những hiệu trưởng được bầu vào thời điểm đó đều rất xuất sắc trong chuyên môn và quản trị. Chính họ đã làm thay đổi và phát triển môi trường giáo dục ĐH.

PGS-TS NGUYỄN ĐÌNH TỨ, Chánh Văn phòng ĐH Quốc gia TPHCM: Đặt nền móng cho ĐH Quốc gia

Ý tưởng thành lập các ĐH quốc gia Việt Nam không phải là phát kiến của một cá nhân mà đến từ cơ sở lý luận và thực tiễn. Nhưng để hiện thực hóa ý tưởng thì cần phải có những lãnh đạo có tầm nhìn, tâm huyết và quyết tâm thay đổi đến cùng.

Việc ra đời 2 ĐH Quốc gia: ĐH Quốc gia Hà Nội (10-12-1993) và ĐH Quốc gia TPHCM (27-1-1995) gắn liền với tên tuổi của cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt nhưng người ít được nhắc tới là GS-TS Trần Hồng Quân, Bộ trưởng Bộ GD-ĐT giai đoạn 1990-1997 (giai đoạn thành lập 2 ĐH Quốc gia). Thầy là người được cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt trao đổi, thảo luận ý tưởng và tham gia thành lập 2 ĐH Quốc gia; cũng là thành viên trong nhóm 3 người được cố Thủ tướng Võ Văn Kiệt giao rà soát lại mô hình ĐH Quốc gia khi mô hình giai đoạn ban đầu hoạt động chưa thực sự hiệu quả.

Với quyết tâm xây dựng mô hình ĐH trọng điểm có quyền tự chủ cao, đa ngành, đa lĩnh vực, đào tạo nguồn nhân lực đạt chất lượng cao, phục vụ cho mục tiêu công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thầy cùng nhóm công tác đã kiến nghị Thủ tướng Chính phủ ký quyết định tổ chức lại 2 ĐH Quốc gia với những quyền tự chủ được xem là vượt trội giai đoạn đó. Sau này, tuy không trực tiếp tham gia lãnh đạo Bộ GD-ĐT nhưng bằng uy tín và sự quyết tâm của mình, thầy đã tham gia kiến nghị Quốc hội bổ sung 1 điều quan trọng về ĐH Quốc gia trong Luật Giáo dục ĐH năm 2012 (Điều 8). “ĐH Quốc gia là trung tâm đào tạo, nghiên cứu khoa học, công nghệ đa ngành, đa lĩnh vực, chất lượng cao, được Nhà nước ưu tiên đầu tư phát triển. ĐH Quốc gia có quyền chủ động cao trong các hoạt động về đào tạo, nghiên cứu khoa học, tài chính, quan hệ quốc tế và tổ chức bộ máy…”. Lần đầu tiên, ĐH Quốc gia được chính danh trong Luật Giáo dục đại học.

Năng lượng và sự góp sức của thầy cho giáo dục ĐH nói chung và ĐH Quốc gia nói riêng vẫn tiếp tục duy trì và có những kết quả tích cực khi mà cho dù lớn tuổi, thầy vẫn đảm đương vị trí Chủ tịch Hiệp hội Các trường ĐH, cao đẳng Việt Nam và là thành viên Hội đồng đại học ĐH Quốc gia TPHCM. Có thể nói, sự tự chủ của các trường ĐH, cao đẳng hiện nay cũng như sự phát triển vượt bậc của 2 ĐH Quốc gia đều có dấu ấn đóng góp của thầy.

THANH HÙNG ghi