Được gì khi phân kỳ đầu tư nhiều tuyến cao tốc?

Góp phần phát triển kinh tế xã hội... nhưng vẫn còn nỗi lo tai nạn

Việc đưa vào khai thác các tuyến đường cao tốc không chỉ giúp thay đổi diện mạo giao thông, rút ngắn thời gian đi lại cho người dân mà còn góp phần thúc đẩy phát triển kinh tế của đất nước, tạo sự liên kết giữa các vùng kinh tế.

Huyện Nam Đông là một huyện miền núi của tỉnh Thừa Thiên Huế nằm cách TP. Huế chỉ 50km nhưng lại gặp nhiều khó khăn trong phát triển kinh tế xã hội do khí hậu khắc nghiệt, địa hình chia cắt, cơ sở hạ tầng còn hạn chế, dân tộc thiểu số chiếm gần 45% dân số toàn huyện.

Trao đổi với PV Báo Nhà báo & Công luận, ông Trần Quốc Phụng - Chủ tịch UBND huyện Nam Đông cho biết, đường cao tốc La Sơn - Túy Loan khi đưa vào khai thác đã giúp thời gian di chuyển từ Nam Đông về TP. Huế giảm 20 - 30 phút so với trước đây, thuận tiện khi di chuyển tới cảng Chân Mây.

Nhiều vụ tai nạn liên tiếp xảy ra trên các tuyến cao tốc đòi hỏi cơ quan quản lý vào cuộc quyết liệt để xử lý dứt điểm. Ảnh: TL.

Đặc biệt từ Nam Đông nếu theo Quốc lộ 1 vô Đà Nẵng phải mất 100km, giờ có cao tốc mới chỉ còn 55km. Phương tiện, hàng hóa từ các nơi qua lại trao đổi thuận tiện hơn, rút ngắn hành trình di chuyển. Nhiều nhà đầu tư đã đến xin chủ trương nghiên cứu, đầu tư trong các lĩnh vực công nghiệp, du lịch, dịch vụ.

Với tuyến cao tốc Mai Sơn - Quốc lộ 45 (nối Ninh Bình với Thanh Hóa), Chủ tịch UBND tỉnh Thanh Hóa Đỗ Minh Tuấn bày tỏ trong Lễ khánh thành, dự án có vai trò quan trọng trong sự phát triển kinh tế xã hội của các tỉnh.

Rút ngắn quãng đường từ Thanh Hóa ra Hà Nội, kết nối với các trung tâm kinh tế xã hội cả nước, thúc đẩy du lịch, tạo thuận lợi lưu thông hàng hóa. Tỉnh Thanh Hóa đã bố trí 7.500 tỷ đồng ngân sách đầu tư một số tuyến đường trọng điểm của địa phương với các nút giao thông lớn.

Tuy nhiên, nhiều vụ tai nạn giao thông thảm khốc thời gian gần đây xảy ra trên hàng loạt các tuyến cao tốc đã và vừa mới đi vào khai thác cho thấy một số bất cập cần được giải quyết kịp thời.

Ngày 14/2 (tức ngày Mùng 5 Tết Nguyên đán Giáp Thìn 2024), một vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai đã khiến 4 thanh thiếu niên tử vong tại chỗ. Mặc dù đường cao tốc cấm xe máy lưu thông nhưng 4 thanh thiếu niên vẫn vô tư vi phạm thậm chí còn đi ngược chiều để rồi xảy ra vụ việc thương tâm.

Hay trên tuyến cao tốc Bắc - Nam phía Đông đoạn Cam Lộ - La Sơn dù mới được đưa vào khai thác được hơn 1 năm nhưng đã có nhiều vụ tai nạn giao thông nghiêm trọng xảy ra.

Mới nhất là vụ tai nạn giao thông đặc biệt nghiêm trọng xảy ra vào lúc 10h sáng ngày 18/2 tại vị trí Km48+200 trên tuyến cao tốc Cam Lộ - La Sơn thuộc địa phận huyện Phong Điền (tỉnh Thừa Thiên Huế) khiến 3 mẹ con trong một gia đình tử vong.

Trên đoạn tuyến cao tốc Nha Trang - Cam Lâm được đưa vào khai thác từ ngày 19/5/2023 cũng đã xảy ra nhiều vụ tai nạn gây thiệt hại lớn. Sớm ngày 27/2, trên Km45 tuyến cao tốc này thuộc địa bàn xã Cam Phước Đông (TP. Cam Ranh, tỉnh Khánh Hòa) đã xảy ra vụ tai nạn giữa xe khách giường nằm và xe tải.

Vụ tai nạn khiến tài xế và phụ xe khách tử vong tại chỗ. Nguyên nhân ban đầu được xác định do xe tải gặp sự cố đã dừng giữa cao tốc Nha Trang - Cam Lâm, có cử người cảnh báo. Khi chạy qua khu vực này trong điều kiện thời tiết có mưa, tài xế xe khách không quan sát kịp nên xảy ra tai nạn.

Nhiều ý kiến cho rằng ngoài lý do cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, việc tổ chức giao thông còn bất cập thì ý thức người tham gia giao thông là vấn đề cần được nâng cao.

Nâng cao ý thức tham gia giao thông của người dân, đầu tư có trọng điểm

Liên quan vụ việc tai nạn giao thông trên cao tốc Nội Bài - Lào Cai khiến 4 thanh thiếu niên tử vong, Luật sư Đặng Văn Cường - Trưởng Văn phòng Luật sư Chính Pháp phân tích, theo Điều 26 Luật Giao thông đường bộ, đường cao tốc là đường dành riêng cho xe cơ giới, nghiêm cấm xe mô tô, xe gắn máy và các phương tiện giao thông khác có công suất thiết kế dưới 70km/giờ đi vào đường cao tốc.

Việc xe máy đi ngược chiều vào đường cao tốc không khác nào hành động tự sát và gây nguy hiểm cho người khác. Các phương tiện lưu thông trên cao tốc có thể chạy 100km/giờ, thậm chí tới 120km/giờ nên nếu có tai nạn xảy ra hậu quả rất nghiêm trọng.

Quy hoạch đường cao tốc phải có tầm nhìn dài hạn, tổng thể. Ảnh: Quang Hùng

Cơ quan chức năng sẽ vào cuộc xác minh làm rõ nguyên nhân sự việc, đặc biệt làm rõ yếu tố lỗi của người điều khiển phương tiện, Luật sư Đặng Văn Cường cho biết.

Dưới góc độ của chuyên gia giao thông, TS. Phan Lê Bình cho rằng, hình ảnh từ camera hành trình của xe container trong vụ tai nạn trên cao tốc Cam Lộ - La Sơn khiến 3 người tử vong, có thể thấy lỗi thuộc về người lái xe ô tô 7 chỗ đã vượt xe container khi không đủ an toàn.

Trong điều kiện của nước ta, muốn kết nối toàn tuyến, việc buộc phải chọn phương án thiết kế hai làn xe là có thể hiểu được. Tại Nhật Bản, kiểu thiết kế tương tự như thế này cũng được áp dụng ở một số tuyến cao tốc nối đến vùng xa.

Quan trọng với hạ tầng hiện nay, lái xe khi di chuyển trên các tuyến cao tốc hai làn xe, nhiều đoạn chưa có dải phân cách cứng, làn khẩn cấp không liên tục..., cần phải triệt để tuân thủ các biển báo, các quy định về tốc độ, về cấm vượt, cấm dừng xe.

Còn theo ông Nguyễn Văn Quyền - Chủ tịch Hiệp hội Vận tải ô tô Việt Nam, Thủ tướng Chính phủ đã yêu cầu các đơn vị chức năng tiếp tục phải giải phóng mặt bằng để thực hiện đầu tư, nâng cấp các tuyến đường bộ cao tốc đạt quy mô cao tốc hoàn chỉnh, nhất là đối với các tuyến đường bộ cao tốc quy mô 2 làn xe.

Cùng với đó Thủ tướng cũng đã có yêu cầu quy hoạch đường cao tốc phải có tầm nhìn dài hạn, tổng thể, tiêu chuẩn hoàn thiện tối thiểu 4 làn xe ô tô, đủ làn dừng khẩn cấp, vận tốc thiết kế 80 - 100km/h.

Với tinh thần này, những cao tốc 2 làn xe và không có dải phân cách như cao tốc Nội Bài - Lào Cai (đoạn Yên Bái - Lào Cai), cao tốc La Sơn - Túy Loan, cùng một số dự án khác do địa phương đề nghị phân kỳ đầu tư đang có lưu lượng xe tăng cao sẽ cần được khẩn trương mở rộng.

Thế Anh