Đồng minh Mỹ lo vạ lây vì 'đòn' của ông Trump với hàng Trung Quốc

Tổng thống Mỹ mới đắc cử Donald Trump đã tuyên bố sẽ áp đặt mức thuế suất 45% đối với tất cả hàng nhập khẩu từ Trung Quốc, nếu nước này không ngừng các chính sách bảo hộ thép và nhiều ngành khác.

Sau 15 năm tăng trưởng nóng, Trung Quốc đã soán ngôi Mỹ trở thành thị trường xuất khẩu hàng đầu cho nhiều quốc gia, trong đó có Hàn Quốc và Brazil.

Tất nhiên nếu kinh tế Trung Quốc bị chững lại vì thuế suất khẩu gia tăng, thì nhu cầu trong nước cũng sẽ giảm, và những nước kể trên sẽ “vạ lây”.

Trung Quốc đóng góp 1/3 vào tăng trưởng toàn cầu theo ước tính của Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF). Mặc dù xuất khẩu của nước này đã giảm gần đây, Trung Quốc vẫn tiêu thụ 9% tổng kim ngạch xuất khẩu trong năm 2015, gấp 3 lần năm 2000.

Chuyên gia thương mại tại đại học Keio của Nhật Bản cho rằng “những đòn ăn miếng trả miếng trong thương mại giữa Mỹ với Trung Quốc sẽ phủ bóng đen lên cộng đồng thương mại quốc tế. Đây không phải là tin tốt lành cho Nhật Bản hay bất cứ nước nào”.

Theo ước tính của Daiwa Securities, cứ 15% thuế suất tăng đối với hàng hóa Trung Quốc thì tăng trưởng GDP lại giảm 1%.

Các vùng thị trường bị ảnh hưởng nặng nề nhất là Nhật Bản, Hàn Quốc và Đài Loan. Họ không chỉ xuất khẩu hàng sang Trung Quốc, mà còn là một phần trong chuỗi cung ứng toàn cầu cho các công ty đa quốc gia của Mỹ như Apple, với iPhone được lắp ráp tại Trung Quốc.

Trong đó, Hàn Quốc là nước đặc biệt xuất khẩu nhiều hàng hàng điện tử sang Trung Quốc. Trong một nghiên cứu của IMF, tăng trưởng của Trung Quốc cứ giảm 1% thì tăng trưởng của Hàn Quốc giảm 0,5%.

Hàng Trung Quốc vào Mỹ gặp khó đồng nghĩa hàng Hàn Quốc sẽ có lợi thế. Tuy nhiên Hàn Quốc cũng có thỏa thuận thương mại tự do với Mỹ, ký kết vào năm 2010. Không may thay, ông Trump cũng từng gọi thỏa thuận này là một “thảm họa”. Hiện chưa rõ số phận của FTA Hàn Quốc - Mỹ này.

Về phần mình, Nhật Bản cũng đối mặt nhiều rủi ro.

Giống Hàn Quốc, Nhật Bản xuất khẩu nhiều hàng vào Trung Quốc. Các nhà sản xuất ô tô như Toyota hay Nissan sẽ bị ảnh hưởng mạnh nếu ông Trump rà soát lại Thỏa thuận thương mại tự do Bắc Mỹ (NAFTA). Nhiều xe của họ đang được lắp ráp tại Mexico, một nước trong NAFTA, trước khi xuất sang Mỹ.

Nói đến TPP, Nhật Bản đặt kỳ vọng cao vào thỏa thuận thương mại tự do này để kích thích nền kinh tế. Nhưng TPP đã gần như chính thức bị khai tử vào cuối tuần trước. Thượng viện Mỹ chính thức xác nhận hiệp định sẽ không được đưa ra xem xét trước ông Donald Trump tuyên thệ nhậm chức vào tháng Giêng 2017.

Còn về phía hành pháp, bản thân ông Donald Trump đã từng hứa với cử tri là ông sẽ rút Mỹ Kỳ ra khỏi TPP ngay trong ngày đầu làm tổng thống Mỹ.

Các bất ổn nảy sinh từ thay đổi chính sách của Mỹ có thể đẩy đồng yen với vai trò đồng tiền trú ẩn tăng giá, tạo thêm sức ép lên ngành xuất khẩu của Nhật Bản.

Nhìn chung, chuyên gia tại HSBC dự đoán Mỹ sẽ tái thương lượng nhiều hiệp định thương mại tự do. Khả năng tất cả hiệp định bị xóa bỏ là khó xảy ra, tuy nhiên trong dài hạn, xu hướng chính sách chung đang ngả về bảo hộ.

Lề Phương