Độc đáo ngôi đền lộ thiên, làm hoàn toàn bằng đá xanh ở Hải Phòng
Đền Canh Sơn (huyện Tiên Lãng, Hải Phòng) được biết đến là di tích độc đáo và đặc sắc với kiến trúc hoàn toàn bằng đá, được đặt lộ thiên, không mái che.
Video: Độc đáo ngôi đền lộ thiên, làm hoàn toàn bằng đá xanh
Đền Canh Sơn (tên tục là đền Bì) tọa lạc trên một khu đất cao, rộng 2.900m2, tại thôn Vân Đôi, xã Đoàn Lập, huyện Tiên Lãng, TP Hải Phòng. Trả lời PV VTC News, ông Đỗ Xuân Trung, Phó Giám đốc Bảo tàng Hải Phòng cho biết, trong khi các ngôi đền khác thường làm bằng gỗ thì đền Canh Sơn hoàn toàn bằng đá xanh, lộ thiên, không có mái che. "Lịch sử hình thành của ngôi đền này lâu đời, từ thế kỷ 17. Tuy nhiên, kiến trúc đền hiện còn được tu bổ, tôn tạo từ cuối thế kỷ 19 thời nhà Nguyễn", Phó Giám đốc Bảo tàng Hải Phòng nói.
Đền đá Canh Sơn quay hướng Tây, được UBND TP Hải Phòng xếp hạng là di tích lịch sử văn hóa cấp thành phố theo Quyết định số 2260 ngày 19/9/2003. Phía trước đền có đầm Bì rộng lớn, nơi có 5 nguồn nước đổ về, xung quanh đền là khu đồng đất có một số đường đống mang hình bút nghiên, ấn kiếm. Phía sau đền là đường Sơn Đôi cao dần về phía Đông.
Trong cùng khuôn viên, ngay phía sau đền có chùa Vân Quang, tạo cho nơi đây trở thành một cụm di tích tôn giáo - tín ngưỡng của địa phương.
Tất cả các đồ thờ tự bằng đá đều đặt trên bề mặt những phiến đá lớn, thứ tự thành 2 lớp trong và ngoài theo các khung cửa võng đá, trên đề chữ Hán chạm hình rồng chầu mặt trời, rồng chầu hổ phù, hoa dây, vân tản...
Đền đá Canh Sơn là một trong Ngũ Linh Từ (năm ngôi đền thiêng) của huyện Tiên Lãng. Đền thờ hai vị thành hoàng Kinh Sơn và Trí Minh. Cả hai vị đều có công đánh giặc, mở mang làng xóm, được thờ bằng long ngai, bài vị.
Dịp lễ, rèm che tại khu thờ đền Canh Sơn mới được kéo ra để người dân, du khách tới tham quan, lễ bái.
Bước vào sân đền, ở vị trí đăng đối qua trục thần đạo là hai tượng voi bằng đá đang đứng chầu.
Đền chính có kiến trúc thuần bằng đá theo kiểu tam cấp. Cấp trên cùng, cao nhất, thờ thần Kinh Sơn Linh ứng Đại vương; cấp giữa thờ Bản cảnh Trí Minh Đại vương; cấp ngoài cùng thờ Công Đồng.
Trải qua thời gian, một số hạng mục của đền Canh Sơn xuống cấp. Năm 2022, UBND xã Đoàn Lập đã tu bổ, tôn tạo một số hạng mục như cải tạo nghi môn (còn gọi là Vọng vân đài), tường bao trước đền, giếng ngọc trước đền được kè đá, ốp lát đá xung quanh...
Trải qua hàng trăm năm, người dân địa phương luôn gìn giữ, bảo tồn những giá trị văn hóa, kiến trúc độc đáo của ngôi đền đá lộ thiên.
